نخستین سوگواره ملی آیین‌های عاشورایی در شیراز آغاز به کار کرد و در این سوگواره که امسال نخستین دوره آن در حال برگزاری است، ۱۴ گروه از ۱۲ استان کشور حضور دارند که این گروه‌ها در دو شب به روی صحنه خواهند رفت.
در شب نخست برگزاری این سوگواره ۷ اجرا روی صحنه رفت که برخی اجرا‌ها به صورت تکنوازی، تک‌خوانی و بعضی دیگر به صورت گروهی انجام شد.
گروه موسیقی سیستانی و مصیبت‌خوانی در رثای حضرت حسین بن علی (ع) از استان سیستان و بلوچستان، آیین سنتی سنگ‌زنی و علم بندی و چاووش خوانی با گویش خراسانی، دوتار نوازی عاشورایی حسین، ولی نژاد چهره بین‌المللی موسیقی و دارنده نشان درجه یک هنری از استان خراسان، چاووشی و سرنا و دمام و آیین‌های اصیل عزاداری هرمزگان، دوتار نوازی آنه مراد رستگاری در ثنای حضرت سیدالشهدا از استان گلستان، آیین شمشیرزنی ویزله عربی و آوا‌های سوگ و سینه‌زنی خوزستان و خوانندگی مهدیا علیزاده «اشتیاق- زبان حال حضرت رقیه (س)» از استان فارس از اجرا‌های شب نخست این سوگواره بود.
آیین چک‌چکو و نوحه‌خوانی توسط گروهی از شهرستان استهبان، آواز و مصیبت‌خوانی آیینی لری و اجرای خوانندگی مرتضی باب از کهگیلویه و بویراحمد، گِل‌مالی و دُهُل و سُرنا و آیین سوگواری خرم‌آباد، طشت‌گذاری و آیین‌های آذری و خوانندگی ترکی شهروز حبیبی از استان اردبیل، کرب زنی و آوا‌های گیلکی و چوب‌زنی و دیگر آیین‌های شمال ایران، سنج و دمام و سینه‌زنی بوشهری و خوانندگی حسین کشتکار از استان بوشهر هم از اجرا‌های دومین شب این سوگواره در شامگاه جمعه به شمار می‌رود.
این سوگواره با همکاری مجموعه‌های مردمی و مذهبی مانند هیئت نثارات الحسین علیه السلام، کانون فرهنگی رهپویان وصال و تلاش‌ها و حمایت‌های بی‌دریغ ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی و فرهنگی شهر شیراز مانند اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری شیراز، جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی فارس و برخی دیگر از ادارات فرهنگی برگزار شده است.
فارس، خوزستان، گیلان، لرستان، هرمزگان، گلستان، خراسان جنوبی، بوشهر، اردبیل، کهگیلویه و بویراحمد، سیستان و بلوچستان و آذربایجان شرقی، استان‌هایی هستند که در سال نخست به این سوگواره دعوت شده‌اند.
سعید کریمی دبیر سوگواره گفت: سوگواره ملی آیین ها، آوا و نواهای عاشورایی؛ تلاشی در راستای احیای سنت‌ها و نغمه‌هایی ست که سالیان دراز در سرتاسر این مرز و بوم جان‌های تشنه به محبت حضرت حسین بن علی علیه السلام را سیراب کرده است.
او با اشاره به اینکه نوا‌ها و آوا‌های آیینی و عاشورایی؛ جزئی جداناشدنی از هویت ایرانی و اسلامی است و در فرهنگ عاشورایی و آیینی ایرانیان نقش مهمی را ایفا می‌کند، گفت: موسیقی سوگواری سیدالشهدا روحی فداه در نواحی مختلف ایران هویت مستقل و خاص خود را دارد که با هجوم مدرنیته و قالب‌های غربی موسیقی به مرور زمان در حال فراموشی است.
کریمی گفت: از نوای سنج و دمام جنوب، تا کرب زنی شمال و دهل و سرنای لرستان و دوتار خراسان، چاووش خوانی‌ها و مصیبت خوانی‌ها و شروه خوانی ها، موسیقی تعزیه و بسیاری از قالب‌های دیگر، همه نمونه‌هایی از این موسیقی هستند؛ لذا حفظ و تقویت این میراث به وسیله ی، حفظ اصالت ها، تولیدات و نوآوری‌ها با نگاهداری از هویت اصیل آن، آموزش تخصصی و ترویج آیین ها، نوا‌ها و آواها عاشورایی از مهم‌ترین اولویت‌های فرهنگی در عصر حاضر است.
