در دنیای امروز میزان تولید و مصرف انرژی برق در بخش صنعت و تجارت، شاخص رشد اقتصادی جوامع و در بخش خانگی و عمومی، یکی از معیار‌های سنجش رفاه اجتماعی محسوب می‌شود.

نیروگاه سیکل ترکیبی یزد مهمترین نیروگاه تولید برق در این استان کویری است که در کیلومتر ۳۰ جاده ندوشن به وسعت یک کیلومتر مربع و در ارتفاع ۱۲۴۰ متر از سطح دریا احداث شده است. این نیروگاه دولتی و گازی، ۱۰۰۰ مگاوات توان تولید دارد که ۲ درصد برق کشور و ۸۵ درصد برق استان یزد را در پیک بار، تولید و تامین می‌کند و شامل ۲ واحد گازی کرافت با قدرت ۶۰ مگاوات آمپر(با سیستم تحریک زغالی و ضریب ۸۵/۰ و سیستم خنک کاری هوای باز) و دو بلوک سیکل ترکیبی بخار شامل دو واحد گازی آلستوم و دو واحد گازی آنسالدو و دو مولد بخار است.

اهمیت این نیروگاه تولیدی و برنامه‌های پیشروانه‌ای که در نظر گرفته شده تا امسال شهروندان کمبود برق را همچون سال قبل نداشته باشند، انگیزه‌ای شد تا با مهندس محمد حسن جمال الدینی مدیر عامل شرکت مدیریت تولید برق استان یزد و رئیس نیروگاه سیکل ترکیبی به گفتگو بنشینیم و در جریان برنامه‌های نوآورانه و دانش بنیان تولید برق قرار بگیریم.

استان یزد چند درصد برق کشور را تولید می‌کند؟ نیروگاه سیکل ترکیبی چه میزان توان تولید دارد؟

دراستان یزد ۲۶۵۰ مگاوات ظرفیت منصوبه وجود دارد که حدود ۲ تا ۲/۵ درصد از برق کشور را تولید و تامین می‌کند. برق تولیدی استان و این نیروگاه، ۷۰ درصد در بخش صنعت و ۳۰ درصد در بخش خانگی مصرف می‌شود.

در خصوص سوخت مصرفی مولد‌های نیروگاه سیکل ترکیبی و رعایت مسائل زیست محیطی توضیح دهید؟

سوخت مصرفی نیروگاه سیکل ترکیبی و کل نیروگاه‌های استان گاز و گازوئیل است. نیروگاه سیکل ترکیبی در زمستان و در شرایط کمبود گاز، از گازوییل به عنوان سوخت جایگزین استفاده می‌کند. در دنیا نیز از زغال سنگ، گازوئیل و گاز برای استحصال انرژی استفاده می‌شود.

بر روی همه دودکش‌های نیروگاه سیکل ترکیبی، آنالیزور آنلاین نصب شده که مستقیما اطلاعات میزان آلودگی هوا را به اداره محیط زیست استان ارسال می‌کند.

در حال حاضر وضعیت مولد‌های نیروگاه سیکل ترکیبی از نظر آمادگی تولید برای پیک بار در تابستان امسال چگونه است؟

از ۸ واحد نیروگاهی در نیروگاه سیکل ترکیبی یزد، ۶ واحد تعمیراتش انجام شده و تعمیرات ۲ واحد دیگر تا اواخراردیبهشت به پایان می‌رسد.

با توجه به کارکرد بالا و فرسودگی ۲ واحد در دست تعمیر، شرایط قرارگیری آن در مدار با مشکل روبرو شده و برای اولین بار در سطح کشور با نظارت سوپروایزر خارجی و با کمک شرکت‌های دانش بنیان کلیه پوسته‌های این واحد‌ها دمونتاژشده و در حال حاضر در صدد تنظیم عمودی پوسته‌ها هستیم.

مولد‌های کرافت از جمله مولد‌هایی هستند که بیش از ۵۰سال عمر دارند. ما برای اولین بار در کشور توانستیم با کمک شرکت‌های دانش بنیان داخلی سیستم راه اندازی و تحریک آن‌ها را تعمیر کرده و به موقع در مدار قرار دهیم. رفع این قبیل مشکلات نیروگاهی می‌تواند مشکلات ۴۰ واحد نیروگاهی در سطح کشور را رفع و به صنعت برق در استان‌های دیگر کمک کند.

سال گذشته ناترازی بین تولید و مصرف برق وجود داشته است، اما امسال با مجموعه اقداماتی که از سوی وزارت نیرو، شرکت برق منطقه ای، شرکت توزیع برق و نیروگاه سیکل ترکیبی انجام شده، برنامه ریزی‌ها به گونه‌ای است تا شهروندان کمبود برق را همانند سال گذشته احساس نکنند.

برق کالای اقتصادی به شمار می‌رود که قابلیت ذخیره سازی ندارد و همزمان تولید و مصرف می‌شود؛ بنابراین انتظار می‌رود شهروندان با رعایت الگوی مدیریت مصرف، کمک دهنده صنعت برق در استان باشند.

با توجه به شعار سال "تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین "نیروگاه سیکل ترکیبی چه میزان در زمینه استفاده از توان تخصصی شرکت‌های دانش بنیان داخلی برای تولید بیشتر مولد‌ها بهره گرفته است؟

با توجه به شعار امسال استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان برای ساخت قطعات و انتقال تکنولوژی در دستور کار شرکت مدیریت تولید برق نیروگاه سیکل ترکیبی قرار گرفته است. ساخت کوپلینگ‌ها و یاتاقان‌ها و ساخت شفت پمپ‌های بزرگ از جمله مهمترین اقداماتی است که سال گذشته به همت شرکت‌های دانش بنیان داخلی انجام شده است.

یکی از بهترین اقدامات انجام شده در سال ۱۴۰۰ استفاده از شرکت‌های دانش بنیان برای بهینه سازی سیستم تحریک و سیستم SFC بوده است. مولد کرافت نیز با استفاده از توان داخلی و شرکت دانش بنیان آهار راه اندازی شده است. همچنین سیستم راه انداز هم برای اولین بار در کشور طراحی، نصب و در مدار قرار گرفت. از ابتدای سال جاری مولد‌هایی که سیستم تحریک و راه اندازشان عوض شده نیز در مدار قرار گرفته است.

در خصوص افزایش توان تولیدی مولد شماره ۱۵ نیروگاه سیکل ترکیبی نیز توضیح دهید؟

مولد شماره ۱۵ نیروگاه سیکل ترکیبی یزد در سال ۱۳۸۹ نصب و راه اندازی شده و از نوع آنسالدو تیپ ۳ است. عمر قطعات و کارکرد این واحد بیش از ۲۰۰ هزار ساعت است.

نوسازی و تعیین عمر قطعات (LTE) و اجرای طرح افزایش عملکرد مولد (GT۶۰) در سال ۱۴۰۰ با تغییراتی در قطعات توربین و کمپرسور انجام شده و منجر به استحصال توانی بیش از ۹ تا ۱۱ مگاوات از این مولد شده و حدود ۱۱۴ میلیارد تومان هزینه در برداشته است.

حدود ۸۴ درصد بر روی LTE و حدود ۲۷ درصد بر روی طرح ارتقاء عملکرد هزینه شده و این اقدامات در مدت ۶۰ روز و از سوی شرکت مپنا بر روی مولد G۱۵ انجام شده است. حالا برای محاسبه میزان دقیق افزایش توان، باید تست عملکرد از واحد گرفته شود.

با توجه به افزایش سالانه مصرف برق چه برنامه‌هایی برای توسعه و افزایش تولید نیروگاه در نظر دارید؟

اتصال نیروگاه خورشیدی ۱۷ مگاواتی به نیروگاه سیکل ترکیبی و انجام اقداماتی بر روی واحد ۱۶ و بهینه‌سازی مولد‌ها چشم انداز این نیروگاه برای آینده است.

مجموعه‌های تولیدی برق در استان و این نیروگاه چه میزان از لحاظ فنی به روز هستند؟

نیروگاه سیکل ترکیبی یزد با ظرفیت ۱۰۰۴ مگابایت در چهار فاز از سال ۱۳۷۶ نصب شده و ۳۲۳ نفر در این نیروگاه با تحصیلات لیسانس و فوق لیسانس مشغول به کار هستند که از این تعداد ۲۱۳ نفر از همکاران رسمی شرکت و مابقی از همکاران تامین نیرو هستند. این نیروگاه همکاران توانمندی در بخش تعمیرات، فنی و مهندسی دارد که سرویس‌های مناسبی به نیروگاه‌های مجاور مثل نیروگاه تابان ارائه می‌دهند. سوابق بهره‌برداری از نیروگاه‌های کهنوج و چابهار نیز در رزومه کاری نیروگاه سیکل ترکیبی استان یزد وجود دارد.

برای تولید برق ارزان و سالم چه دستاورد‌هایی در استان به لحاظ فنی تکنولوژی داشته ایم؟

برق ارزان و سالم از نیروگاه‌های تجدیدپذیر مانند نیروگاه خورشیدی و بادی می‌توان تولید کرد. بر همین اساس بالاترین تعداد نیروگاه خورشیدی کشور در استان یزد وجود دارد.

از طرفی با توجه به ظرفیت منصوبه در استان با استفاده از سوخت گاز، بهینه سازی و انجام به موقع تعمیرات می‌توان بهترین راندمان را از این سوخت‌ها داشته باشیم.

در فرآیند کلی نیروگاه گازی ۳۳ درصد و نیروگاه سیکل ترکیبی ۴۸ درصد راندمان دارد و ما به دانش راه اندازی نیروگاه‌های گازی جدید با راندمان بالای ۶۰ درصد دست یافته ایم.

تولید برق خورشیدی در استان را چگونه می‌بینید؟

نیروگاه سیکل ترکیبی بخشی به نام بخش خورشیدی دارد. این بخش با ظرفیت ۱۷ مگاوات به عنوان سیکل تلفیقی به مجموعه سیکل ترکیبی دوم اضافه می‌شود و به عنوان پیش گرمکن سیستم بویلر‌ها خودش انرژی را مستقیماً به شبکه نمی‌دهد بلکه کمک کننده بخشی از واحد استوک است.

برگشت طولانی مدت سرمایه (۱۰ تا ۱۱ سال) واقتصادی نبودن از جمله مشکلات نیروگاه‌های خورشیدی در سطح کشور است، ولی با توجه به پیشرفت تکنولوژی و تحقیقات جدید، می‌تواند رقیب نیروگاه سیکل ترکیبی در آینده باشد.

گفتگو از: الهام افشارنیا

عکس از: امیررضا نشاطی