افسردگی ۱۰ تا ۱۶ درصد از زنان باردار در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و بیشتر آن‌ها با کمک دارو‌های ضد افسردگی بهبود می‌یابند.

محققان برزیلی اخیرا پس از بررسی بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد مواجهه جنین با این داروها، به ویژه سرترالین، بیشترین داروی ضد افسردگی تجویز شده در سراسر جهان گفتند: اگرچه بی‌خطر بودن استفاده از دارو‌های ضد افسردگی در دوران بارداری توسط علم تایید شده است، اما اثرات آن‌ها بر رشد عصبی جنین درک نشده است و باید با تکنیک‌های پیشرفته مانند ژنومیک مورد مطالعه قرار گیرد. ژنگان‌شناسی یا ژنومیک (génomique) شامل تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات ژنتیکی به ویژه ژنوم جانداران است.

"الکساندر کیهارا" (Alexandre Kihara) متخصص مغز و اعصاب و محقق این مطالعه از دانشگاه فدرال‌ای بی سی (UFABC) برزیل گفت: بیشتر نشریاتی که ما بررسی کردیم، گزارش‌هایی از بررسی‌های مشاهده‌ای و مطالعات انجام شده در آزمایشگاه با استفاده از فرایند کشت سلولی و حیواناتی بود که رشد مغز آن‌ها بسیار متفاوت از انسان است، اما آن‌ها داده‌های کافی برای بیان نتایج قطعی ارائه نمی‌کنند.

"لوسیانا رافاگنین مارینیو" (Luciana Rafagnin Marinho) محقق دیگر این مطالعه از دانشگاه فدرال‌ای بی سی گفت: ما یک مدل آزمایشی شامل سلول‌های بنیادی پرتوان القا شده توسط انسان را برای بررسی اینکه چه اتفاقی برای رشد سلول‌های عصبی جنین در زنان باردار در طول درمان با دارو‌های ضد افسردگی می‌افتد، پیشنهاد کردیم.

سلول‌های بنیادی پرتوان القا شده توسط انسان را می‌توان به ارگانوئید‌های مغزی (مینی مغز) تمایز داد که دانشمندان می‌خواهند از آن‌ها در تحقیقات بیماری‌های تخریب کننده عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر و در آزمایش دارو‌هایی با عملکرد عصبی استفاده کنند.

"آلیسون موتری" (Alysson Muotri) نویسنده این مقاله گفت: این ساختار‌ها را می‌توان برای آزمایش دوز‌های مختلف و ردیابی رشد سلول‌های مغز تا سه ماهه سوم استفاده کرد. موتری یک متخصص علوم اعصاب در دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو (UCSD) در ایالات متحده است و سرپرست یک آزمایشگاه ژنتیک است که در توسعه ارگانوئید‌های مغزی برای مطالعه اوتیسم و سایر اختلالات عصبی پیشگام بوده است. او همچنین یکی از بنیانگذاران تیسمو (Tismoo)، یک استارتاپ بیوتکنولوژی برزیلی است.

او توضیح داد: ما می‌توانیم ارگانوئید‌ها را تا یک سال مطالعه کنیم و جنبه‌هایی از رشد آن‌ها مانند مورفولوژی و الکتروفیزیولوژی تک‌نرون‌ها یا شبکه‌های عصبی را مشاهده کنیم.

برای نشان دادن پیشرفت‌های احتمالی، مارینیو یک مطالعه که در آن ارگانوئید‌های مغزی را بررسی کرده بودند را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. این تحقیق اثرات پاروکستین را بررسی کرد و کاهش در رشد نوریت‌ها (نورون‌هایی که به آکسون‌ها و دندریت‌ها برای تشکیل مدار‌های پیچیده تبدیل می‌شوند) و جمعیت الیگودندروسیت‌ها را شناسایی کرد که غلاف میلین را در اطراف آکسون‌ها تولید می‌کنند و بنابراین برای فعال کردن امکان انتقال اطلاعات از طریق سیستم عصبی مهم هستند.

اُلیگودندروسیت (oligodendrocyte) یا الیگودندروگلیا یا یاختهٔ کم‌شاخه، یاخته تولیدکننده میلین در دستگاه عصبی مرکزی است.

اُلیگودندروسیت یکی از انواع سلول‌های گلیال است و دارای زوایدی است که به کمک آن‌ها به نورون‌های اطراف چنگ می‌اندازد و غلاف میلین را دور چندین آکسون ایجاد می‌کند و باعث تشکیل غلاف میلین در دستگاه عصبی مرکزی می‌شود.

دانشمندان خاطرنشان کردند که توالی‌یابی کل ژنوم، تجزیه و تحلیل رونویسی و توالی یابی آر. ان.‌ای تک سلولی از جمله روش‌هایی هستند که برای تحقیقات با استفاده از ارگانوئید‌ها اعمال می‌شود.

محققان گفتند: این فناوری ما را قادر می‌سازد تا اثرات قرار گرفتن افراد در معرض دارو‌های ضد افسردگی را بر انواع سلول‌های مختلف، مانند سلول‌های پیش ساز، سلول‌های گلیال و نورون‌ها بررسی کنیم. این امر بسیار مهم است، زیرا تغییرات ممکن است محدود به نورون‌ها نباشد. ما باید همه این پیامد‌ها را بدانیم.

کیهارا گفت: ما نمی‌گوییم دارو‌های ضد افسردگی نباید در بارداری استفاده شوند. ما استفاده از یک مدل تجربی را پیشنهاد می‌کنیم و بر نیاز به مطالعه اثرات آن‌ها بر رشد عصبی با پیشرفته‌ترین منابع موجود تاکید می‌کنیم تا بتوان تغییرات احتمالی را مدیریت کرد.

منبع: مدیکال اکسپرس