به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، خرداد ماه امسال بود که خبر بورسی شدن سیمان و خرید این طلای خاکستری از طریق بورس به گوش رسید؛ در آن تاریخ تقریباَ تعدادی از کارخانه داران کشور کد بورسی را دریافت کردند و وارد بورس شدند؛ در خراسان جنوبی هم دو کارخانه سیمان قائن و باقران از جمله کارخانه‌هایی بودند که وارد بورس شدند، اما در این بین بورسی شدن سیمان، به ضرر استان‌های کوچک تمام شده و دیگر از سهمیه‌های چند صد تنی سیمان کارخانه‌ها خبری نیست.

تا پیش از ورد سیمان به بورس، کارخانه‌ها مکلف بودند در کنار صادرات و فروش سیمان به دیگر استانها، سهمیه‌ای هم به خریداران داخل استانی بدهند تا بازار ساخت و ساز‌ها دچار التهاب و کمبود نشود، اما درست بعد از بورسی شدن سیمان، آتش کمبود و گرانی شعله ور شده و دلال‌ها و غول‌های صنعت ساختمان با خرید‌های عمده از بورس، دیگر سیمانی برای استان‌های کم برخوردار نمی‌گذارند تا صرف پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز شود.

جولان دلالان و فرصت طلبان در پسِ گرفتاری‌های کد بورسی

پای سیمان که به بورس باز شد، گرفتاری انبوه سازان و مصالح فروشان تازه شروع شد؛ مصرف کنندگانی که سیمان را تا پیش از این از کارخانه تحویل می‌گرفتند حالا باید برای دریافت آن، کد بورسی بگیرند.

فروردین ماه امسال قیمت هر پاکت سیمان ۲۱ هزار و ۷۰۰ تومان بود که در پی افزایش ۴۵ درصدی قیمت سیمان در خرداد، قیمت هر پاکت طلای خاکستری به ۳۵ هزار تومان رسید و همین موضوع سبب شد تا بحث بورسی شدن سیمان پیش بیاید و همگی راهی بورس شوند.

به سراغ علوی رئیس اتحادیه فروشندگان مصالح ساختمانی خراسان جنوبی رفتیم، او با پیش بینی افزایش قیمت سیمان در روز‌های آینده می‌گوید: هم اکنون قیمت هر کیسه سیمان باقران ۳۵ تومان و هر کیسه سیمان قائن ۴۲ هزار تومان است؛ عرضه سیمان در بورس، افزایش قیمت و کمبود آن را به دنبال خواهد داشت.

او که البته مخالف بورسی شدن سیمان نیست ادامه می‌دهد: نمی‌توان گفت صد درصد بورس زیان آور است، اما وضعیت کنونی هم مطلوب نیست. دریافت کد بورسی برای یک مصالح فروش ممکن است ۲ تا ۶ ماه طول بکشد و در این بین مصالح فروش برای خرید سیمان به مشکل می‌خورد. در این بین تعدادی از مصالح فروشان هم هستند که سواد چندانی ندارند و برای خرید از سایت با مشکل روبرو می‌شوند؛ این در صورتی است که قبل از بورسی شدن سیمان این مشکلات وجود نداشت و مصالح فروش به راحتی از کارخانه، سیمان خود را خریداری می‌کرد.

رئیس اتحادیه فروشندگان مصالح ساختمانی خراسان جنوبی بیان می‌کند: بیشتر مصالح فروشان هنوز موفق به گرفتن کد بورسی نشده اند و این موضوع تنها به نفع فرصت طلبانی است که سیمان را در انبارهایشان ذخیره کرده و چند برابر قیمت می‌فروشند!

دست کارگاه‌های بلوکه زنی طلای خاکستری سیستان، زیر تیغ بورسی شدن سیمان

بورسی شدن سیمان در کشور مشکلات زیادی را برای انبوه سازان و فروشندگان مصالح ساختمانی در استان‌های کم جمعیت به همراه داشته است.

در سیستان و بلوچستان هم این مشکلات به چشم می‌خورد و بورسی شدن سیمان در این استان گلایه تعداد زیادی از مصالح فروشان را به دنبال داشته است. در این روز‌هایی که سیمان وارد بورس شده چراغ ۴ کارگاه بلوکه زنی در سیستان و بلوچستان خاموش شده و کارگران زیادی هم بیکار شده اند.

یکی از مصالح فروشان زاهدانی با گلایه از بورسی شدن سیمان به خبرنگار ما می‌گوید: تعداد زیادی از همکارانم برای ورود به بورس مشکل دارند و در این مدت نتوانستند سیمان را تهیه کنند؛ در این بین یا کارشان را تعطیل کردند و یا راهی بازار سیاه و خرید از دلالان شدند.

او با اشاره به اینکه هم اکنون قیمت هر کیسه سیمان در سیستان و بلوچستان ۳۰ هزار تومان است، ادامه می‌دهد: این استان دارای ۲ کارخانه سیمان است که تقریبا نیاز استان را تأمین می‌کرد و حتی گاهی صادرات هم به کشور‌های پاکستان و افغانستان داشتیم، اما حالا با ورود سیمان به بورس اوضاع در استانمان بسیار نابسامان شده و دادِ همگی درآمده است؛ چندباری هم مصالح فروشان برای اعتراض راهی اداره صنعت، معدن و تجارت استان شده اند، اما نتیجه‌ای نگرفتند و در نهایت اعلام شد که همگی باید وارد بورس شوند و تعداد بسیار کمی توانستد کد بورسی را دریافت کنند.

دلالان بزرگ سهیمه‌های سمنان و قوچان را هم می‌بلعند!

بورسی شدن سیمان کار را برای سازندگان ساختمانی و مصالح فروشان سمنانی و قوچانی هم سخت کرده است.

استان سمنان هم اکنون دارای ۲ کارخانه است که کارخانه بیارجمند به دلایلی اکنون فعالیت نمی‌کند و تنها کارخانه سیمان شاهرود در این استان در حال تولید است.

اوایل امسال سیمان شاهرود وارد بورس شد. هرچند هنوز در استان سمنان، خرید از درب کارخانه هم صوررت می‌گیرد، اما مطمئناً اجباری شدن خرید سیمان از بورس، برای پیمانکاران و مصالح فروشان مشکل ساز خواهد شد.

شهر قوچان در خراسان رضوی نیز از بورسی شدن سیمان متضرر شده است؛ خان محمدپور عضو هیأت مدیره اتحادیه ابزارآلات و مصالح ساختمانی قوچان می‌گوید: پیش از بورسی شدن سیمان، یک شرکت در این شهرستان وظیفه توزیع ۷۰ تا ۸۰ درصد سیمان را بر عهده داشت، اما در حال حاضر این شرکت ۲۰ ساله به بهانه‌های واهی تعطیل شده است.

او بیان می‌کند: دریافت کد بورسی نیز به یک معضل تبدیل شده است؛ پیش از بورسی شدن، کارخانه سهمیه ۳۰۰ تا ۴۰۰ تُنی برای قوچان در نظر می‌گرفت، اما الان کارخانه‌ها هیچ کاره شده‌اند و خریدار از هر نقطه کشور که بخواهد می‌تواند تمام بار کارخانه را بخرد.

به گفته عضو هیأت مدیره اتحادیه ابزارآلات و مصالح ساختمانی قوچان، بیشتر بار این منطقه به شمال کشور برای ویلاسازی و حتی تهران ارسال می‌شود و سیمان به دست من کاسب در شهر‌های کوچک دیگر نمی‌رسد.

بورس، چالش کمبود طلای خاکستری را به همراه دارد

از همان ابتدای ورود سیمان به بورس پیش بینی شد شاید دلالان و خریداران بزرگ سیمان، بازار را به دست بگیرند و برخی کارشناسان این احتمال را دادند که ممکن است با رفتن سیمان به بورس برخی به دنبال انحصارطلبی این کالا بروند، آن را انبار کرده و یا به قیمت‌های بالا در بازار عرضه کنند و حتی به فکر صادرات آن بیفتند.

در این میان آنچه اهمیت دارد این است که در بورسی شدن سیمان نباید فرآیند به گونه‌ای اجرایی شود که خرید سیمان از بورس برای تعداد محدودی به انحصار درآید.

علوی رئیس اتحادیه فروشندگان مصالح ساختمانی خراسان جنوبی با تأکید بر جلوگیری از انحصاری شدن توزیع سیمان می‌گوید: مسئولان باید به نحوی برنامه ریزی کنند که خریدار سیمان از بورس، کالا را بلافاصله پس از خرید، در بازار عرضه کند تا مشکل انحصاری شدن سیمان گریبان جامعه را نگیرد.

بیشتر بخوانید

• کاهش ۱۵ درصدی قیمت مسکن، ادعا یا واقعیت؟
• بالا رفتن دیوار قیمت سیمان با ملات دلالی/ سیمانی شدن تالار شیشه ای بورس ضرر است یا منفعت؟+فیلم
• بالا رفتن دیوار قیمت سیمان با ملات دلالی/ سیمانی شدن تالار شیشه ای بورس ضرر است یا منفعت؟+فیلم

او بیان می‌کند: با ورود سیمان به بورس، با هر کمبود و مشکلی از جمله قطعی برق بازار هم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و این در صورتی است که اگر خرید از درب کارخانه انجام می‌شد مسئولان هر استانی می‌توانستند با کنترل اوضاع، این چالش‌ها را یا به داخل بازار نکشانند و یاکمی دیرتر بازار سیمان درگیر این چالش‌ها شود.

رئیس اتحادیه فروشندگان مصالح ساختمانی خراسان جنوبی تأکید می‌کند: اگر مانند قبل، مصالح فروشان از درب کارخانه خرید کنند کمبود سیمان کمتر احساس خواهد شد و در مواقع بروز مشکل، می‌توان بازار را کنترل کرد، اما حالا بازار دیگر در دست ما نیست.

چاچی یکی از مصالح فروشان بیرجندی نیز درباره بورسی شدن سیمان به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: وضعیت کنونی بورس به ضرر استان‌های کم جمعیت مانند خراسان جنوبی است، زیرا در استان ما دو کارخانه سیمان وجود دارد و هیچ زمانی به کمبود سیمان برخورد نمی کردیم مگر در موارد نادر؛ اما حالا با ورود سیمان به بورس با هر مشکل کوچکی که در یکی از کارخانه‌های سیمان کشور ایجاد شود، استان ما هم درگیر کمبود و گرانی خواهد شد.

شنبه‌های سیمانی، عامل تعادل بازار یا افزایش قیمت؟

هر هفته بالای یک میلیون و ۳۰۰ هزار تُن سیمان در بورس در حال عرضه است و طبق برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت، فروش سیمان خارج بورس ممنوع است و با متخلفان به شدت برخورد می‌شود.

حال سؤال اینجاست: پیمانکاران ساختمانی و مصالح فروشانی که وارد بورس نشده اند از کجا سیمان را تأمین می‌کنند؟

حتی در بعضی مواقع زمانی که تقاضا بیشتر شود ممکن است قیمت سیمان بالا برود و شخصی در یک ساعت با قیمتی پایین‌تر و شخصی دیگر در ساعتی دیگر سیمان را با قیمت بالاتر خریداری کند.

هرهفته شنبه‌ها مصالح فروش درگیر ثبت سفارش سیمان از بورس است، گویا روز شنبه خرید انجام می‌شود، یکشنبه وجه واریز و دوشنبه هم سیمان بارگیری می‌شود که البته به گفته آقای چاچی باید مصالح فروشان در این چند روز حواسشان به انبار‌ها باشد که خالی نشوند و بازار دچار کمبود سیمان نشود.

خرید سیمان در بورس هر چند برای افرادی که سواد بورسی دارند راحت‌تر شده، اما تعداد زیادی از مصالح فروشان خراسان جنوبی سنشان بالاست و دیگر تمایلی به ورود به بورس ندارند.

به سراغ آقای امیرآبادی یکی از پیمانکاران ساختمانی بیرجند هم رفتیم تا از او در خصوص خرید سیمان از بورس بپرسیم.

او می‌گوید: چند ماه است که وارد بورس شده ام؛ نمی‌توانم بگویم ورود سیمان به بازار بورس کاملا خوب یا بد است، شاید خرید از این طریق برایمان راحت‌تر و دسترسی آسان‌تر شده است، اما قیمت سیمان در بعضی روز‌ها که تقاضا بالاست بسیار بالا می‌رود. برای مثال در حال حاضر قیمت سیمان، تنی ۴۲۰ هزار تومان در بازار بورس ثبت شده، اما روزی هم داشته ایم که به تنی ۶۰۰ هزار تومان رسیده است و این یکی از ضرر‌های اصلی عرضه سیمان در بورس است.

خروج سیمان از بورس، چاره کنترل بازار در استان‌های کم جمعیت

مسئولان در حالی ورود سیمان به بورس را عامل کوتاه شدن دست دلالان می‌دانند که انبوه سازان و فروشندگان مصالح ساختمانی در استان‌های کم جمعیت، عرضه سیمان در بورس را عامل افزایش قیمت سیمان، رونق دلالی، بیکاری کارگران و توقف پروژه‌ها می‌دانند.

سیمانی که قیمت آن قبل از ورود به بازار بورس، پاکتی ۲۸ هزار تومان فروش می‌رفت، در حال حاضر با قیمت هر پاکت ۳۹ هزار تومان عرضه می‌شود و در این بین مصالح فروشانی که کد بورسی ندارند مجبورند سیمان را به قیمتی بالاتر از ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان بخرند.

عمده فروشندگان سیمان در استان‌ها و شهر‌های کوچک با ورود سیمان به بورس مخالفند و آن را عامل رونق دلالی و خرید‌های هیجانی می‌دانند.

دلالانی که در شهر‌های بزرگ، قیمت‌ها را در بورس جابجا می‌کنند و تولید کننده و سازنده مسکن در شهر‌های کوچک دستشان به سیمان نمی‌رسد.

با وجود اینکه تولید سیمان در استان‌هایی همچون خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و سمنان بیش از نیاز داخلی است و حتی صادر هم می‌شود، اما سؤال اینجاست چرا بورسی شدن سیمان برای این استان‌ها باید کار را به جایی برساند که جای خالی سیمان در بازار احساس شود؟

فعالان بازار فروش مصالح ساختمانی معتقدند تنها راه برای کنترل بازار سیمان و جلوگیری از دلالی، خارج شدن عرضه سیمان از بورس برای استان‌ها و شهر‌های کوچک است.

گزارش از زهرا رضوانیان

انتهای پیام/ س