حقوق مالی زن در زندگی مشترک، بسته به موقت یا دائم بودن عقد نکاح، متفاوت است.

هر عقدی که در قانون مدنی، پیش بینی شده است، آثاری دارد و حقوق و تکالیفی را برای طرفین عقد، بسته به موضوع آن، ایجاد می‌نماید. عقد ازدواج نیز از این موضوع، مستثنی نیست و به محض واقع شدن آن، با صیغه عقد ازدواج و اظهار ایجاب و قبول طرفین، با اراده و رضایت شخصی، حقوق و تکالیفی را برای آن‌ها، ایجاد می‌کند.

به محض وقوع عقد نکاح، حقوق مالی ویژه ای، برای زن، ایجاد شده و تکالیفی نظیر تمکین عام و خاص از همسرش نیز بر عهده وی قرار می‌گیرد. بسیاری از زنان، از حقوق مالی زن در زندگی مشترک، آگاه نبوده و به غلط، تصور می‌کنند، صرفا، مهریه و نفقه، به آن‌ها، تعلق می‌گیرد، حال اینکه حقوق مالی زن در زندگی مشترک، بالغ بر ۵ حق بوده که البته شرایط تعلق هر کدام، متفاوت از دیگری است و در برخی موارد، به دلیل عدم وجود شرایط و یا رفتار زن، برخی از آن‌ها، به وی تعلق، نمی‌گیرند.

حقوق مالی زن در زندگی مشترک

اینکه سهم زن از زندگی مشترک چیست و حقوق مالی او، در ازدواج، چه هستند؟ از پرسش‌های رایج بانوان می‌باشد که در پاسخ به آن‌ها، باید گفت، ازدواج که یکی از عقود پیش بینی شده در قانون مدنی بوده، دارای آثار حقوقی مخصوص به خود است. به واسطه عقد ازدواج، طرفین عقد، بر یکدیگر، محرم شده، به زوجیت یکدیگر در می‌آیند و حقوق و تکالیفی نیز برای آنها، در قبال یکدیگر، ایجاد می‌گردد که حقوق مالی زن، از جمله آن‌ها است.

از تکالیفی که به واسطه عقد ازدواج، برای زن، ایجاد می‌گردد و از حقوق شوهر نیز می‌باشد، می‌توان به، مکلف شدن زن، به تمکین عام و خاص، از همسر خود، یعنی، حرف شنوی داشتن از شوهر، در تمام امور، زندگی با وی زیر یک سقف و ایجاد رابطه جنسی با او در حد متعارف، اشاره کرد.

از تکالیفی که به واسطه عقد ازدواج دائم، برای مرد، ایجاد می‌گردد، می‌توان به مکلف شدن مرد، به پرداخت نفقه و مهریه زن که از جمله حقوق مالی زن در زندگی مشترک هستند، اشاره کرد. اما، حقوق مالی‌ای که مرد، به واسطه عقد ازدواج، موظف به پرداخت آن‌ها به زن می‌باشد، منحصر به مهریه و نفقه نیست و این حقوق، موارد دیگری را نیز در بر می‌گیرد که اغلب افراد، از آن، بی‌اطلاع هستند یا تصوری غلط، از شرایط تعلق یا عدم تعلق آن‌ها دارند.

حق مهریه: مهریه، از حقوق مالی زن در زندگی مشترک، به واسطه عقد نکاح دائم و موقت بوده و می‌تواند، شامل هر آن چیزی باشد که مالیت داشته و دارای منفعت عقلایی است. زنان، به محض وقوع عقد نکاح دائم و یا موقت، مالک مهر شده و می‌توانند، هر تصرفی را که می‌خواهند در آن، بنمایند.

حق نفقه: از دیگر حقوق مالی زن در زندگی مشترک، نفقه است که در نکاح دائم، بدون نیاز به شرط کردن آن، به محض وقوع عقد و در صورت وجود تمکین عام و خاص زن از مرد، به او، تعلق می‌گیرد؛ اما، در عقد موقت، صرفا، در صورتی که شرط شده باشد، وجود خواهد داشت.

حق اجرت المثل: اجرت المثل، یکی از حقوق مالی و سهم زن در زندگی مشترک بوده که در واقع، مزد کار‌هایی است که زن، در طول زندگی مشترک با همسر خود، به دستور او و بدون قصد تبرع، انجام داده است. اجرت المثل در عقد موقت نیز در صورت وجود شرایط آن، وجود خواهد داشت.

حق ارث: ارث را نیز می‌توان، یکی از حقوق مالی و سهم زن در زندگی مشترک دانست؛ با این توضیح که زوجین، در عقد نکاح دائم، بر خلاف نکاح موقت، از یکدیگر ارث می‌برند و در صورتی که شوهر، زودتر از زوجه خود، فوت کند، زن از او، ارث خواهد برد و حتی می‌تواند، مهریه خود را نیز از ماترک همسر متوفی، مطالبه نماید.

حق تنصیف اموال: حق تنصیف اموال، در صورتی از حقوق مالی زن در زندگی مشترک می‌باشد که اولا، مرد، شرط تنصیف را هنگام عقد ازدواج، پذیرفته باشد، ثانیا، با میل و تمایل خودش، اقدام به طلاق همسر خود نماید و ثالثا، اموالی داشته باشد که بعد از ازدواج، در طول زندگی مشترک، به دست آمده باشند. بحث تنصیف، در طول زندگی، مطرح نیست و صرفا منحصر به زمان طلاق به درخواست مرد می‌باشد.

حق بهره‌مند شدن از مستمری شوهر: یکی دیگر از حقوق مالی زن در زندگی مشترک، بهره‌مند شدن او، از حقوق مستمری همسرش فوت شده اش، می‌باشد که این امر، تنها، در صورتی، محقق می‌شود که اولا، شوهر، مستمری بگیر باشد، ثانیا، فوت کرده باشد. بنابراین، بهره مندی زن، از این حق نیز همانند ارث، منوط به فوت همسر است.

ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی، در تعریف مهریه، مقرر می‌دارد: «هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد، می‌توان، مهر قرار داد.» بر اساس این ماده، مهریه، باید، مالیت داشته باشد، یعنی، مال محسوب شود و قابل تملک نیز باشد، یعنی زن، بتواند، آن را تملک کند.

مهریه، از مهم‌ترین مواردی است که هنگام هر نوع از عقد ازدواج، باید، تعیین گردد. اهمیت مهریه، به حدی است که عدم تعیین آن، در عقد موقت، سبب بطلان عقد شده و عدم تعیین آن در عقد نکاح، گرچه سبب بطلان عقد نیست اما، در نهایت، باید، به تراضی، مهری برای زوجه، معین گردد.

چنانچه، قبل از تراضی بر مهر در عقد دائم، نزدیکی صورت گیرد، برای زوجه، مهرالمثل، تعیین خواهد شد. مهر المثل، با نظر کارشناس دادگاه و با در نظر گرفتن شان و موقعیت زن و وضعیت خانوادگی و اجتماعی او، تعیین می‌شود و موافقت یا عدم موافقت مرد، تاثیری در آن، نخواهد داشت.

زن می‌تواند، هر زمان که بخواهد، در طول زندگی مشترک، اقدام به مطالبه مهریه خود، از همسرش کند و این امر، منوط بر وقوع طلاق، میان زوجین نیست. برخی از زنان، این تصور را دارند که خیانت یا روابط نامشروع یا نشوز، مسقط حق مهریه آن‌ها خواهد بود که باید گفت، این تصوری غلط است و تنها، ابرا، هبه و بذل مهریه توسط زن، سبب می‌شود، زن، دیگر، از مهریه، برخوردار نباشد.

منبع: میزان

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۸
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۱۰ ۰۱ آبان ۱۴۰۱
هیچ کدوم و از شوهر نمیتونی بگیری باید با بدیختی زندگی کنی اخرش هم میگن همینه باید بسوزی و بسازی ..این ها همش چرت و پرنه..مرداتو قانون ما ازادن
Iran (Islamic Republic of)
مادر سه فرزند
۰۱:۰۷ ۲۱ مهر ۱۴۰۱
خوب خیلی خانمها نه مهریه ای گرفتند و نه اجرت المثلی و بچه ها رو هم شیر دادن و بزرگ کردن و با کمترینها ساختند .البته فکر کنم تعدادشون داره کمتر و کمتر میشه و مثل دایناسورها داریم منقرض میشیم.اگر روی کاغذ هم این حقوق رو نداشتیم معلوم نبود مردها با خیال راحت چند تا همسر می خواستند داشته باشند و چه کارها که نمی کردند
Iran (Islamic Republic of)
قاسم
۰۷:۲۰ ۰۴ مرداد ۱۴۰۱
واقعا خیلی مسخره بود مطلب...حیف وقتت نبود خبرنگار ....اگاهی بده جون نتونه با این مطالب مسخره بره ازدواج کنه .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۰۹ ۰۳ مرداد ۱۴۰۱
این چه قانونیه که همه اش به نفع خانم هاست . بعد دولت توقع داره . پسرها ازدواج کنن . با این همه قوانین دست و پا گیر و یک طرفه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۵۰ ۰۲ مرداد ۱۴۰۱
کسی زن نمیگیره پس حقوقشونم باشه دلشون خوش باشه
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۵۹ ۰۲ مرداد ۱۴۰۱
تنها وظیفه زن در زندگی مشترک تمکین خاص است آنهم اگر شرایطش مهیا و حدش متعارف باشد، اما مدیریت تمام جنبه های زندگی مشترک به گردن مرد است: کسب درآمد (حداقل به اندازه نیاز همسر و فرزندان) ، مدیریت و انجام مسائل خارج و داخل خانه، مسئولیت پرورش فرزندان و پرداخت مهریه . که در هیچ شرایطی از عهده او ساقط نمی شود. منظورتان از جمله‌ی "حرف شنوی داشتن در تمام امور" چیست؟ هنگامی که زن موظب به انجام هیچ کاری در منزل نیست و همینطور موظف به انجام هیچ کاری در پرورش فرزندان حتی شیر دادن به آنها نیست و از طرفی می تواند بنا به صلاحدید خود شغل مورد نظر خود را داشته و درآمد آن نیز متعلق به خود اوست و به علاوه در کنار همه این حقوق شروط ضمن عقد نیز باید حساب نمود که عملا با اقبال جامعه به آن شروط (که قریب به اتفاق این شروط حقوق جدید برای خانم هاست) این شروط هم اجباری می‌باشند. در نتیجه همراهی با شوهر در انتخاب محل زندگی و ... نیز از این شرایط حذف می شود. در نهایت به نظر بنده جمله‌ی "حرف شنوی داشتن در تمام امور" تنها یک جمله اخلاقی تو خالی است.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۰:۵۷ ۰۱ مرداد ۱۴۰۱
چقدر زنامون حققققققوق دارن.
با این همه حقوق خفه نشن خوبه.
حداقل مهریه رو حذف کنید، راه نفس زنامون باز بشه.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۰:۰۵ ۰۳ مرداد ۱۴۰۱
درسته ولی اگر یک نگاهی بندازید به اطرافتون متوجه میشید خیلی از خانم‌ها دارند کار هم می‌کنند و اینکه به نوشتن بله خیلی حق دارند ولی باید هفت خوان رستم رو طی کنند یکیش رو بگیرند