دره دوزویل در استان خوزستان جای دارد، ۴۰ کیلومتر آن‌سوتر از شهرستان مسجدسلیمان و در نزدیکی شهر «لالی». لالی شهری بختیاری‌نشین است. بختیاری‌ها به شکاف‌های ژرفی میان کوه‌ها «دوزویل» می‌گویند. دوزویلی که مردمان بختیاری از آن نام می‌برند افزون‌بر شکاف طبیعی باید در کنار رود هم باشد تا همان پدیده‌ای شکل بگیرد که در ذهن آن‌ها به نام دوزویل شناخته می‌شود. دره‌ لالی همه‌ی آن ویژگی‌ها را دارد؛ از این‌رو، مناسب‌ترین جا برای دوزویل نامیدنش است.

‌می‌گویند این دره‌ سهمناک، ۲ میلیون سال پیش شکل گرفته است. حتی زمین‌شناسانی هستند که دیرینگی بسیار بیش‌تر از آن برای دوزویل می‌شناسند و از ۶۰ میلیون سال پیش سخن می‌گویند. فاصله‌ی ۲ تا ۶۰ بسیار است. اما به هر‌روی نشان از پدیداری دور و دراز این شکاف بسیار ژرف طبیعی دارد. اگر هم بر روی عددی نخواهیم پافشاری کنیم، دستِ‌کم سنگ‌هایی که در این دره هست گواه آن است که شکل گیری دوزویل به میلیون‌ها سال پیش بازمی‌گردد. صخره‌های غول‌پیکر این دره، انباشته از لایه‌های فسیلی است و از دید زمین‌شناسی درخور بررسی و پژوهش‌های بسیار.

در میان این دره‌ی ژرف، رودی خروشان در جریانی پیوسته است. رود، از میان سنگ‌ها و راه‌های پُرپیچ‌وخم می‌گذرد و از آغاز تا پایان دره را درمی‌نورد. این رود که «سور» نامیده می‌شود، عمق بسیاری دارد و گاه ژرفایش به بیش‌تر از ۱۰۰ متر می‌رسد. رودخانه‌ سور، به سبب برخورد با تپه‌های نمکی، مزه‌ای شور دارد. تا رسیدن به دوزویل نیز از راهی پیچاپیچ رد می‌شود و پس از گذر پُرهیاهو از دره به راه خود را ادامه می‌دهد تا به شکل رودی خروشان به کارون برسد و به خلیج فارس بریزد.

بدین‌گونه راهی که از میان دره دوزویل می‌گذرد، آبی است. هنگامی که از راه دره دوزویل سخن می‌گوییم به این معنا نیست که آن راه آغازی دارد که با پایان گرفتن دره، به راهی دیگر می‌پیوندد. صخره‌ها، در بسیاری جا‌ها راه را بسته‌اند و گذر به آن سوی صخره، شدنی نیست. دوزویل جایی نیست که بتوان تفریح‌کنان و بی‌هوا از آن گذشت. رودررویی با صخره‌های بلند است و سنگ‌هایی که هیچ روزنه‌ای برای گذشتن از لابه‌لای آن‌ها دیده نمی‌شود. همین است که از دیرزمان تا کنون پُل‌هایی بر روی این دره بسته‌اند تا گذر از فراز آن شدنی باشد.

دره دوزویل چنان تاریک است که برای دیدن رودخانه نیز باید چشم‌ها را باریک کرد. با باریک‌بینی بسیار هم تنها سایه و طرح کم‌رنگی از ژرفای دره دیده می‌شود. این مایه از سایه ناکی، البته ترس آور است. زمانی هم که رودخانه بر اثر بارش‌ها طغیان می‌کند و خروشان‌تر از پیش به دیواره‌ها و صخره‌ها می‌کوبد، هول‌آوری‌اش بسیار بیش‌تر است. آب‌های سرکش بالا می‌آیند و در تلاطمی خشمناک ژرفای دره را می‌انبارند. اگر هم آب‌ها آرام بگیرند، تنگنای دره آن اندازه باریک است که جز پرتو‌های کم‌تابشی از آفتاب چیز دیگری نمی‌تواند از میان آن بگذرد و راهی به زمین سخت و آکنده از سنگ‌هایش پیدا کند.

دره دوزویل با طبیعتی سهمگین، نزدیک به یک هزار متر درازا دارد و پهنایی ۷۰ تا ۱۰۰ متری. بلندای صخره‌های آن تا ۱۵۰ متر نیز می‌رسد. دورزویل چنین است: آکنده از رمزوراز!

منبع: فارس