یکی از متفکران بزرگ اسلامی که برای احیای تفکر اسلامی و ترویج آن از اصطلاح احیای فکر دینی استفاده کرد، آیت‌الله مرتضی مطهری بود که در سخنرانی خود بیان کرد: "طرز تفکر مسلمین در عصر حاضر دربارۀ اسلام، آسیب دیده است". امروزه دین در معرض آسیب‌های درونی و بیرونی است و آسیب‌های دینی نیز اشکال بازپدید، چون "تحریف و غلو" و نوپدید، چون "غرب‌زدگی و شرق‌زدگی" دارد.

کتاب آسیب‌شناسی دینی از منظر شهید مطهری (قدس سره) گزیده‌ای از آرای نقادانۀ آیت‌الله مرتضی مطهری در حوزۀ آسیب‌های تفکر دینی در زمینۀ موضوعاتی، چون خداشناسی، پیامبرشناسی، امام‌شناسی، قرآن، فلسفه، علم، تاریخ، و بدعت‌ها و خرافات است.

به‌طور کلی هر پدیده‌ای ممکن است در معرض آسیب‌های متفاوتی قرار گیرد؛ نیز از این قاعده مستثنی نیست. آسیب‌شناسی دینی در صدد کشف و تحلیل کج‌روی‌های معرفتی و رفتارهای دینی و معرفی راه‌کارهای درمان آن‌ها است.

از آنجایی که این آسیب‌ها مانند بیماری باعث ضربه زدن، ناکارآمد کردن و حتی میراندن دین می‌شو‌د، در درجه اول شناخت و در مرحله بعد درمان این آسیب‌ها یکی از دغدغه‌های مهم دینداران و دین‌شناسان می‌باشد.

شاید بتوان ادعا کرد که شهید منتظری اولین کسی بود که اصطلاح آسیب‌شناسی دینی را وارد حوزه اندیشه دینی کرد. آسیب‌های دینی می‌تواند عوامل و خاستگاه‌های گوناگون داشته باشد، ولی مجموع آن‌ها در دو بعد ظهور پیدا می‌کنند. بعد اول مربوط به عقاید و معرفت دین‌شناسان و یا مدعیان دین‌شناسی و بعد دیگر مربوط به عمل و رفتار دین‌داران و متظاهران به دین‌داری است.