طبق قانون "جوانی جمعیت" که از سال گذشته به تایید شورای نگهبان رسید و به دستگاه‌ها ابلاغ شد، ۶ ماه فرصت برای ایجاد زیر ساخت‌های لازم، زمان وجود داشت و دستگاه‌ها موظف به انجام تکالیف خود بودند. آقایان محمودی، رئیس مطالعات و پایش سیاست‌های جمعیتی شورای انقلاب فرهنگی، آقای مولایی، رئیس گروه بانک‌های تجاری اداره اعتبارات بانک مرکزی، آقای حسنلو، معاون امور آمار و برنامه ریزی سازمان امور استخدامی، آقای آزادی خواه،  نماینده مجلس، آقای رحمانی، سخنگوی گروه صنعتی ایران خودرو، آقای کاظمی، معاون بازاریابی و فروش گروه سایپا و خانم اصلانی، مدیر کل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در رابطه با قانون جوانی جمعیت در برنامه میز اقتصادی گفت‌وگو کردند.

سوال: از روزی که این طرح تبدیل به قانون شد، روند عملکرد دستگا‌ها در این زمینه را به چه صورت ارزیابی می‌کنید؟

آقای محمودی: این قانون در ۲۸ آبان ۱۴۰۰ ابلاغ شد. بسیاری از تکالیفی که در قانون بودجه در این زمینه وضع شده بود به مرحله اجرایی شدن رسیده است. حدود ۲۰ درصد از مفاد این قانون، حالت اجرایی به خود گرفته  و برای بخشی زیادی از آن باید زیر ساخت ایجاد شود.

با همه‌ی دستگاه در شورای عالی انقلاب فرهنگی جلساتی برگزار کردیم تا زیر ساخت‌های لازم را فراهم کنیم. بخش عمده‌ای از بند‌های این قانون برعهده وزارت بهداشت است و احتمالا تا یک ماه آینده دستورالعمل‌های لازم اجرایی خواهند شد. باید برای ستاد ملی جمعیت ساختار‌های لازم انجام شود تا پاسخگوی دستگاه باشد.

اعطای تسهیلات ازدواج ۵ برابر سال ۹۹ شده است. قرار بود ۵۰ درصد واگذاری‌های خودرو از طریق قرعه کشی به مادرانی که فرزند دوم خود را به دنیا آورده اند تعلق بگیرد.

۲۴ هزار مادر از این تسهیلات استفاده کرده اند. بسیاری از مادرانی که واجد شرایط نبودند اقدام کردند به همین دلیل به نظر می‌رسد این تسهیلات پرداخت نشده است. امسال  یا اوایل سال آینده تمام بند‌های این قانون باید اجرایی شوند.

سوال: تا الان چند نفر قادر به دریافت وام فرزندآوری شده اند؟

آقای مولایی: حدود ۳ هفته از ابلاغ قانون به شعب بانک‌های عامل می‌گذرد از زمان شروع به کار سامانه فرزند، ۵۳۳ هزار نفر موفق شدند که ثبت  نام کنند و در مرحله اول حدود ۳۰۰ هزار نفر برای دریافت تسهیلات به بانک‌ها معرفی شدند که از این تعداد حدود ۷۰ هزار نفر در مرحله تکمیل مدارک قرار دارند تا این لحظه هم تعداد ۱۲ هزار و ۳۰۰ نفر موفق به دریافت این تسهیلات شده اند که ارزش ریالی آن به ۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال می‌رسد.

سوال: چند نفر توانسته اند وام ودیعه مسکن دریافت کنند؟

آقای مولایی: چون سامانه‌ای برای دریافت وام ودیعه مسکن وجود ندارد باید متقاضیان خودشان به بانک‌ها مراجعه کنند به همین دلیل آمار دقیقی در این زمینه وجود ندارد و بایستی از طرف بانک‌ها اعلام شود. روند کار پیش رفته و ۶ بانک عامل درحال پرداخت هستند.

برای دریافت تسهیلات فرزند باید از طریق سامانه ثبت نام کنند و برای دریافت تسهیلات به بانک‌های عامل معرفی شوند. براساس اعلام سازمان ثبت احوال تعداد متولدین سال ۱۴۰۰، یک میلیون و ۱۰۶ هزار نفر است و حدود یک میلیون واجد شرایط دریافت این تسهیلات معرفی شده اند، بانک‌ها ابهاماتی داشتند به همین دلیل روند پرداختی‌ها کند بوده است.

سوال: شرایط سختی برای دریافت این تسهیلات وجود دارد برای سهل گیری چه اقداماتی صورت گرفته است؟

آقای مولایی: شبکه بانکی باید با اعتبارسنجی و دریافت سفته این تسهیلات را پرداخت کنند. شورای هماهنگی بانک‌ها و کانون بانک‌های خصوصی باید در رابطه با ضامن گیری بانک‌ها ورود کنند و برای ایجاد یک وحدت رویه نشستی برگزار کنند.

در صورت تعیین شعبه ۱۲ روز کاری فرصت دارند که پذیرش شوند در شعبه و ۴۵ روز کاری هم فرصت دارند که مدارک را به بانک تحویل دهند. این بازه زمانی پیش بینی شده است.

سوال: توانسته اید طبق زمان بندی قانونی که وجود داشته تکالیف خود را انجام دهید؟

آقای حسنلو: براساس ماده ۱۵ قانون دو بند برای سازمان اداری و استخدامی وضع شده بود که تا الان به این تعهدات عمل شده است. براساس قانون جوانی جمعیت ۲ تا ۱۰ درصد به نمره شرکت کنندگان در آزمون استخدامی اضافه خواهد شد و کسانی که در زمان ثبت نام اطلاعات فرزندان و همسر خود را وارد کرده باشند امتیاز به آن افراد تعلق خواهد گرفت. تا نهمین آزمون استخدامی ۴۰ هزار نفر استخدام داشتیم.

سوال: عملکرد دستگاه ها را در زمینه مشوق‌های اقتصادی برای قانون جوانی جمعیت به چه صورت ارزیابی می کنید؟

آقای آزادی خواه: برابر قانون ابلاغیه سال ۸۴ که هیچ یک از مواد آن تقریبا اجرایی نشد این قانون در مجلس یازدهم تصویب شد. این قانون معیشت محور است که در مقایسه با قانون قبل دولت به خوبی عمل کرده است.

انتظار می‌رود وزارت راه و شهرسازی، بانک مرکزی و بانک‌های عامل جدی‌تر از الان ورود کنند. این قانون مستقل از بودجه سنواتی است برخی از احکام در بودجه آمده است برای اجرایی شدن و پای کارآمدن تمام دستگاه‌ها در این زمینه دولت باید در برنامه هفتم توسعه و قانون بودجه ۱۴۰۲ روی این موضوع متمرکز شود.

براساس قانون بانک‌ها باید یک ضامن معتبر برای پرداخت این تسهیلات دریافت کنند، اما طبق بررسی بیشتر آن‌ها دو ضامن معتبر طلب می‌کنند علاوه بر گواهی کسر از حقوق درصورتی که نباید این اتفاق بیفتد.

بانک مرکزی باید گواهی کسر از حقوق را برای پرداخت تسهیلات حذف کند. ۳ تا ۴ حکم در زمینه مسکن وجود دارد. وزارت راه و شهرسازی عملکرد خوبی در اجرای قانون جوانی جمعیت نداشته است.

سوال: علت عملکرد ضعیف وزارت راه و شهرسازی چیست؟

خانم اصلانی: براساس قانون یک آئین نامه اجرایی به هیئت وزیران تحویل و تصویب می‌شد و سپس اقدامات وزارت راه و شهرسازی مطابق با آن آیین نامه باید صورت بگیرد. وزارت راه و شهرسازی در زمان مقرر این آیین نامه را تحویل هیئت وزیران داده. بیش از ۳۰ هزار خانوار بیش از دو فرزند در سامانه ثبت نام شده اند. به محض هماهنگی و تصویب آیین نامه وزارت راه به تعهدات خود انجام می‌دهد.

آقای آزادی خواه: براساس قانون وزارت راه و شهرسازی مکلف است با همکاری وزارت جهاد کشاورزی آیین نامه را حداکثر ۳ ماه پس از اجرایی شدن قانون تهیه و برای تصویب به هیئت وزیران ارائه کند یعنی بهمن ماه. فرآیند هنوز ناقص است و واگذاری اتفاق نیفتاده است.

سوال:دلیل عقب ماندگی اعطای تسهیلات به مادران دارای فرزند دوم چیست؟

آقای رحمانی: بلافاصله بعد از ابلاغ این قانون تسهیلات به مشمولان این طرح پرداخت شده است. پارسال ۲ فروش اتفاق افتاد، یکی از آن با ظرفیت ۱۰ هزار دستگاه و دیگری با ظرفیت ۹ هزار و ۷۵۰ دستگاه که حدود ۴ هزار دستگاه از خوردو‌های این دو فروش فاکتور شده است. امسال ۵ طرح دیگر وجود داشت که جمع ظرفیت آن‌ها با پارسال حدود ۶۴ هزار دستگاه است که حدود ۳۷ هزار نفر واریز وجه کردند.

سوال: چه مقدار از تکالیف خود را عملیاتی کرده اید؟

آقای کاظمی: پس از ابلاغ مصوبه مجلس شورای اسلامی تا الان ۸ دوره طرح حمایت از قانون جوانی جمعیت را عملیاتی کرده ایم که ۳ طرح آن الان در حال اجرایی شدن هستند و ۵ طرح آن از گذشته اجرا شده است. ۳ هزار و ۵۰۰ نفر در این طرح‌ها ثبت نام کرده اند. ۳۵ هزار دستگاه ظرفیت انجام شده است.