سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حالی روز‌های پایانی خود را می‌گذراند که در بخش بین‌الملل ۳۲ کشور به صورت حضوری در داخل نمایشگاه به عرضه کتاب‌های خود می‌پردازند.

در نمایشگاه امسال کشور‌هایی مانند افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، کره‌جنوبی، آلمان، روسیه و ... حضور دارند و به گفته حسین صفری، مدیر اجرایی سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران، به چند غرفه در بخش بین‌الملل تذکر داده شده است.

نکته قابل تامل اینکه، در غرفه کشور آذربایجان تصاویر نظامی گنجوی، شاعر ایرانی به چشم می‌خورد که در چند جلد کتاب به زبان ترکی به معرفی این شاعر پرداخته شده است. دو نفر از افراد ساکن آذربایجان در این غرفه نظامی گنجوی، شاعر سده ششم هجری را شاعری ترک‌زبان معرفی می‌کنند! آنها می گویند به دلیل محل تولد نظامی در گنجه، (شهری در کشور آذربایجان کنونی و ایران سابق) این شاعر به کشور آذربایجان تعلق دارد!

اگرچه نماینده کشور آذربایجان که مدعی است فارسی نمی‌فهمد از پاسخ به خبرنگار ما درباره تبلیغ این شاعر در آذربایجان سر باز زد و مانع فیلمبرداری از داخل غرفه شد، ولی در گفتگو با دو نفر از این بازدید‌کنندگان ترک‌تبار متوجه شدیم‌ آن‌ها اصلیت نظامی گنجوی را به کشور آذربایجان نسبت می‌دهند!

یکی از این بازدید‌کنندگان اهل آذربایجان گفت: خود شاعر هم خود را ترک‌زبان معرفی می‌کند. اگرچه در گذشته این شاعر در خاک ایران بوده است. این شاعر شاعری بین‌المللی است که به زبان‌های مختلف شعرش ترجمه شده و همه دنیا می‌توانند ادعا کنند که این شاعر به آن‌ها تعلق دارد؛ چراکه شعرهایش انسانی است و جنبه نژادپرستانه ندارد.

به گفته این فرد، ما به هموطنان خود این شاعر را شاعر بین‌المللی معرفی می‌کنیم و بر روی این شاعر تعصب نداریم. اگرچه گنجوی شعرهایش را به فارسی نوشته، اما به این دلیل است که شرایط زمانه اقتضا می‌کرده است. او می‌گوید در یکی از شعرهای معروف نظامی گنجوی آمده است: مرا پدر اندر پدر ترک بود (این در حالی است که بسیاری از کارشناسان ادبی ذکر کرده‌اند که این شعر از جعلیات ادبی نسبت داده شده به نظامی است).

در مقابل، حسین صفری، مدیر اجرایی سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران گفته است، ما از تصاویر نظامی گنجوی در غرفه کشور آذربایجان رونمایی کردیم و ادبیات وجه مشترکی دارد که هرکسی می‌تواند علاقه‌مندی خود را به آن نشان دهد. نظارت و ارزیابی غرفه‌ها به شورای نظارت سپرده شده و روزانه گزارش غرفه‌ها ارسال می‌شود.

به گفته مدیر اجرایی سی و سومین نمایشگاه کتاب تهران، اگر تخلفی در غرفه‌ای مشاهده شود قطعاً با آن برخورد خواهد شد. تا به الان غرفه‌های بخش بین‌الملل تخلفی را مرتکب نشده اند و فقط تذکر دریافت کردند که بابت فعالیت‌های اجرایی بوده است و تخلف محتوایی در این غرفه‌ها مشاهده نشده است.

با یکی از اهالی شعر و ادب که صحبت کردیم، از دلایل ایرانی بودن نظامی گنجوی را شعر‌های لیلی و مجنونش دانست. او دوره زندگی این شاعر که قرن ششم بوده است را گواه محکمی بر ایرانی بودن گنجوی می‌داند.

به گفته این فرد، نظامی گنجوی شاعری فارسی‌زبان است و اگر عده‌ای بخواهند این شاعر را به نام کشوری دیگر مصادره کنند، قابل قبول نیست.

شاید یکی از دلایل انتساب این شاعر به کشور آذربایجان به مقبره گنجوی در گنجه بر می‌گردد. مقبره مولوی هم در شهر قونیه است، اما این دلیل نمی‌شود که این شاعر هم ترک بدانیم.

وی در پاسخ به این سوال که عده‌ای این شاعر را  ترک‌زبان و اهل کشور آذربایجان معرفی می‌کنند، گفت: بنده در شعرهای نظامی گنجوی کلمه ترکی ندیده ام و شاید این کلمه را به عمد وارد کتابش کردند. با این حال اگر هم وجود داشته باشد، تعبیرش شهر ترکی بوده که در گذشته به ایران بزرگ متصل بوده است.