به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، ماهیرود، سومین معبر بزرگ تجارت و صادرات کالا از ایران به افغانستان است که روزانه تعداد زیادی کامیون به بازارچه و گمرک این مرز وارد می‌شوند و بار آن‌ها به کشور افغانستان صادر می‌شود.
طبق آمار واصله از گمرک خراسان جنوبی، در نیمه نخست امسال ۳۸۰ میلیون و ۲۸۴ هزار و ۲۲۰ دلار کالا از استان صادر شده است که ۶۵ میلیون و ۷۷ هزار و ۳۹۰ دلار کالا‌های تولیدی استان و ۳۱۵ میلیون و ۲۰۶ هزار و ۸۳۰ دلار کالا‌های اظهار شده از سایر گمرکات کشور بوده است.
در این مدت ۵۶۳ هزار و ۹۷۴ تن کالای تولیدی خراسان جنوبی به ارزش ۶۵ میلیون و ۷۷ هزار و ۳۹۰ دلار از گمرکات بیرجند، ماهیرود و گمرک مستقر در بازارچه مرزی ماهیرود به خارج از کشور صادر شده است.
همچنین از ابتدای امسال، ۷۰۸ هزار و ۹۶۱ تن کالای تولیدی دیگر استان‌های کشور نیز از گمرک ماهیرود خراسان جنوبی صادر شده است که این کالا‌ها ۳۱۵ میلیون و ۲۰۶ هزار و ۸۳۰ دلار برای کشور ارزآوری داشته است.
این رونق صادرات باعث شده تا ماهیرود به عنوان سومین معبر بزرگ صادرات به افغانستان لقب بگیرد و بخش زیادی از کالا‌هایی که می‌خواهند به افغانستان بروند، از این مرز به همسایه شرقی ایران ارسال شوند.
اما چند روزی است که رانندگان تریلی‌های حامل تانکر سوخت برای مراجعه به مرز ماهیرود با مشکل مواجه شده اند و مانعی به نام نوبت گیری در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند جلوی پای آن‌ها سبز شده است.
تصمیمی خلاف خواسته رانندگان/ ساماندهی، بهانه ای بیش نیست
۱۸ شهریور ماه امسال بود که با اعلام مسئولین، مراجعه رانندگان تریلی‌های حامل تانکر سوخت به منطقه ویژه اقتصادی بیرجند برای اخذ نوبت جهت تخلیه بار در مرز ماهیرود منتفی شد.
رانندگان از این موضوع ابراز خوشحالی کردند، زیرا دیگر نیازی نبود که مسیری اضافی را تا منطقه ویژه اقتصادی که حدود ۱۵ کیلومتر از بیرجند فاصله دارد را طی کنند.
تا چند روز پیش روند نوبت گیری به صورت غیر حضوری و از طریق نرم افزار‌های موبایل انجام می‌شد، اما دوباره دستوری مبنی بر نیاز به مراجعه رانندگان به منطقه ویژه اقتصادی صادر شد.
حال رانندگان از جهات مختلف با این امر مخالف هستند، زیرا مشکلات متعددی را برای آن‌ها به وجود می‌آورد که کمترین آن‌ها طی مسافت اضافی برای مراجعه به منطقه ویژه است.
اولین واکنش را نخعی نماینده مردم شهرستان‌های نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی در فضای مجازی نشان داد و از لغو نوبت دهی اینترنتی به عنوان یک رانت و فساد مشهود یاد کرد.
با آقای نخعی به گفتگو نشستیم؛ او در اظهار نظر خود راجع به این موضوع گفت: چه الزامی دارد که یک تانکر به بهانه ساماندهی و گرفتن نوبت به منطقه ویژه اقتصادی برود؟
نخعی بیان کرد: از جمله مشکلاتی که نوبت دهی به صورت حضوری دارد این است که اگر راننده از مبدأ نهبندان یا سربیشه حرکت کند، مجبور است مسیر خود را تغییر دهد و به بیرجند بیاید تا نوبت تخلیه بار بگیرد.
نماینده مردم شهرستان‌های نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: اگر راننده‌ای از نقطه‌ای دیگر بخواهد به مرز برود، باید دوباره مسیرش را منحرف کند و به منطقه ویژه اقتصادی برود و اگر در این مسیر حادثه‌ای رخ دهد، بیمه پاسخگوی راننده نیست.
او ادامه داد: پاسخگو نبودن بیمه برای پرداخت خسارت به این دلیل است که راننده در مسیری غیر از مسیر تعریف شده حرکت کرده و در آنجا با حادثه رو به رو شده است.
نوبت گیری غیر حضوری ازدحام به وجود نمی‌آورد
نخعی در پاسخ به اینکه نوبت دهی غیر حضوری می‌تواند باعث ازدحام در مرز و پایانه مرزی شود یا خیر، اظهار کرد: ۴ پارکینگ خصوصی که مالکیت آن‌ها در اختیار اهالی بومی منطقه است در مسیر وجود دارد که می‌توان از ظرفیت آن‌ها برای جلوگیری از ازدحام در مرز استفاده کرد.
نماینده مردم شهرستان‌های نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی در توضیح اینکه چرا حذف نوبت گیری به صورت الکترونیکی رانت و فساد است، اینگونه گفت: وقتی به بهانه ساماندهی، نوبت گیری و کنترل مدارک، راننده را به منطقه ویژه می‌کشانند و از او پول دریافت می‌کنند، چه می‌توان گفت غیر از این که رانت و فساد است؟
بیشتر بخوانید
او در ۱۸ شهریور ماه و همزمان با اعلام خبر غیر حضوری شدن نوبت دهی به رانندگان تانکرهای سوخت، از این مسئله استقبال کرده و گفته بود: در جهت رسیدگی به خواسته به حق رانندگان و به منظور کاهش خطرات جاده‌ای، مراجعه رانندگان برای نوبت گیری به منطقه ویژه اقتصادی حذف شد.
او گفته بود: کاهش بُعد مسافت مسیر تردد، صرفه جویی درمصرف سوخت یارانه‌ای و استفاده بهینه از ظرفیت و امکانات نیرو‌های بومی و محلی از دیگر اهداف این کار بوده است.
راننده پول اضافی به منطقه ویژه می‌دهد
علاوه بر نماینده مردم، دبیر انجمن صنفی رانندگان شهرستان بیرجند نیز از حذف نوبت گیری الکترونیکی گلایه دارد؛ او تصمیم مراجعه رانندگان به منطقه ویژه را موجب تضییع حق رانندگان دانست.
حمیدی دبیر انجمن صنفی رانندگان شهرستان بیرجند با ابراز گلایه از لغو نوبت دهی به صورت اینترنتی به تانکرهای سوخت گفت: این امر باعث شده است تا در حق رانندگان اجحاف شود.
او افزود: منطقه ویژه اقتصادی ۱۵ هزار تومان هزینه از رانندگان دریافت می‌کند و اگر راننده بخواهد یک روز در منطقه بماند، دوباره باید ۱۵ هزار تومان پرداخت کند.
حمیدی بیان کرد: علاوه بر این هزینه، حدود ۶۰ هزار تومان دیگر نیز توسط نمایندگان شرکت‌های حمل و نقل از راننده دریافت می‌شود که هزینه‌ای اضافی است.
خسارت ۷۰ میلیونی به دولت در صورت رفتن به منطقه ویژه
حمیدی دبیر انجمن صنفی رانندگان شهرستان بیرجند با بیان اینکه رفتن کامیونها می‌تواند در هر روز ۷۰ میلیون تومان به ضرر دولت باشد، اظهار کرد: هر تریلی که از سمت مشهد، تهران و یا نقاط غربی، شمالی و جنوبی کشور بخواهد به ماهیرود برود، مسیری برای عبور از بیرجند باید از میدان فرودگاه بیرجند به سمت کمربندی جاده بیرجند- زاهدان برود و پس از آن به سمت ماهیرود حرکت کند.
او تصریح کرد: از میدان فرودگاه بیرجند تا منطقه ویژه اقتصادی، یک مسیر ۱۵ کیلومتری وجود دارد که راننده باید آن را به منظور اخذ نوبت و ساماندهی طی کند و مجددا برگردد که این امر علاوه بر هزینه گازوئیل که به ازای هر تریلی، ۴۹۵ هزار تومان با نرخ گازوئیلی که دولت پرداخت می‌کند برآورد می‌شود، هزینه‌های دیگری از جمله استهلاک، لاستیک و روغن خودرو را در پی دارد.
حمیدی ادامه داد: اگر یک راننده از شهر‌هایی مانند سربیشه، نهبندان، زاهدان و چابهار بخواهد به ماهیرود برود نیز باید به جای حرکت مستقیم به سمت مرز، به بیرجند بیاید و پس از آن دوباره به سمت ماهیرود برود که هزینه‌ای اضافی را به دنبال دارد.
دبیر انجمن صنفی رانندگان شهرستان بیرجند با اشاره به اینکه نوبت دهی در منطقه ویژه اقتصادی هیچ توجیهی از لحاظ اقتصادی برای رانندگان ندارد، عنوان کرد: طرح‌های دیگری نیز به دستور استاندار خراسان جنوبی ارائه شده که در حال بررسی است، اما رانندگان از وضعیت حال حاضر، ناراضی اند.
نوبت دهی غیر حضوری و راحتی رانندگان
رانندگان که آسیب دیدگان اصلی از این موضوع هستند، همچنان اقبال به نوبت دهی اینترنتی دارند و مراجعه به منطقه ویژه اقتصادی را کاری غیر ضروری می‌دانند که فقط برای راننده هزینه ایجاد می‌کند.
همراهان جاده بر این باورند که باید تانکرهای سوخت را هرچه زودتر به مرز و محل تخلیه بار رساند، زیرا احتمال آتش سوزی در صورت بروز حادثه برای آن‌ها بالاست.
موسوی یکی از رانندگان تریلی نیز که هر از چندگاهی به مرز ماهیرود می‌رود، می‌گوید: حدود یک ماه به صورت غیر حضوری و از طریق نرم افزار موبایل نوبت خود را برای تخلیه بار دریافت می‌کردم.
او ادامه می‌دهد: انجام نوبت گیری با نرم افزار موبایل سبب شده بود تا دیگر به منطقه ویژه اقتصادی بیرجند مراجعه نکنم و مستقیما به سمت مرز بروم.
موسوی بیان می‌کند: چند روز پیش با این خبر مواجه شدم که نوبت گیری برای تخلیه بار دوباره به صورت حضوری در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند انجام می‌شود.
این راننده عنوان می کند: ۹ کامیون در شبانه روز گذشته در پارکینگ ماندند و ۵ تا از آن‌ها ترخیص شده، اما مابقی هنوز سرگردان هستند و معلوم نیست چه زمانی کار آن‌ها به پایان برسد.
برخی‌ها با پول، بدون نوبت تخلیه بار می‌کنند/ نوبت دهی غیر حضوری جلوی تضییع حق را می‌گیرد
این راننده تریلی عنوان می‌کند: این امر به هیچ عنوان به نفع راننده نیست، زیرا باید علاوه به هزینه‌های خودرو برای رفتن به منطقه ویژه، مبلغی را نیز به منطقه ویژه بپردازیم.
او می‌گوید: بعضی از افراد پولی را به نماینده شرکت که در منطقه ویژه مستقر است می‌دهند تا بتوانند زودتر نوبت دریافت کنند یا حتی به واسطه همان پول، بدون نوبت تخلیه بار خود را انجام می‌دهند.
موسوی اظهار می‌کند: باید نوبت دهی همچنان به صورت غیر حضوری باشد تا حقی از راننده ضایع نشود و کار صادرات به مشکل نخورد.
این راننده تصریح می‌کند: هر تانکر سوخت به مانند یک بمب متحرک است که احتمال به وجود آمدن حادثه برای آن در هر لحظه وجود دارد و باید کاری کرد که تانکر هر چه سریعتر به محل تخلیه برود.
مشکلی با پیشینه ۹ ساله
رانندگان و انجمن صنفی آن ها، همه و همه به دنبال غیر حضوری شدن دوباره نوبت دهی هستند و نمی‌خواهند دوباره به منطقه ویژه اقتصادی بروند.
اما در مقابل این افراد، منطقه ویژه اقتصادی موافق مراجعه به این ناحیه است و مسئولین آن، مراجعه به منطقه برای نوبت گیری را امری لازم برای ساماندهی تجارت می‌دانند.
در گفتگو با مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی بیرجند، پیشینه‌ای از مسئله نوبت گیری رانندگان را دریافت کردیم و به اعتقاد زارعی، نوبت دهی در منطقه ویژه ثمرات بسیاری دارد.
زارعی مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی بیرجند در خصوص نوبت دهی به رانندگان تانکرهای سوخت برای مراجعه به مرز ماهیرود و تخلیه بار در این پایانه مرزی گفت: پیشینه این موضوع به سال ۱۳۹۱ بر می‌گردد.
او افزود: در این سال، تعدادی کامیون به مرز ماهیرود رفتند و به خاطر عدم داشتن نوبت، در صف‌های طویل قرار گرفتند و در بازرسی‌های انجام شده مشخص شد که ۹۸۰ کامیون با مشکل مواجه شده اند.
زارعی بیان کرد: مشکلات به وجود آمده در نوبت گیری این تانکرها، تکمیل نبودن مدارک، قاچاق اعلام شدن بار و عدم کیفیت آن بود که باعث معطلی رانندگان در پشت مرز شد.
مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی بیرجند با بیان اینکه با هماهنگی‌های به عمل آمده توسط استاندار وقت، رانندگان به بیرجند آمدند و پس از گرفتن نوبت دوباره به مرز رفتند، اظهار کرد: پس از این رخداد، نوبت گیری در بیرجند انجام می‌شد.
او ادامه داد: ایجاد ترافیک در بیرجند به دلیل ازدحام کامیونها باعث شد تا دوباره فکری به حال این مسئله شود و طبق دستور خدمتگزار استاندار وقت خراسان جنوبی، تانکرهای سوخت از سطح شهر بیرجند به منطقه ویژه اقتصادی رفتند تا نوبت گیری در آن جا انجام شود.
زارعی تصریح کرد: روند نوبت گیری علی رغم آماده بودن زیرساخت در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند تا چند وقت پیش انجام می‌شد و رانندگان بدون مشکل در منطقه ویژه حاضر می‌شدند و پس از ساماندهی و اخذ نوبت، به ماهیرود می‌رفتند.
آمدن تریلی به منطقه ویژه، سودی برای منطقه ندارد/ ساماندهی تجارت، ثمره نوبت گیری حضوری
زارعی مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی بیرجند عنوان کرد: چندی پیش با عقد قرارداد با یک تیم برنامه ساز، تصمیم به اخذ نوبت توسط راننده در مبدأ گرفته شد و حدود ۱۸۰ میلیون تومان نیز برای این امر صرف شد و تا چند روز پیش، به مدت ۲۰ روز نوبت گیری الکترونیکی از طریق نرم افزار موبایل انجام می‌شد.
او با بیان اینکه این نرم افزار باعث شد تا ازدحام کامیونها در مرز کمتر شود، گفت: دوباره استفاده از نرم افزار منتفی شد و مجددا کامیونها به منطقه ویژه اقتصادی می‌آیند.
زارعی بیان کرد: آمدن کامیونها به منطقه ویژه اقتصادی برای این مجموعه هیچ گونه سودی ندارد، اما می‌تواند به ساماندهی کامیونها و رونق صادرات در کشور کمک کند.
مدیر عامل منطقه ویژه اقتصادی بیرجند اظهار کرد: بر این اعتقاد هستیم که برای رونق تجارت در مرز باید ساماندهی کامیونها و تانکرها در بیرجند انجام شود تا از ازدحام در مرز جلوگیری شود.
چه کسی برنده جدال نوبت گیری می‌شود؟
این جدال همچنان ادامه دارد و گویا برتری در مسابقه نوبت گیری، به منطقه ویژه اقتصادی اختصاص دارد و رانندگان باید تانکرهای خود را به این منطقه ببرند.
طبق صحبت‌های نماینده مجلس، دبیر انجمن صنفی رانندگان و دارندگان تانکرهای سوخت، هیچ الزامی به مراجعه به منطقه ویژه اقتصادی وجود ندارد و تنها بر هزینه‌هایی می‌افزاید که از جیب دولت و مردم خارج می‌شود.
دارندگان تریلی و تانکرهای سوخت، خواهان حمایت از صادرات و مانع زدایی از این حوزه هستند و باید مانع نوبت گیری حضوری را از پیش پای این حوزه برداشت.
در مسیر ماهیرود، ۴ پارکینگ وجود دارد که رانندگان می‌توانند در آن‌ها ساماندهی شوند و نوبت گیری به شکل غیر حضوری ادامه داشته باشد.
به هر حال باید منتظر ماند و دید که آیا به خواسته رانندگان و صادر کنندگان سوخت توجه خواهد شد یا همچنان اصرار بر نوبت دهی حضوری در منطقه ویژه اقتصادی پا بر جا خواهد ماند.
در هر صورت باید به این مسئله توجه داشت که افزایش رغبت برای صادرات در گرو تشویق به این امر و برداشتن موانع موجود است تا صادر کنندگان با خیالی آسوده به مبادلات تجاری خود ادامه دهند.
گزارش از سید محمدعلی سجادی
انتهای پیام/ س
