همزمان با میلاد حضرت عیسی مسیح در ۲۵ دسامبر (چهارم دی)، آشوری‌های مقیم ایران در کلیسا‌های واقع در آذربایجان غربی به‌ویژه استان ارومیه آیین عشای ربانی را برگزار کردند، این مراسم آغازی برای جشن‌های سال نو میلادی است.

تراکم کلیسا‌های آشوری در ارومیه زیاد است و شمار کلیسا‌هایی که نام مریم مقدس را گرفته‌اند، توجه را جلب می‌کند. در پرونده کلیسا‌های ایران نیز که در سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۷) به عنوان نهمین اثر ایران در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد، یکی از سه کلیسای معرفی شده نیز مریم (زور زور) نام دارد. در ادامه مروری خواهیم داشت بر چند کلیسای شرق آشوری در ارومیه که با نام حضرت مریم شناخته می‌شوند:

کلیسای حضرت مریم در مرکز شهر ارومیه قرار دارد که شامل دو ساختمان قدیمی و جدید می‌شود. ساختمان قدیمی این کلیسا به قرن اول میلادی بر می‌گردد و ساختمان جدید بیش از پنج دهه قدمت دارد.

بنا بر نظرات محققان و باستان‌شناسان، کلیسای مریم مقدس، ابتدا به عنوان آتشکده استفاده می‌شد و دومین کلیسای قدیمی دنیا پس از کلیسای «بیت لحم» فلسطین به شمار می‌آید. معماری ساختمان این کلیسا مربوط به دوران ساسانیان است، معماری داخلی این ساختمان پارتی ـ ساسانی است.

کلیسای دیگری هم معروف به «حضرت مریم قریب» واقع در کوه سیر در روستای جانوسلو در ارومیه وجود دارد که جزو کوچک‌ترین کلیسا‌های ایران به شمار می‌آید. گفته می‌شود این کلیسا از اواخر دوره ساسانی به یادگار مانده است. کلیسای کوچک حضرت مریم روستای جانوسلوی بسیار ساده است و تنها یک صلیب بزرگ بر فراز بام کوچک آن به چشم می‌خورد. در کنار این کلیسای سنگی و کوچک که تنها شامل یک اتاق است یک کلبه کوچک فلزی قرار گرفته که محلی برای روشن کردن شمع زائران است.

در برخی از این کلیساها آیین‌هایی چون عشای ربانی، جشن میلاد مسیح، مراسم ازدواج و مرگ برگزار می‌شود و آشوری‌ها برای انجام این آیین‌ها در این کلیساها گردهم می‌آیند.

شمال شرق ایران و ارومیه جایگاه ویژه‌ای از لحاظ تراکم کلیساهای آشوری دارد و حتی دو کلیسای جهانی «زور زور» و «قره کلیسا» در خود جای داده است، اما برخی از این کلیساها به حال خود رها شده‌اند و با وجود قدمت تاریخی که دارند هنوز جایی در فهرست آثار ملی ندارند. همچنین اطلاعات تاریخی دقیق و درستی از برخی از آن‌ها وجود ندارد.

منبع: ایسنا