پایان نامه نویسی یکی از دغدغه‌های مهم دانشجویان کارشناسی ارشد و برخی از دانشجویان کارشناسی است؛ اما پس از آن مشکل دیگر دفاع از پایان نامه است که رعایت بعضی اصول در این زمینه امری لازم و ضروری خواهد بود.

در جلسه دفاع شرایطی فراهم می‌شود تا دانشجویان با متخصصان رشته خود صحبت کرده و به سوالات مفهومی و پیچیده پاسخ دهند.

شناخت جزئیات روز دفاع

با بررسی صفر تا صد جلسه دفاع دریابید که چه اتفاقاتی قرار است رخ دهد. برای مثال، استاد راهنما یا استاد مدعو کدام یک قرار است که در آن روز شرکت کنند تا به این صورت بتوانید خودتان را برای دفاع فوق العاده آماده کنید.

مطلع از آخرین تحقیقات

در جلسه دفاع معمولا دو داور داخلی و خارجی حضور دارند که داور خارجی به صورت تخصصی و داور داخلی به صورت عمومی و ساده‌تر در زمینه پایان نامه از شما سوالاتی می‌پرسد؛ بنابراین بهتر است که از آخرین تحقیقات خود آگاه باشید و جزئیات را بدانید.

مسائل بااهمیت‌تر را بشناسید

در روز جلسه دفاع ابتدا مطالب مهم‌تر را شناسایی کنید و از مفاهیم بی اهمیت دوری کنید؛ چرا که برای دفاع از پایان نامه تنها ۲۰ دقیقه مهلت دارید. بنابراین بهتر است که از تمام توان خود برای ارائه مطالب پرسودتر از نظر دانش جهانی استفاده کنید.

تهیه فهرستی از سوالات

در جلسه دفاع معمولا سوالات غیرمنتظره مطرح می‌شوند؛ بنابراین فهرستی از مهم‌ترین سوالات را آماده کنید و آن‌ها را جواب دهید تا استرستان کاهش یابد. البته این موضوع را هم به یاد داشته باشید که احتمال مواجه شدن با سوالات پیچیده‌تر همواره وجود خواهد داشت.

ویرایش پایان نامه در جلسه دفاع معنا ندارد

وقتی دوره ارشد را تمام کردید به این معنا است که کاملا روی آن متمرکز هستید و از آن جایی که داوران سوالات متفاوتی از شما میپرسند، پس بهتر است که تمام جزئیات را به یاد بسپارید. این موضوع را به یاد داشته باشید که حفظ کردن جواب سوالات نمی‌تواند راه حل مناسبی جهت قبول شدن شما در مرحله دفاع از پایان نامه باشد.

نسخه چاپ شده از پایان نامه را همراه خود داشته باشید

در ابتدا حتما مطمئن شوید که نسخه چاپ شده مقاله خود را به استاد راهنمایتان داده اید. در جلسه دفاع مطالب مهم را پر رنگ کرده و نمودار‌های دارای اهمیت را بزرگ‌تر چاپ کنید تا در جلسه دفاع بتوانید به درستی از انجام کار برآیید.

شروع مناسبی داشته باشید

سوالات را در ۱۵ دقیقه ابتدایی با جزئیات پاسخ دهید و دانشتان را به رخ داوران بکشید تا از سطح سواد شما مطلع شوند. در غیر این صورت اگر سوالات شما کوتاه باشند، داوران را با افزایش نگرانی همراه خواهید کرد. در نتیجه فضای جلسه تغییر می‌کند.

به نقاط ضعف خود اشاره نکنید

به هیچ عنوان نقاط ضعف خود را نشان ندهید. مثلا نگویید که زمان زیادی نگذاشته بودم و فکر نمی‌کردم که قبول بشوم یا این که در این زمینه موفق نبوده ام. اجازه دهید داوران خودشان نقاط ضعف یا قوت شما را دریابند. در هر حالتی جایگاه خودتان را حفظ کرده و با اعتماد به نفس جلو روید.

جلسه دفاع را تا ۳ ساعت طول دهید

این سوال همواره برای داوطلبان وجود دارد که معمولا جلسه دفاع چه میزان زمان می‌برد. جواب این سوال بستگی به رشته‌ها دارد. برای مثال جلسات دفاع در زمینه علوم طبیعی و کار‌های عملی بین یک تا سه ساعت طول می‌کشد. در صورتی که رشته‌های هنر، انسانی و علوم اجتماعی معمولا کمتر از دو ساعت طول خواهند کشید.