مساله جداسازی اتاق کودکان یکی از امور تربیتی مهم است که شاید توجه زیادی به آن نشود، در حالی که همین غفلت ساده می‌تواند در بزرگ سالی آسیب‌های متعددی مانند وابستگی بیش از حد افراد به والدین یا حتی وابستگی زیاد والدین به افراد را به همراه داشته باشد. وابستگی که می‌تواند حتی زندگی مشترک فرزندان یا حتی زندگی مشترک والدین را تحت تاثیر قرار بدهد.

پریسا ارجمندی، روانشناس کودک و نوجوان در رابطه با اهمیت این موضوع عنوان کرد: موضوع سن تفکیک اتاق کودک از والدین بسیار مهم است و باید به آن توجه کرد.

وی تصریح کرد: نوزاد از بدو تولد تا ۲.۵ ماهگی تفاوت روز و شب را تشخیص نمی‌دهد در نتیجه جدا کردن کودک اصلا درست نیست، از حدود ۳ تا ۴ ماهگی سیکل خواب شبانه کودک در حال شکل گیری است و جدا کردن کودک سخت است، چون آمادگی این که بعد از بیدار شدن خود را سرگرم و آرام کند را ندارد.

وی با بیان اینکه از ۴.۵ تا ۵.۵ ماهگی سنی است که کودک ۶ الی ۸ ساعت بدون تغذیه شبانه می‌خوابد و جدا کردن کودک همچنان سخت است، اظهار کرد: ۶ یا ۷ ماهگی فرصت مناسبی برای جداکردن کودک است؛ زیرا در طول شب بیدار می‌شود، اما مضطرب نمی‌شود.

وی اضافه کرد: در سن ۹ تا ۱۱ ماهگی کودک به پایداری شیء می‌رسد و تشخیص می‌دهد که والد خارج از اتاق است و بی‌قراری می‌کند پس جدا کردن کودک نمی‌تواند موفقیت آمیز باشد.

این روانشناس کودک و نوجوان با اشاره به اینکه سن ۱۲ تا ۱۶ ماهگی نیز سن مناسبی برای جداکردن است، ادامه داد: ۱۷ تا ۲۱ ماهگی نیاز به والدین بیشتر می‌شود و جدا کردن موفق آمیز نیست.

وی بیان کرد: اگر در زمان‌های مناسب یعنی ۶ تا ۷ ماهگی و ۱۲ تا ۱۶ ماهگی موفق به جدا کردن کودک از اتاق خواب نشدید حتما باید از ۲۲ ماهگی این جدا سازی انجام شود.

ارجمندی تاکید کرد: جدا کردن کودک هم سبب می‌شود از وابستگی کودک به والد کم شود و فضای شخصی خودش را پیدا کند و هم سبب می‌شود که تعامل زن و شوهر بهتر شود.

وی اظهار کرد: برای جدا کردن کودک دو ساله از والدین، ابتدا تخت کودک را با فاصله‌ای از تخت والدین قرار می‌دهیم و بعد کم کم این فاصله را بیشتر می‌کنیم سپس کودک را به اتاق خودش منتقل می‌کنیم.

این روانشناس ادامه داد: زمانی که کودک به خواب می‌رود کنارش باشیم و قصه بگوییم و وقتی به خواب رفت اتاق را ترک کنیم؛ اگر نیمه شب به اتاقمان برگشت، مجدد او را به اتاقش بر می‌گردانیم و زمانی که خوابش برد به اتاق خودمان بر می‌گردیم.

وی در رابطه با چگونگی جدا کردن کودکان بالای سه سال، گفت: برای این گروه سنی با کودک در رابطه با جدا کردن اتاق خواب صحبت می‌کنیم همچنین می‌توانیم از تکنیک عروسک بازی ساختار یافته که از بهترین تکنیک‌ها است استفاده کنیم.

ارجمندی تصریح کرد: در طول هفته ۵ تا ۶ بار، در قالب داستان و نمایش داستانی برای کودکان مشکلی که دارند توضیح داده می‌شود. در این روایت، داستانی شبیه بچه طرح و به صورت نمایش بازی می‎شود؛ یعنی داستان بچه‌ای که باید تنها در اتاقش بخوابد. با این نمایش، کودک از لحاظ ذهنی آماده می‌شود.

وی اظهار کرد: پس از یک هفته که نمایش را اجرا کردیم و کودک از لحاظ ذهنی آماده شد برای جدا سازی کودک اقدام می‌کنیم و اتاق کودک را با تزیین‌های مناسب نوری لایت آماده می‌کنیم.

این روانشناس کودک و نوجوان توصیه کرد: اگر وابستگی کودک زیاد است حتما در اتاقش می‌خوابیم و هر شب فاصله مان را از کودک بیشتر می‌کنیم.

وی تاکید کرد: برای جدا کردن حتما شرایط روحی خودمان فرزندان مان را در نظر بگیریم؛ مثلا اگر نوزاد جدید به دنیا آمده است زمانی مناسبی برای جداسازی نیست و باید قبلا از به دنیا آمدن نوزاد جدید این جدا سازی صورت بگیرد.

ارجمندی در رابطه با روش ریچارد فرور گفت: این طرح مناسب کودکان ۵ تا ۶ ماهگی است؛ اما بعد از این زمان هم استفاده می‌شود؛ اما کار را کمی سخت می‌کند.

وی ادامه داد: نوزاد با مغز رشد نیافته به دنیا می‌آید و به کمک بزرگسالان نیاز دارد تا بخش‌های مخلتف مغزش به یکدیگر متصل شود که این امر با مراقبت‌های روزانه و تکرار به دست می‌آید.

این روانشناس کودک و نوجوانان با بیان اینکه این روش برای همه والدین و کودکان پاسخگویی کامل را ندارد، اظهار کرد: برخی از لحاظ نظری روش خواب فرور را رد می‌کنند؛ اما تحقیقات طولی که مبنی بر رد این روش باشد دیده نشده است.

وی در رابطه چگونگی اجرای روش فرور بیان کرد: کودک شش ماهه را بعد از شیر خوردن و تعویض پوشک، در تخت گهواره می‌گذاریم و اتاق را ترک می‌کنیم، اگر گریه کرد، دو یا سه دقیقه صبر می‌کنیم و بعد وارد می‌شویم و لالایی می‌گویم و آرام به پشت کودک می‌زنیم.

ارجمندی با تاکید بر اینکه نباید کودک را از تختش جدا و بغل کنیم یا چراغ را روشن کنیم، عنوان کرد: بعد از دو دقیقه اتاق را ترک می‌کنیم. اگر دوباره کودک گریه کرد این بار ۵ دقیقه صبر می‌کنیم و وارد می‌شویم.

وی با اشاره به اینکه به این روش صبر پیش‌رونده می‌گویند، اضافه کرد: در شب دوم برای بار اول بعد از ۵ دقیقه، بار دوم بعد از۱۰ دقیقه و بار سوم بعد از ۱۲ دقیقه وارد اتاق کودک می‌شویم و در شب سوم در ابتدا بعد از ۱۰ دقیقه، بار دوم بعد از ۱۲ دقیقه و بار سوم بعد از ۱۵ دقیقه وارد می‌شویم.

این روانشناس کودک و نوجوان اظهار کرد: تا شب هفتم این پروسه ادامه پیدا می‌کند و بعد چند روز صبر کودک به صورت آهسته زیاد می‌شود و متوجه می‌شود که خودش را باید آرام کند و با گریه کردن کسی او را بر نمی‌دارد.

توجه به امور تربیتی ساده، اما مهم و صبر و حوصله در این راه می‌تواند ما را در تربیت کودکی مستقل، خودساخته و مفید برای جامعه و خانواده کمک کند.

منبع: ایسنا