استان لرستان با بهره گیری از جاذبه‌های طبیعی پرشمار و شگفت انگیز و غنای تاریخی فرهنگی، دنیای رنگارنگی از زیبایی‌های گردشگری و هزاران اثر باستانی و طبیعی، آبشار‌های خروشان و کوه‌های سربه فلک کشیده است.

قدمت تاریخی لرستان حکایت از زیستگاه نخستین بشر در این دیار دارد و علاوه بر آثار تاریخی برجای مانده از گذشته‌های بسیار دور آیین و سنن کهن این سرزمین برگ‌های زرینی از قدمت تاریخی این استان را برای ساکنان و گردشگران ورق می‌زند.

سرزمین کهن لرستان با ظرفیت‌های فراوان گردشگری در ابعاد گوناگون مسیر تبدیل شدن به مقصد گردشگری را برای مسافران می‌پیماید و آثار، بنا‌های باستانی و تاریخی کشف شده در این استان متعلق به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی است.

برخی از این آثار مانند نقوش و کنده کاری‌های داخل غارها، اشیای مفرغی و سفالینه ها، دارای پیشینه‌ای بیش از ۴۰ هزار سال است که حکایت از تاریخ ۴۰ هزار ساله زندگی در این دیار دارد.

بیش از ۲۵۰ غار مسکونی و پناهگاه صخره‌ای نظیر غار‌های پاسنگر گنجی قمری، یافته، کوگان، گر ارجنه و غار شگفت انگیز کلماکره در نقاط مختلف لرستان، جلوه‌ای خاص و دیدنی به این دیار بخشیده است.

پنج هزار اثر باستانی منحصر به فرد و سه هزار و ۲۰۰ اثر باستانی ثبت شده در فهرست آثار ملی نیز بخشی از تاریخ و فرهنگ کهن لرستان است که هر گردشگر خارجی و داخلی را به خود جذب می‌کند.

آثار تاریخی شگفت انگیز همچون قلعه فلک الافلاک، پل شکسته، گرداب سنگی، سنگ نبشته و مناره آجری از دیگر بنا‌هایی است که در خرم آباد مرکز لرستان از عهد ساسانی و پیش از آن به جا مانده است و همچون گوهری گرانبها زینت بخش چشمان رهگذران و مردم علاقه‌مند به تاریخ ایران زمین شده اند.

آبشار‌های زیبایی همچون نوژیان، بیشه، وارک، شوی، آب سفید، چکان، سرکانه و افرینه نیز تنها نمونه‌هایی از این ظرفیت‌های خدادادی هستند که منظره زیبا و چشم نوازی را به خود اختصاص داده اند و جلوه‌های بی نظیر طبیعی را به گردشگران این سرزمین هدیه می‌دهند.

قلعه فلک الافلاک خرم آباد اثری منحصر به فرد

قلعه تاریخی فلک الافلاک همچون نگینی در این استان با تاریخی از عهد باستان روی تپه‌ای صخره‌ای در کنار رودخانه‌ای خروشان می‌درخشد.

این بنای تاریخی که با نام قلعه ۱۲ برجی نیز معروف شده بر اساس شواهد تاریخی مربوط به دوره ساسانیان است که در شهری بنام شاپورخواست در منطقه کنونی خرم آباد و در سده هفتم هجری بنا شده است.

بر همین اساس قلعه فلک الافلاک یا دژ شاپوری در دوره ساسانی کاربرد حکومتی و نظامی داشته و از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر فعلی خرم آباد، قلعه بنام فلک الافلاک نامگذاری شده است.

قلعه فلک الافلاک با وسعت تقریبی پنج هزار و ۳۰۰ متر مربع شامل هشت برج، ۲ صحن و ۳۰۰ جان پناه است و ارتفاع بلندترین دیوار آن تا سطح تپه ۲۳ متر است.

سفیدکوه لرستان، تنوع کم نظیر گونه‌های جانوری و آبشار‌های فصلی

منطقه حفاظت شده سفیدکوه با مساحت ۶۹ هزار و ۵۰۰ هکتار واقع در شهرستان خرم آباد در ناحیه‌ای کوهستانی با تنوع زیستی بالا، چشم انداز‌های زیبایی از جنگل و مراتع کوهستانی و رود‌های پر آب در سلسله جبال زاگرس واقع شده است.

در سال ۱۳۴۷، سفیدکوه به عنوان منطقه شکار ممنوع تحت حفاظت قرار گرفت و سپس طی مصوبه شماره ۱۲۴ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) در سال ۱۳۶۹ به عنوان منطقه حفاظت شده سفیدکوه به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.

از میوه‌های بهاره سفیدکوه می‌توان به چاقله بادام، پسته وحشی با نام محلی (قلنگ) و آلوچه اشاره کرد، همچنین از گیاهان دارویی بهاره می‌توان سرخ پا، پونه وحشی، انشک، گل پر، چای کوهی با نام محلی (گل کنه)، آویشن با نام محلی (ازگو)، بومادران با نام محلی (برنج داس) گل ختمی با نام محلی (هیرو) موسیر با نام محلی (ذیل) و ملیم اشاره کرد.

سفیدکوه لرستان با داشتن ۱۳۸ گونه جانوری یکی از زیستگاه‌های با ارزش جانوری غرب ایران محسوب می‌شود و با تنوع ۲۷۲ گونه گیاهی یکی از مکان‌های غنی کشور از نظر پوشش جنگلی و گیاهی است.

میرملاس غار باستانی ۱۲ هزار ساله لرستان

یکی دیگر از جاذبه‌های منحصربفرد تاریخی و گردشگری لرستان، غار باستانی و ۱۲ هزار ساله میرملاس کوهدشت است که نقاشی‌های موجود در این غار به گفته کارشناسان و متخصصان باستان شناسی در ردیف آثار موجود در غار‌های کرکس و لاسکو فرانسه قرار دارد و نماد یکی از کهن‌ترین آثار و نشانه‌های زندگی انسان اولیه در کره خاکی است.

این سکونتگاه باستانی در حقیقت به عنوان آیینه‌ای از زندگی انسان‌های اولیه و خلق و خوی آن‌ها و نقوش صخره‌ای آن از جمله آثار بی نظیر موجود در کشور است که نشان از دیرینگی و قدمت چندین هزار ساله این دیار دارد.

غار میرملاس که در کوه سرسرخین در فاصله ۱۵ کیلومتری شهر کوهدشت واقع شده به مرور زمان دستخوش تغییرات طبیعی شده و مملو از نقوشی است که در ۲ طرف غار بر روی دیوار سایبان حک شده است.

براساس بررسی‌های باستان شناسان، این آثار مربوط به ۱۲ هزار سال پیش و از سوی انسان‌های اولیه به تصویر کشیده شده است هرچند که به دلیل کم توجهی در نگهداری و قرار گرفتن در معرض عوامل طبیعی و انسانی، تا حدودی از بین رفته است.
غار کوگان نمونه‌ای دیدنی از معماری صخره‌ای در لرستان

غار منحصر به فرد کوگان یکی دیگر از معدود غار‌های مصنوعی لرستان است که به دست انسان دوران مربوط به اشکانی (پارتی) در دل کوهستان‌های این استان به وجود آمده است و مساحت کلی فضا‌های تعبیه شده در آن به حدود ۲۸۱ متر مربع می‌رسد.

این غار دژ مانند که تمام آن با حجاری‌های طاقت فرسا به وجود آمده به استناد سکه‌هایی که در اطراف آن به دست آمده است به دوره اشکانیان تعلق دارد و طی قرون متمادی به عنوان یک محل سکونت دایمی مورد استفاده قرار گرفته است.

آبشار نوژیان یکی از مرتفع‌ترین آبشار‌های ایران

این آبشار که در ۵۱ کیلومتری جنوب شرقی خرم آباد در بخش پاپی به ارتفاع ۹۵ متر و عرض تاج پنج متر است چهل و ششمین اثر ملی است که توسط سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۸۷ در فهرست میراث طبیعی ایران قرار گرفت.

گردشگاه جنگلی نوژیان بالای کوه تاف قرار دارد که در کوه تاف انواع گیاهان دارویی می‌رویند و دارای طبیعتی زیبا و دیدنی است ازین رو مردم و گردشگران زیادی برای تماشای این آبشار و جمع آوری گیاهان دارویی به این ناحیه می‌آیند.

تونل برفی ازنا

تونل برفی به صورت طبیعی در برف و یخ‌های دامنه زیبا و سربه فلک کشیده اشترانکوه در منطقه کمندان شهرستان ازنا بوجود آمده است که طول این تونل بیش از ۸۰۰ متر و ارتفاع آن از کف تونل تا سقف بین ۲/۵ تا ۳ متر می‌باشد.

این شگفتی بی نظیر حاصل انباشته شدن هزاران تن برف طی سال‌های متمادی در ازنادره اشترانکوه است، دره‌ای زیبا واقع در روستای کمندان که هر ساله بر اثر ریزش بهمن‌های سهمگین درون آن توده‌ای از برف تشکیل می‌شود و پس از جاری شدن آب ناشی از ذوب برف‌ها در فصل بهار، تونلی بسیار زیبا در آن به وجود می‌آید.

دریاچه گهر نگینی درخشنده در زاگرس

دریاچه گهر یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران زمین به شمار می‌رود که در شهرستان دورود میان رشته کوه اشترانکوه با ارتفاع ۲ هزار و ۳۵۰ متر از سطح دریا واقع شده که از لحاظ زیست بوم و محیط طبیعی اهمیت زیادی دارد و به علت نداشتن جاده نه چندان مناسب تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دور مانده است.

غار وقت و ساعت، پدیده نادر طبیعت

غار وقت و ساعت یکی از پدیده‌های شگفت انگیز طبیعت است که در ۲۰ کیلومتری جنوب شهر دورود و محدوده ایستگاه راه آهن چم چید قرار دارد.

این غار در نزدیکی دره‌ای زیبا به نام دره نگار از آب رودخانه گهر سرچشمه می‌گیرد و فضای آن از کانی‌های آهکی به عرض هفت متر، طول ۲۰ متر و ارتفاع هشت متر تشکیل شده است.

آب چشمه وقت و ساعت در تواتر زمانی حدود یک ساعت قطع و وصل می‌شود، به گونه‌ای که پس از یک ساعت قطع آب دوباره از درون چشمه به آهستگی جریان می‌یابد و چشمه به اوج آبدهی می‌رسد، سپس میزان آب دهی کم شده و بار دیگر کاملا قطع می‌شود.

آبشار بیشه، از جمله زیباترین آبشار‌های کشور

بیش از ۵۰ آبشار بزرگ و کوچک در پهنه لرستان وجود دارد که بخش عمده‌ای از این آبشار‌ها در مسیر رودخانه‌های این استان قرار گرفته اند و یکی از این آبشار‌های بسیار زیبا و دیدنی، بیشه است.

این آبشار در بخش پاپی از توابع خرم آباد واقع شده که با آب و هوای مناسب، سرسبزی اطراف آبشار و چشم انداز کوه‌های اطراف، سالیانه پذیرای مهمانان و مسافران زیادی از مناطق مختلف کشور است.

فاصله این آبشار تا شهرستان دورود که یکی از مسیر‌های ارتباطی آن است ۳۰ کیلومتر و امکان برقراری ارتباط در این مسیر فقط از طریق راه آهن میسر است و راه ارتباطی آن با خرم آباد از طریق ایستگاه سپیددشت می‌باشد.

این آبشار با ارتفاع ۴۸ متر در موقعیت عمومی استان، در مناطق ه‎ای کوهستانی و دامنه ‎های رشته کوه زاگرس قرار گرفته است، در شرق آبشار تپه‌های کلاه کوه و در شمال کوه ازگن، به آن مشرف هستند.

همجواری این آبشار با چندین مجموعه زیبا همچون جنگل‌های پهناور بلوط، روستای زیبای بیشه، چشم انداز ایستگاه راه آهن بیشه و از طرفی هوای خنک و با طراوت، سرسبزی و شادابی کوه‌های بلند و دلنشین، آن را به یک منطقه دیدنی و جذاب برای گردشگران تبدیل کرده است.

مسیر دسترسی به آبشار بیشه از طریق راه آسفالته از خرم آباد به طول ۶۵ کیلومتر است و از کنار ایستگاه قطار می‌گذرد که برای رسیدن به آن باید مقداری پیاده روی کرد تا به آبشار رسید همچنین در پایین ایستگاه و در دل درختان بلند، جویبار‌های صاف و زلال، اقامتگاه‌های چوبی و زیبائی در اختیار گردشگران قرار می‌گیرد.

تالاب‌های لرستان

تالاب‌های ۱۱ گانه شهرستان پلدختر از جمله دیگر جاذبه‌های طبیعی لرستان هستند که به ویژه در فصل بارندگی زیبایی خاصی به منطقه می‌بخشند و علاوه بر این، مامن و زیستگاهی مناسب برای انواع حیوانات، آبزیان و پرندگان بومی و مهاجر هستند.

در این میان هفت تالاب در منطقه آهکی در شرق رودخانه کشکان کبیر کوه قرار دارند، همچنین تالاب بیشه دالان در جنوب شهرستان بروجرد و تالاب سیلاخور در شمال غربی شهرستان دورود قرار دارد.

تالاب‌های تکانه، بلمک، لفانه، پیکه و تالاب کبور از جمله تالاب‌های فصلی و دائمی لرستان هستند که هر ساله با وجود پرندگان و آبزیان در منطقه، حیات وحشی زیبا و دل انگیز را به تصویر می‌کشند.

شیرز، دره‌ای حیرت انگیز در کوهدشت

دره حیرت انگیز شیرز با جاذبه‌های گردشگری بکر و شگفت انگیز، چشمه ها، آبشار‌ها و درختان وحشی پر میوه اش در بخش زردلان و در منطقه‌ای به نام اولاد قباد شهرستان کوهدشت قرار دارد که دارای طبیعتی زیبا، چشمه‌های جاری با آب فراوان، صخره‌های تند و تیز و میوه‌های وحشی است.

در این تنگه شگفت انگیز درخت‌های کوهی میوه از جمله انگور، انجیر و گلابی وجود دارد، مجسمه‌ها و آثار تاریخی منحصر به فردی در غار‌های این تنگه کشف شده است که نشان از تاریخ کهن این دیار دارد.

آب و هوای سرد و کوهستانی این منطقه پوشش گیاهی و جنگلی بکری به وجود آورده و از پوشش جانوری خوبی برخوردار است که عظمت طبیعت را می‌توان در دل این تنگه دید و با تمام وجود به آرامشی عجیب رسید.

کوه ها، صخره‌های منحصربه فرد، پوشش گیاهی و جنگلی زیبا، طبیعت دل انگیز و آبشار‌های متعدد که از دل این تنگه بیرون می‌آید زیبایی خاصی به این دره تنگ و صخره‌ای بخشیده است.

دریاچه فیروزه‌ای کیو خرم‌آباد

این دریاچه یکی از منحصربه فردترین و زیباترین دریاچه‌های خود جوش لرستان و غرب کشور است که در شمال غربی شهر خرم‌آباد و در کنار بوستانی به همین نام واقع شده است، آب این دریاچه از سرچشمه‌های موجود در مخمل‌کوه و از طریق چشمه‌های کف دریاچه تامین می‌شود.

مساحت دریاچه کیو حدود هفت هکتار و عمق آن در نقاط مختلف بین سه تا هفت متر متغیر و مکان زیبایی برای تفریح خانواده‌ها و جوانان برای قایق‌سواری و انجام ورزش‌های آبی است.

کیو در گویش لری مردمان خرم‌آباد به معنی رنگ کبود و آبی تیره است و دلیل نامگذاری آن به نام کیو نیز به خاطر رنگ دریاچه به هنگام پرآبی است که به دلیل زلالی آب و وجود گونه‌های گیاهی در آن رنگ کبودی را به خود می‌گیرد.

در کنار این دریاچه امکانات تفریحی، شهربازی و چشم‌انداز زیبایی وجود دارد، دریاچه نیلی رنگ کیو به شهر جلوه خاصی داده و در کنار جاذبه‌های تاریخی فراوان در دره خرم‌آباد و چشمه‌های پرآب، خرم آباد را در ردیف یکی از شهر‌های زیبای توریستی قرار داده است.

نرم افزار «لرستان سفر» جایگزین تبلیغات کاغذی شد

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت: نرم افزار `لرستان‌سفر` به منظور معرفی جاذبه‌های گردشگری استان به مسافران نوروزی طراحی و جایگزین تبلیغات کاغذی و بروشور‌های راهنما شد.

عطا حسن پور اظهار کرد: گردشگری یکی از نقاط قوت لرستان است و توجه به این مهم می‌تواند در توسعه و رونق اقتصادی استان نقش بسزایی داشته باشد.

او گفت: سفر‌های نوروزی امسال با ماه مبارک رمضان تقارن دارد بنابراین پیش‌بینی می‌شود این سفر‌ها از نیمه دوم اسفندماه سال جاری آغاز شود که در این راستا ۱۰ کمیته استانی فعالیت خود را براساس وظایف مشخص انجام خواهند داد.

حسن پور با اشاره به اجرای برنامه‌های متنوع در سراسر استان برای استقبال مسافران بیان کرد: پیش‌نیاز سفر‌های نوروزی، برگزاری جشنواره گردشگری و صنایع دستی در تهران بود که اخیرا برگزار و تمامی ظرفیت‌های مختلف لرستان به علاقه‌مندان معرفی شد.

او ادامه داد: همچنین نرم افزار تلفن همراه `لرستان سفر` برای تسهیل در گردش مسافران نوروزی طراحی شده و به صورت آسان قابل دسترسی است به نحوی که تنها برای نصب و راه اندازی آن به اینترنت نیاز است سپس بصورت آفلاین (بدون نیاز به اینترنت) مورد استفاده عموم قرار خواهد گرفت.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان  ادامه داد: طی هماهنگی با شرکت مخابرات لرستان، مسافران پس از ورود به این استان پیامک خوش آمد گویی و لینک دریافت این نرم افزار را دریافت خواهند کرد که با نصب آن و انتخاب منطقه مورد نظر تمامی آثار تاریخی و گردشگری در قالب بیش از ۱۰۰ کلیپ تصویری و عکس معرفی خواهد شد.

حسن‌پور با اشاره به اینکه نرم افزار لرستان سفر برای نخستین بار طراحی شده و نیمه دوم اسفندماه سال جاری قابل دسترس است گفت: در سال‌های گذشته معرفی آثار تاریخی و گردشگری لرستان در قالب بروشور‌های تبلیغاتی صورت می‌گرفت که با انجام و طراحی این نرم افزار سالانه بیش از یک میلیارد تومان صرفه‌جویی شده است.

او ادامه داد: این نرم افزار یک برنامه جامع برای معرفی و هدایت مسافران نوروزی به مراکز و جاذبه‌های گردشگری استان است همچنین معرفی و آدرس تمامی مراکز تفریحی و گردشگری، مراکز اقامتی و سایر نقاط مهم استان در این برنامه قابل دسترسی است و امکان هدایت مسافران از طریق مکان یاب به طرف محل مورد نظر وجود دارد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان همچنین اضافه کرد: در دامنه قلعه فلک‌الافلاک نیز نمایشگاه دایمی صنایع دستی دایر است و تلاش می‌شود با حذف مشاغل مزاحم، تمام تمرکز مسافران بر صنایع دستی لرستان باشد تا از ازدحام جمعیت در مجموعه باغ گلستان برای معرفی ظرفیت‌های استان استفاده کنیم.

حسن پور همچنین بر لزوم ارائه خدمات مطلوب به گردشگران و مسافران نوروزی در این استان تاکید کرد و گفت: ۲ پایگاه فعال اسکان نیز در مرکز استان مستقر می‌شود و در مجموع ۵۰۰ نفر عوامل اجرایی در شهرستان‌های بروجرد، الیگودرز، دورود، الشتر، نورآباد، ازنا، کوهدشت و پلدختر آماده خدمت‌رسانی هستند.

۲ پایگاه فعال اسکان مسافران نوروزی در خرم آباد فعال می‌شود

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان بر لزوم ارائه خدمات مطلوب به گردشگران و مسافران نوروزی در این استان تاکید کرد و گفت: ۲ پایگاه فعال اسکان نیز در مرکز استان مستقر می‌شود و در مجموع ۵۰۰ نفر عوامل اجرایی در شهرستان‌های بروجرد، الیگودرز، دورود، الشتر، نورآباد، ازنا، کوهدشت و پلدختر آماده خدمت‌رسانی هستند.

حسن‌پور اظهار داشت: به منظور اسکان مسافران نوروزی در سطح استان، ۱۰ پایگاه فعال اسکان،۱۶۵ مدرسه با ظرفیت یکهزار و ۵۸۶ کلاس درس و ۶ خانه معلم با ۱۱۴ اتاق ویژه مهیا شده است و همه کلاس‌ها نیز مجهز به امکانات رفاهی مانند فرش، یخچال و تلویزیون هستند.

او افزود: آموزش‌های لازم به مدیران مدارس، سرایداران و سایر عوامل اجرایی اسکان ارائه می‌شود و زیباسازی محیط آموزشگاه‌ها، شستشوی مدارس و تجهیز کلاس‌ها با امکانات رفاهی و گرمایشی از جمله اقداماتی است که پیش از شروع مسافرت‌های نوروزی انجام خواهد شد.

اکنون ۳۸ مرکز اقامتی در لرستان وجود دارد که این واحد‌ها دارای ظرفیت یکهزار و ۵۰۰ تخت هستند.

۱۴۲واحد اقامتی از جمله هتل، مهمانپذیر، اقامتگاه بوم گردی، سفره خانه‌های سنتی و مجتمع‌های خدماتی بین راهی لرستان به مسافران ارائه می‌کنند که ۲۲ هتل با ظرفیت یکهزار و ۷۰۵ تخت و ۱۰ مهمانپذیر با ظرفیت ۲۹۰ تخت از جمله این مراکز هستند.

۴۴ روستای دارای شاخص‌های گردشگری روستایی در لرستان شناسایی شده است

معاون گردشگری میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان نیز گفت: این استان ظرفیت بسیار بالایی در راستای گردشگری روستایی و اکوتوریسم طبیعی و مردم شناسی دارد.

اسکند فلاحوند بیان کرد: ۵۰۰ روستای هدف گردشگری در سطح کشور تعریف و از این مجموع ۱۲ روستا برای لرستان مصوب شده است، اما با توجه به مواهب متعدد طبیعی و شاخص‌های گردشگری استان، ۴۴ روستا دارای این ظرفیت هستند.

او اظهار داشت: با توجه به اینکه روستا‌های هدف گردشگری نیازمند زیرساخت‌های لازم برای حضور گردشگران هستند با پیگری‌های انجام شده و تفاهم با بنیاد مسکن مقرر شده است زیرساخت‌های لازم در این روستا‌ها ایجاد شود تا شاخص‌های لازم در این روستا‌ها ایجاد شود.

منبع:ایرنا