غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در برنامه «صف اول» شبکه خبر در پاسخ به راز ماندگاری نهضت عاشورا در طول تاریخ گفت: امام صادق (ع) از پیامبر اکرم (ص) حدیثی را نقل کرد، که می‌فرمایند: کشته شدن امام حسین (ع) داغی بر دل‌های مومنان نهاده، که تا ابد سرد نمی‌شود. خیلی از فلاسفه، عرفا، ادبا و هنرمندان قوای اصلی معنوی انسان را به دو بخش عقلانی و هنری تفکیک کردند.

 حداد عادل ادامه داد: انسان قوه‌ای دارد، که به کمک آن به دانایی نائل می‌شود. قوه دیگری هم دارد، که به کمک آن زیبایی را تشخیص و تحسین می‌کند. اگر امروز شما به صحنه کشور نگاه کنید، همه جا پر از جلوه‌های احساسی و سوگ عاشوراست. جاذبه‌ها و کشش‌های دلی و محبت را می‌بینید. ولی نباید فراموش کرد، که عاشورا به همان اندازه که عاطفی است، عقلانی هم هست.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: یعنی هر دو قوه اصلی انسان را سیراب می‌کند. اگر کسی با عقلانیت به واقعه عاشورا نگاه کند، نهضت امام حسین (ع) را واقعه منطقی می‌بیند. یعنی درستی عاشورا را تشخیص می‌دهد. در مقابل، کسی که با احساس و عاطفه به عاشورا نگاه کند، عاشورا را سرشار از واقعیت‌های عاطفی می‌بیند. این دو بُعد در عاشورا و نهضت حسینی حضور دارند. اگر کسی بپرسد امام حسین (ع) برای چه قیام کرد، قیام حضرت توضیح عقلانی دارد. امام حسین (ع) برای نجات مردم پا به میدان گذاشت. انگیزه حضرت سیدالشهدا (ع) نجات مردم از ظلم، فقر و تبعیض بود.

به گفته وی، امام حسین (ع) در سال‌های قبل از شهادت خطبه مفصلی دارد، که علمای اسلام در مدینه را به باد انتقاد گرفته، که چرا ساکت نشستند. ایشان فرمودند: نمی‌بینید مردم مظلوم واقع شدند؟ چشمانتان مردم محروم را نمی‌بیند؟ حال امام حسین (ع) به عنوان قهرمان حماسه‌ساز وارد میدان می‌شود و برای رسیدن به آن هدف همه چیز خود را فدا می‌کند. این حرکت تصویر عقلانی و منطقی است، که هر انسان جدای دین و اعتقاداتش این آزادگی را تحسین می‌کند. 

حداد عادل درباره جنبه احساسی واقعه عاشورا توضیح داد: شما قدم به قدم از جانب دشمن بی‌رحمی و قساوت را می‌بینید. در مقابل از سوی امام حسین (ع) مظلومیت و مصیبت در عین بزرگ‌منشی مشاهده می‌کنید.