علی مرادخانی، کارشناس رسانه  درباره پدیده سلبریتی و تفاوت آن با هنرمند یا کنشگر اجتماعی گفت: ما باید ابتدا بدانیم که هر هنرمندی لزوماً سلبریتی نیست. یک بازیگر ممکن است به تعریف منفی سلبریتی تبدیل نشده باشد، چراکه سلبریتی معنا دارد. سلبریتی یعنی کسی که کنش‌های فضای مجازی او و جلب توجه‌اش در فضای مجازی به هرچیز دیگری غلبه دارد.

بیشتربخوانید

• کشور‌های مختلف برای مدیریت اینفلوئنسرها از چه قوانینی استفاده می کنند؟

مرادخانی ادامه داد: ممکن است یک آدم غذا بخورد، ولی، چون فالور دارد، هنر‌ش غذا خوردن در رستوران‌های مختلف است. این فرد سلبریتی است. ولی ممکن است هنری نداشته باشد و فقط جاذبه جنسی در سطح جهان داشته باشد. با این حال او سلبریتی است، چون در فضای مجازی جلب توجه کرده است.

خیلی از هنرمندان سلبریتی نیستند

این کارشناس رسانه توضیح داد: از طرفی، خیلی از هنرمندان به این معنا سلبریتی نیستند. به عنوان مثال، مرحوم خسرو شکیبایی، مرحوم انتظامی، مرحوم استاد جمشید مشایخی و مرحوم غلام‌رضا تختی هیچ وقت سلبریتی نبودند. این افراد، توانمندی خارق‌العاده‌ای داشتند و با آن توانمندی شناخته شدند. وگرنه رسانه و به صورت خاص فضای مجازی غیر اصیل است و ممکن است در آن فضا آدم‌هایی معروف شوند که لزوماً افراد توانمندی نیستند.

این مجری رادیو با بیان اینکه زمانی پستی در اینستاگرام دیده می‌شود که به قسمت اکسپلور بیاید و لایک، نظر یا تماشای زیاد را دریافت کند، افزود: هر کدام از این اتفاقات بر پایه جلب توجه است. از آنجایی که فضای مجازی احساس محور است باعث می‌شود که جوانان و نوجوانان بیشتر به این فضا جذب شوند.

مرادخانی به الناز شاکردوست و اظهارنظر‌های او در فضای مجازی اشاره کرد و گفت: با وجود اینکه درباره بازی خانم الناز شاکردوست مدام در برنامه «سینماچی» تعریف و تمجید شده، ولی او مطلبی درباره قانون اساسی نوشته بود که کاملاً کذب است. حتی تا چند روز این مطلب را اصلاح نکردند. تمام مخاطب ایشان هم این مطلب را در فضای مجازی می‌بینند. حال چه کسی باید این مطلب را برای مخاطبین اثبات کند که این موضوع درست نیست.

وی با بیان اینکه در رسانه نزدیک به ۸۰ درصد مطالبی که کذب است و بعد تکذیب می‌شود، مخاطبی که بار اول آن را شنیده، متوجه بعد از آن نمی‌شود، تصریح کرد: شاید به گوشش نرسد، صحت مطلب را باور نکند و ... درنتیجه، شاید بتوان ۲۰ درصد آب رفته را به جوی بازگرداند.

این کارشناس رسانه در پاسخ به سوال یکی از جوانانی که با «موکب جوانان» تماس گرفته بود و درباره دغدغه‌مندی او پیرامون شناخت سلبریتی‌ها و نحوه رفتار با آنان گفت: این‌روز‌ها روز‌هایی است که فضای سیاسی به هر چیز دیگری غلبه دارد. مگر اولین‌بار است که یک چهره سرشناس می‌خواهد کنش سیاسی در جهان داشته باشد؟ خیر، هنرمندان درجه یک امریکا در روز تحلیف رئیس جمهور امریکا آواز می‌خوانند. اتفاقاً بیشتر از ما کنش دارند. اما در همین امریکا تمام کنش‌های سیاسی محدود به دو حزب است. یعنی یا از جمهوری‌خواهان طرفداری می‌کنند یا از دموکرات‌ها جانبداری می‌کنند.

در تمام جهان قوانینی وجود دارد که در فضای مجازی ترویج خشونت نشود

مرادخانی با بیان اینکه هیچ‌کس به سمت حاکمیت و تمامیت نظام امریکا خنجر نمی‌کشد، تصریح کرد: در هیچ جای جهان این اتفاق نمی‌افتد. در تمام جهان بجز ایران قوانینی وجود دارد که به ترویج خشونت منجر نشود. یعنی کمپانی متا که صاحب اینستاگرام است، در هر جای جهان که بخواهی خشونت‌آفرینی کنی، به کاربر اخطار می‌دهد که اقدامات مصداق ترویج خشونت است. اما وقتی پیج رسانه ضد انقلاب رسماً روزی دو دفعه آموزش کوکتل مولوتف برای اعتراضات ایران می‌دهد. نه تنها آن‌ها حذف نمی‌شوند، بلکه بیشتر در اکسپلور می‌آیند و در معرض مردم قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه رفتار پلتفرم جهانی با کشور ایران بی‌سابقه است، افزود: چند روز گذشته کمپانی متا بیانیه رسمی داد که امریکا لشکر اکانت‌های فیک دارد تا افکار عمومی در هشت کشور را تحت تاثیر قرار دهد. یکی از آن کشور‌های در راس ماجرا هم ایران بود.

مرادخانی درباره رفتار هنرمندان نسبت به حاکمیت توضیح داد: در تمام جهان، سلبریتی‌ها در ساحت حاکمیت کنشگری سیاسی انجام می‌دهند. ولی بیشتر اوقات در ایران، اوضاع ضد حاکمیتی پیش می‌رود. برعکس رفتار حاکمیت با هنرمندان هم قابل بحث است. از خیلی توضیح ندادن‌های حاکمیت درباره بعضی موضوعات خیلی خون دل خوردیم. خانم هنگامه قاضیانی بازداشت شد. آقای حاکمیت عزیز حتماً دلیلی داشتید که بازداشت کردید. اما چرا نمی‌گویید. وقتی که پاسپورت همایون شجریان ضبط شد، همه شنیدند. خب وقتی دلیلت را نمی‌گویی، تبادل ذهنی دیگری برای مردم شکل می‌گیرد.

این مجری رادیو توضیح داد: وقتی توضیح نمی‌دهی، طبیعتاً این آش شورتر می‌شود. رابطه تیره و تار می‌شود. خیلی وقت‌ها نگاه مسئولین به رسانه مثل نگاه سبزی سر سفره است که باشد خوب است، نباشد، عیب ندارد. این غلط است.

وی ادامه داد: در این روزگار هرچه آسیب می‌خوریم، از سازمان تروریستی ایران اینترنشنال است. یعنی انقدر مهم و تاثیرگذار شده که وزارت امور خارجه این رسانه را در دسته سازمان‌های تروریستی تقسیم بندی می‌کند. این یعنی خیلی از فیلم‌هایی که منتشر شد، می‌توانست زودتر منتشر شود و می‌توانست بر روی افکار عمومی تاثیر جدی بگذارد. ولی ما وقت طلایی را از دست می‌دهیم، روایت اول را از دست می‌دهیم و بعد می‌دویم تا رویکرد انفعالی‌مان را حل کنیم. خیلی وقت‌ها هم در رسانه شدنی نیست.

در مرحله ماقبل سواد رسانه‌ای هستیم

این کارشناس رسانه در پاسخ به سوال یکی از جوانان مبنی‌بر تحت تاثیر قرار گرفتن از اظهارات سلبریتی‌ها گفت: ما در مرحله ماقبل سواد رسانه‌ای هستیم. مدام آقای پرویز پرستویی مطالبی را به اشتراک گذاشته که بعداً مشخص شده خلاف واقع است. کافی است جوان ما در اینترنت عبارات مربوط به سواد رسانه‌ای و فیک نیوز‌ها را در زبان‌های خارجی جست‌و‌جو کند. منابع داخلی‌مان را کنار بگذاریم و ببینیم خارجی‌ها درباره فیک‌نیوزها، اخبار جعلی و بمباران اطلاعاتی چه می‌گویند.

سلبریتی‌ها تاریخ انقضا دارند

مرادخانی با بیان اینکه خیلی وقت‌ها سلبریتی‌ها تاریخ انقضا دارند، یادآور شد: یعنی شما می‌بینید این سلبریتی توانست یک سال، دو سال خودش را روی بورس نگه دارد. ولی یک روزی تمام می‌شود. آن آدمی عمیق است و در تاریخ ماندگار است که واقعی باشد. مثل مرحوم آقای تختی. نکته دیگر مربوط به مفهوم سلبریتی است که این واژه از زیست‌بوم امریکا و سبک زندگی غربی آمده است. باید گفت که حتی هنرمندان غربی هم کم کم از کنش‌های تند و تیز فاصله می‌گیرند. به عنوان مثال، خانم ان هَتِوی که بازیگر شناخته شده هالیوود است، در برنامه‌ای می‌گوید که هرچه ما سلبریتی‌ها می‌گوییم، گوش نکنید. این حرف را یک سلبریتی صاحب اسکار در هالیوود می‌گوید.

منبع: فارس