جواد حسینی معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه براساس آمار جمع‌آوری شده در سال گذشته ۲۵ درصد میان‌سالان کشور از چاقی و ۳۸.۵ درصد از اضافه‌وزن رنج می‌بردند، گفت: اکنون درصد اضافه‌وزن و چاقی گروه سنی ۱۸ الی ۵۹ ساله در سطح مناطق تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد ۵۰ درصد است. این جمعیت در شهر مشهد نسبت به سایر شهرستان‌های استان بیشتر است.

او در نشست خبری سیزدهمین بسیج ملی آموزشی تغذیه که ظهر امروز، سوم بهمن، در معاونت دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، افزود: این بسیج ملی همه‌ساله از ۲۴ دی تا هفتم بهمن با شعار «حال خوب با وزن مناسب» برگزار می‌شود. از آنجا که تغذیه مناسب و کنترل وزن یکی از عوامل مهم در سلامت انسان به‌شمار می‌رود، باید این موضوع به صورت فراگیر در جامعه اطلاع‌رسانی شود.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با تاکید بر اهمیت کنترل وزن در سلامت افراد ادامه داد: اکنون در سراسر جهان بیش از ۸۰۰ میلیون نفر با چاقی زندگی می‌کنند. طبق این آمار از هر پنج زن و از هر هفت مرد یکی دچار چاقی است.

حسینی با ارائه تعریف صحیح چاقی و اضافه‌وزن بیان کرد: چاقی به عنوان حالتی از تجمع غیرطبیعی یا بیش از حد بافت چربی شناخته می‌شود که منجر به بروز خطراتی برای سلامتی می‌شود. برای کنترل چاقی و اضافه‌وزن باید از دوران کودکی از پرخوری مفرط، مصرف زیاد چربی و شیرینی، عدم تحرک جلوگیری کرد.

او با اشاره به علل چاقی و اضافه‌وزن تصریح کرد: علت اصلی چاقی و اضافه‌وزن عدم تعادل انرژی بین کالری دریافتی و کالری مصرف شده است. ژنتیک، الگوی غذایی نامناسب مانند مصرف نوشابه، نوشیدنی‌های قندی، شیرینی، مصرف بیش از حد نمک و چربی، فست فود‌ها وخواب ناکافی، کم‌تحرکی، اختلالات عصبی، کم‌کاری غده تیروئید و مصرف برخی دارو‌ها مانند دارو‌های ضد بارداری و کورتون از عوامل مهم ابتلا به چاقی به‌شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید

• چرا با چاقی و اضافه‌وزن درگیر می شویم؟

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: افزایش وزن و چاقی عوارضی شامل بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، فشار خون، اختلالات اسکلتی عضلانی به ویژه آرتروز، افزایش چربی خون، کبد چرب و توقف تنفس در خواب را در بر دارد.

حسینی خودمراقبتی را بهترین روش برای جلوگیری از ابتلا به چاقی و اضافه‌وزن دانست و اظهار کرد: برای اینکه چاقی در افراد شکل حادی پیدا نکند، باید راه‌هایی مانند آرام خوردن غذا، تامل بین لقمه‌های غذایی، افزایش وعده‌های غذایی در روز و کاهش حجم هر وعده، عدم حذف وعده‌های اصلی(صبحانه، ناهار و شام)، تعیین ساعت ثابت برای وعده‌های غذایی، خوردن یک مدل غذا در هر  وعده، نوشیدن آب یک ساعت قبل از غذا خوردن، محدود کردن خوراکی‌های چرب، مصرف سالاد و سبزی به صورت خام، مصرف میوه روزانه ۲ الی چهار واحد، استفاده از حبوبات، خوردن روزانه یک عدد تخم‌ مرغ را رعایت کرد.

قابل پیشگیری بودن ۳۰ تا ۴۰ درصد از سرطان‌ها از طریق رژیم غذایی سالم

محسن نعمتی فوق تخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در ادامه این نشست خبری گفت: تغذیه یکی از عوامل اصلی و موثر در پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیر واگیر مانند بیماری‌های دیابت، قلبی‌عروقی، فشار خون بالا و چاقی است. ابتلا به ۸۰ درصد از بیماری‌های قلبی‌عروقی و ۹۰ درصد از بیماری دیابت نوع ۲ و همچنین ۳۰ تا ۴۰ درصد از سرطان‌ها از طریق رژیم غذایی سالم، نگهداری وزن در حد طبیعی و فعالیت بدنی قابل پیشگیری است.

او افزود: اصلاح شیوه زندگی و آموزش همگانی درباره شیوه‌های تغذیه و ترویج الگوی غذایی صحیح، اولین قدم در راستای پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر است.

فوق تخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: تغذیه صحیح یعنی رعایت ۲ اصل تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه؛ تعادل یعنی مصرف مقادیر کافی از مواد مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن و تنوع یعنی مصرف انواع مختلف مواد غذایی که در هر گروه غذایی معرفی می‌شود.

نعمتی با اشاره به ۶ گروه اصلی غذایی بیان کرد: نان و غلات، سبزی‌ها، میوه‌ها، شیر و فرآورده‌های لبنی، گوشت و تخم‌ مرغ و حبوبات و مغز دانه‌ها گروه‌های اصلی در وعده‌های غذایی است که نقش بسیاری در سلامت افراد دارد.

اهمیت ورزش و تحرک در کاهش وزن

مهدی عجمی‌نژاد مسئول تربیت بدنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز گفت: تغییر سبک زندگی باعث افزایش وزن و چاقی شده است. امروز خواب موثر و به موقع از زندگی‌ها حذف شده است. اگر آرامش و خواب به درستی انجام شود، هورمون رشد در بدن نیز به درستی ترشح شده و همین عوامل کمک می‌کند که فرد به ظرفیت ژنتیکی خود برسد.

او با تاکید بر اینکه هیچ ورزشی در کنترل قد و وزن نقش ندارد، افزود: کودکانی که در سن رشد هستند، می‌توانند با ورزش کردن و تحرک مناسب به یک قد و وزن مناسب بر حسب ژنتیک برسند اما هیچ ورزشی قد و وزن را تعیین نمی‌کند بلکه تنها در کنترل و کیفیت آن نقش دارد.

مسئول تربیت بدنی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: ورزش و تحرک در کنار تغذیه سالم نقش موثری در کاهش وزن و تقویت عضلات بدن دارد. در واقع ورزش یک ابزار کنترلی است که زندگی فرد را از کم‌تحرکی به سمت پرتحرکی سوق می‌دهد.

حمایت از تغذیه سالم برای کودکان

ناصر امینی، مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد هم در این نشست گفت: پیشگیری و درمان چاقی تنها راه کاهش وزن نیست بلکه در این مورد باید رفتارهای سالم‌تری را برای مدیریت چاقی و بهبود سلامت پیش گرفت. حمایت از تغذیه سالم برای کودکان به منظور پیشگیری و درمان چاقی بسیار مهم است؛ در غیر این صورت این موضوع تا بزرگسالی ادامه دارد.

او افزود: چاقی در کودکان بر سلامت جسمانی، عزت نفس، رفاه اجتماعی و عاطفی آن‌ها تاثیر دارد. این موضوع موجب عملکرد ضعیف در تحصیل و اختلال در زندگی آنان نیز می‌شود.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد پیشگیری و کنترل چاقی را امری ممکن توصیف کرد و ادامه داد: باید در این زمینه اقدامات مناسب شامل آگاهی‌بخشی و دسترسی به اطلاعات مناسب را افزایش داد تا بتوان از یک زندگی شاد بهره‌مند شد. در ایران پس از بیماری کووید ۱۹ باید سیستم‌های بهداشتی را تقویت کرد و به سمت پوشش همگانی سلامت برای پیشگیری و درمان چاقی گام برداشت.

تنها  ۵۲ درصد افراد از فعالیت بدنی مناسب برخوردارند

زهرا اباصلتی، رئیس گروه بهبود و تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، گفت: تغذیه عامل موثر در تامین سلامت است. اگر تغذیه سالم داشته باشیم، جامعه‌ای با افراد سالم نیز خواهیم داشت.

او افزود: هر سال بسیج ملی آموزشی تغذیه با هدف پایش و شناسایی بیماری‌های مربوط به تغذیه برگزار می‌شود. وضعیت تغذیه مردم و به ویژه سبک زندگی مردم به سمتی می‌رود که چاقی و بی‌تحرکی بر زندگی افراد حاکم شده است.

رئیس گروه بهبود و تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: براساس آمارهای جمع‌آوری شده، در کشور ۶۳ درصد، در خراسان رضوی ۶۲ درصد و در مجموعه تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد ۵۰ درصد افراد بالای ۱۸ سال دچار چاقی و اضافه‌وزن هستند. این آمار نشان می‌دهد که این معضل همه‌گیر شده و به نوعی به سبک زندگی و تغذیه‌مان مربوط است.

اباصلتی بیان کرد: فعالیت بدنی یکی از عوامل موثر در داشتن وزن مناسب است. در حال حاضر تنها نیمی از جمعیت کشور فعالیت بدنی دارند. به طور دقیق‌تر در کشور ۵۱ و در خراسان رضوی ۵۲ درصد افراد از فعالیت بدنی مناسب برخوردار هستند.

 او با اشاره به استفاده نامطلوب بیشتر بانوان از مواد غذایی سالم، تصریح کرد:  در حال حاضر ۵۲ درصد مصرف سبزیجات، ۴۰ درصد مصرف میوه، ۴۰ درصد مصرف لبنیات و ۴۵ درصد مصرف روغن‌مان مصرف نامطلوب است و به اندازه کافی طی روز استفاده نمی‌شود.

رئیس گروه بهبود و تغذیه جامعه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل در استفاده نادرست از مواد غذایی این است که مردم وعده‌های غذایی را در زمان مناسب استفاده نمی‌کنند. در کنار تغذیه سالم، خواب کافی در ساعت معین و فعالیت و تحرک مناسب در کاهش وزن و پیشگیری از چاقی موثر است.