سعدالله نصیری قیداری در نشست خبری روز یکشنبه ۱۵ اسفند گفت: : توجه رهبری به علوم پایه حرکت در مرز‌های علم و دانش است.

موضوع اصلی نشست، سال بین المللی علوم پایه برای پیشرفت پایدار بود. در سال ۲۰۱۹یونسکو تصمیم گرفت در چهارمین کنفرانس عمومی خود سال ۲۰۲۲ را برای پیشرفت پایدار، نامگذاری کند.

این روال یونسکو است که هر سال را به نام پایه‌ای نام گذاری می‌کند؛ برای این که جامعه بشر اهمیت این حوزه‌های دانشی را بداند علوم پایه نقش مهمی را در تحول جامعه بشری و توسعه علمی داشته است.

او گفت: اهمیت علوم پایه به میزانی است که رهبری نیز به اهمیت آن اشاره کرده اند که مصداق مناسب از اهمیت علوم پایه است؛ ایشان می گویند که علوم پایه ذخیره بانکی شما است که به آن مراجعه و از آن استفاده می‌کنید.

علوم پایه موتور محرکه علم و فناوری است که اگر به آن توجه نشود، آن موتور خاموش می‌شود. ممکن است بلافاصله تاثیر نداشته باشد؛ اما در دراز مدت به عنوان عامل تحول و عامل توسعه علم و فناوری اجتناب ناپذیر است. به دلیل این که زود بازده نیست، انتظار از بخش خصوصی نیست و به عنوان وظیفه حکومتی از آن یاد می‌شود که دولت‌ها باید از توسعه آن حمایت کنند.

نصیری قیداری گفت: توجهی به علوم‌پایه نشده است. پس از انقلاب اهمیت مناسبی به آن داده شد و رصدخانه ملی و تجهیز آزمایشگاه‌های مرجع و قطب‌های علمی رشد چشمگیر در کمیت و کیفیت پایگاه‌های استنادی و علم داده‌ها در واقع در این سال‌ها اتفاق افتاده که قابل توجه است؛ همین تحول و توسعه باعث شتاب دادن به سایر حوزه‌های دانشی شده است.

توسعه علوم پایه منجر به توسعه سایر حوزه‌ها هم می‌شود. در قوانین کشور به علوم پایه توجه شده است و در برنامه‌های پنج ساله و یک ساله، این توسعه‌ها اتفاق می‌افتند. در قانون وزارت علوم به حمایت از علوم پایه اشاره شده که در کنار کاربردی کردن علم و خلق، دانش و ایده‌های نو به عنوان وظیفه دولت عنوان شده اند.

او گفت: هنوز تا رسیدن به قله‌های دانش و فناوری، مسیر طولانی در پیش داریم. به ویژه در بیانیه گام دوم انقلاب که در آن تاکید شده است. دلایل نامگذاری یونسکو این است که در این حوزه انتظار زودبازدهی در علوم پایه موجب بی توجهی به آن شده است.

در سال ۱۹۰۰ میلادی در صنعت و حل معضلات جامعه به مکانیک کوانتوم نیاز نبود؛ اما اگر توجه نمی‌شد آثار مکانیک کوانتوم را نمی‌دیدیم. این خصلت علوم پایه است که در مرز‌های دانش حرکت می‌کند و می‌تواند در سال‌های بعد همه چیز را متحول کند.

در سال‌های اخیر تصور جامعه از علوم پایه تغییر کرده و وارد متن زندگی انسان شده است. رشته‌های بین رشته‌ای ایجاد شده اند که موجب شده توسعه علم سرعت بیشتری به ویژه در حوزه علوم شناختی و هوش مصنوعی و... قرار بگیرد.

او گفت: این نامگذاری‌ها یک روالی دارد. نامگذاری از طرف اتحادیه انجمن‌ها و اتحادیه فیزیک و شیمی جهان بوده است. صد پسا دکتری در علوم پایه و صد بورسیه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد از سایر کشور‌ها برای سال تحصیلی جدید در این رشته خواهیم داشت.