به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در برنامه تیتر امشب اظهار کرد: تصمیم گیری نهایی در خصوص بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها از مهر ۱۴۰۰ بر عهده ستاد ملی مقابله با کروناست و وزارت علوم هم از آن تبعیت خواهد کرد.

او افزود: دانشجویان تحصیلات تکمیلی، یعنی مقاطع ارشد و دکتری که برای انجام فعالیت‌های خود در زمینه پایان نامه و رساله نیازمند حضور در آزمایشگاه‌ها و کارگاه بوده اند، در دوران کرونا حضور فیزیکی در دانشگاه داشته‌ها داشته اند و تمامی امکانات و خدمات را در اختیارشان قرار داده ایم.

زلفی گل تصریح کرد: زیر ساخت‌های آموزش مجازی طی ۳ ترم گذشته در دوران کرونا کاملا آماده شده اند و بستر‌های سخت افزاری و نرم افزاری آن توسعه پیدا کرده اند و تجربه خوبی در این دوران از آموزش‌های الکترونیکی به دست آورده ایم که می‌توانیم از آن برای ایام پسا کرونا استفاده کنیم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: در حال حاضر از وزارت بهداشت تشکر می‌کنم که تقریبا اکثر اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و یاوران علمی که کارکنان ما هستند را واکسینه کرده است و هم اکنون منتظر اعلام وزارت بهداشت برای واکسیناسیون دانشجویان هستیم تا بتوانیم بعد از فرآیند تزریق واکسن محصلان دانشگاهی در خصوص ادامه روند آموزشی به صورت حضوری، مجازی یا ترکیبی از هر دو تصمیم گیری کنیم.

زلفی گل درباره آسیب شناسی‌های وزارت علوم در دولت سیزدهم گفت: در وزارت علوم ۴ دهه گذشته و هر دهه اتفاقات خوبی صورت گرفته است. برای مثال در دهه اول ترویج علم بوده، در دهه دوم از سال ۱۳۶۵ تاسیس دوره‌های دکتری یا دهه تولید علم شکل گرفته و در دهه سوم استاندارد سازی و استاندارد پذیری در زمینه پژوهش و سیستم نمایه سازی تولیدات علمی مطرح شده و در دهه چهارم این سوال مطرح شده که تولیدات علمی قرار است چه نفعی برای جامعه داشته باشند؟ خوشبختانه وزارت علوم در حال توسعه است.

لزوم تغییر نگاه جامعه به آموزش عالی کشور 

او ادامه داد: امروزه این سوال مطرح شده که چه کاری انجام دهیم تا نقش دانشگاه‌ها در مدیریت جامعه پررنگ‌تر شود و اثر بخشی آن در رفع نیاز‌های جامعه باشد؟ برای رسیدن به این هدف راهی جز تحول نداریم، باید نگاه خود را به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تغییر بدهیم. سیستم‌های مدیریتی و آموزشی و انگیزشی وزارت علوم را بازنگری کنیم و این کار را به صورتی انجام دهیم تا بتوانیم از افتخارات علمی گذشته صیانت کنیم و آن‌ها را حفظ کرده و ارتقا دهیم، در ضمن بخشی از پتانسیل و ظرفیت آموزش عالی را به سمت نیاز‌های جامعه هدایت کنیم تا نتیجه آن باعث رونق تولید شود؛ بنابراین برای انجام این کار‌ها برنامه داریم وسعی می‌کنیم سیستم مناسبی ایجاد کنیم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه یکی از چالش‌ها و مشکلاتی که در سیستم مدیریت بخش‌های های جامعه ما وجود داشته بعضا موفقیت‌ها جنبه فردی داشته و در بحث مدیریت وابسته به فرد بوده، تاکید کرد: تلاش خواهم کرد تا در دوران مدیریتم سیستم‌هایی ایجاد کنم که نتیجه آن خروجی‌های متناسب با پیشرفت‌های علمی و گسترش مرز‌های دانش و تحقیقات کاربردی در راستای نیاز‌های جامعه و خلق تولید ثروت از علم باشد تا خروجی آن دانش آموختگان کارآفرین از دانشگاه‌ها باشد.

او درباره کاربردی نبودن پایان نامه‌ها گفت: تا الان سیستم انگیزشی، سنجشی و مدیریتی ما به گونه‌ای بوده که تحقیقات بنیادی را ترغیب و تشویق می‌کرده و برون داد‌های حاصل از تحقیقات بنیادی مورد تقدیر و هدف قرار می‌گرفته است، اما از این به بعد ضمن اینکه تحقیقات بنیادی را محترم می‌شماریم و عزیزانی که در این راستا گام برمی دارند را تقدیر می‌کنیم تلاش خواهیم کرد تا سیستم جدیدی را ایجاد کنیم که تحقیقات کاربردی را هم بتواند پیگیری کنند و بخشی از پتانسیل دانشمندان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این راستا هدایت شوند.

سیستم نظام پیشنهادات را جاری خواهم کرد

زلفی گل ادامه داد: ما نیازمند تحقیقات کاربردی، بنیادی و توسعه‌ای هستیم که تاکنون تمامی سیستم‌ها برای تحقیقات بنیادی برنامه ریزی می‌کردند و برای تحقیقات کاربردی هم سیستم منسجمی نداشته ایم و سعی خواهم کرد تا سیستم نظام پیشنهادات را با حمایت‌های فرابخشی مجلس شورای اسلامی و در نظر گرفتن بودجه مناسب جاری کنم.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: اولویت‌های تحقیقاتی صنایع خصوصی و دولتی را از طریق شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری که مدیریت کلان تحقیقات کشور را بر عهده دارد احصاء کرده و آن‌ها را به پایگاه تحقیقاتی جهان اسلام ارسال می‌کنیم تا ثبت و کد گذاری می‌شوند، ضمن اینکه با تهیه فرم مخصوص از مردم جامعه درخواست می‌کنیم تا با هر سن و شغل و درجه علمی در آن شرکت کنند و نیاز‌هایی که تشخیص می‌دهند را در آن فرم پر کنند و مستنداتش را به پایگاه استنادی جهان ارسال یا مکان‌های دیگر ارسال کنند و در داخل دانشگاه‌ها هم از استادان علاقه‌مند خواهشمندیم تا در راستای نیاز‌های پایگاه‌های استنادی جهان اسلام با تصویب دانشگاه مقاله بنویسند و در آن طرح درخواست اخذ تعداد دانشجو بکنند تا از طریق سازمان سنجش دانشجویان ارشد و دکتری با رساله کاربردی پذیرش شوند.

زلفی گل اضافه کرد: عنوان پایان نامه این دانشجویان که از طرف سازمان سنجش پذیرش می‌شوند بایستی متناسب با نیاز‌های جامعه باشند تا در آن راستا تلاش کنند و گفتنی است که ارزشیابی این افراد کاملا متفاوت با سایرین است.

او بیان کرد: در حال حاضر برنامه توسعه هفتم را باید برای تدوین آغاز کنیم و درست آن، این است که ده‌ها و صد‌ها رساله دانشجویان دکتری برای رشته‌های مختلف تالیف شوند تا بتوانند مشکلات هر حوزه در جامعه را فع کنند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اضافه کرد: امیدوارم روزی به این نتیجه برسیم ه پشتوانه هر تصمیمی دانش و علم باشد. گفتنی است که اگر مسئولان و مدیران کشور و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجمع تشخیص مصلحت نظام که در تصمیم سازی‌های جامعه نقش دارند پتانسیل دانشگاه‌ها و پژوهشگران و اعضای هیئت علمی و ... را باور کنند صد در صد ارتباط موثری بین دانشگاه‌ها و جامعه و صنعت برقرار خواهد شد، هر چند دانشگاه‌ها تاکنون در این زمینه نقش فعالی داشته و خوب عمل کرده اند و چندین سال قبل از پایان سند تحقیق چشم انداز کشور رتبه یک علمی را به علت تلاش نخبگان ایرانی کسب کرده ایم.

بهترین نوع سرمایه گذاری، هزینه برای دانشگاه هاست

زلفی گل تاکید کرد: هم اکنون در صد قابل توجهی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای هیئت دولت دانشگاهی هستند، در نتیجه اگر اراده کنیم و باور داشته باشیم که از طریق علم و دانش جامعه ما ساخته خواهد شد و اگر باور داشته باشیم که تنها اختلاف ما با کشور‌های پیشرفته در علم و فناوری است صد در صد روی آموزش عالی کشور سرمایه گذاری خواهیم کرد.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: باید بدانیم که هزینه کردن برای دانشگاه‌ها و علم و دانش بهترین نوع سرمایه گذاری است. باید بدانیم که همه آینده سازان ما به عنوان دانشجوی استاد هستند؛ بنابراین تمامی استادان باید نوع صحبت خود را با آن‌ها تعیین کنند.

وزارت خانه‌های کشور مصرفی نیستند

زلفی گل گفت: باید باور داشته باشیم که وزارت خانه‌های متولی علم و دانش ما مصرفی نیستند، بلکه تفکر ایجاد می‌کنند و آینده سازان جامعه را تربیت می‌کنند. در دانشگاه‌ها شیوه پژوهش کردن و حل مسئله را آموزش می‌دهیم؛ بنابراین هر چه برای نسل‌های آینده سرمایه گذاری کنیم نوع نگاهمان هم به دانشگاه‌ها و آموزش و پرورش تغییر خواهد کرد و دیگر به عنوان وزارت خانه‌های مصرفی به آن‌ها نگاه نمی‌کنیم.

او با بیان اینکه وزارت خانه‌ها نقش کلیدی برای مدیریت و پیشرفت آینده کشور دارند، تاکید کرد: باید هدف و آرمانمان به گونه‌ای باشد که زبان فارسی به عنوان زبان مرجع شناخته شود. اعتقاد داریم بزرگ‌ترین سرمایه جامعه، آرمان آن جامعه است که هرچه بلند‌تر باشد اهداف تحقق خواهند یافت.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: برای دستیابی به مرجعیت علمی برنامه‌ای تقدیم مجلس کرده ایم که سعی می‌کنم متناسب با جزئیات آن عمل کنم. تعداد زیادی مجله علمی در کشور داریم که روزانه آمار آن‌ها افزایش می‌یابد و اگر با برنامه ریزی درست داوری دقیق داشته باشیم محققان خارجی در مجلات ایرانی وارد می‌شوند.

او با بیان اینکه ۳۰۰ دانشمند یک درصد بین الملل داریم که مرجع هستند، تاکید کرد: در حال حاضر نتیجه خیلی از پژوهش‌های کشور ما در مجلات خوب و معتبر چاپ می‌شوند و توانسته اند متن کتاب‌های درسی شوند، یعنی بخش‌هایی از متن کتاب‌های درسی بین المللی در رشته‌های مختلف، دانش دانشمندان ما هستند؛ بنابراین برای مرجعیت علمی باید با برنامه ریزی عمل کنیم.

لزوم تبدیل اعضای هیئت علمی به مرجعیت علمی بعد از مدت کوتاه

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: استخدام اعضای هیئت علمی باید بعد از مدتی کوتاه به مرجعیت علمی تبدیل شود، در حال حاضر کشور‌های اطرافمان بیش از ۶۳۰ میلیون جمعیت دارند و می‌توانیم به گونه‌ای عمل کنیم که استادان ما نه تنها با کشور‌های پیشرفته دیپلماسی علمی داشته باشند، بلکه می‌توانیم با کشور‌های همسایه هم به عنوان مرجع رفت و آمد کنیم و با پذیرش دانشجو کمک زیادی به ارتقای دانشگاه‌های کشور‌های همسایه داشته باشند.

زلفی گل بیان کرد: وقتی از مرز‌های کشور‌های همسایه دانشمند و تاجر عبور کند، درگیری ایجاد نخواهد شد و منافع کشور‌ها بهم گره خواهد خورد و این پتانسیل برای ایران در جهت ارتباطات علمی بین المللی وجود دارد.

تنها نیم درصد در آمد ناخالص ملی صرف پژوهش در دانشگاه‌ها می‌شود

او افزود: کشور‌های پیشرفته حدود ۴ درصد از درآمد ناخالص ملی خود را برای پژوهش در دانشگاه‌ها هزینه می‌کنند، اما کشور ما کمتر از نیم درصد هزینه می‌کند، در نتیجه استادان و دانشمندان و دانشجویان ایرانی در این مملکت واقعا جهاد می‌کنند که با تلاش‌های بیکران خود توانسته اند رتبه یک علمی را کسب کنند.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: طی چند سال گذشته بیش از ۶ هزار شرکت دانش بنیان تاسیس شده و تمامی این عوامل نتیجه کار دانشگاه ها، وزارت علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزارت بهداشت و ... است که توانسته اند با کمترین هزینه بیشترین دستاورد را کسب کرده اند.

زلفی گل تاکید کرد: اگر می‌خواهیم که کشورمان با سرعت و کیفیت لازم پیشرفت کند، بایستی میزان درصد بودجه را افزایش دهیم، البته این رقم در برنامه‌های توسعه کشور دیده شده و مقام معظم رهبری در این زمینه بار‌ها تذکر داده اند، اما به هر دلیلی این اتفاق نیفتاده است و هم اکنون خیلی از آزمایشگاه‌ها و دستگاه‌های دانشگاه‌ها و استادان کشور قدیمی بوده و بروز نیست.

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: همانگونه که علم جدید باعث ایجاد تکنولوژی و فناوری جدید می‌شود، در مقابل برای ایجاد علم نو هم تکنولوژی و سیستم و دستگاه‌ها و آزمایشگاه‌های جدید و بروز لازم است؛ بنابراین رابطه این دو کاملا نیازمند یک دیگر است و باید حاکمیت و سیستم کشور بداند که سرمایه گذاری روی آموزش عالی بهترین سرمایه گذاری برای نسل‌های آینده است.

وی اظهار داشت: اعتقاد دارم همانطور که علوم جدید موجب ایجاد تکنولوژی‌های نو می‌شود؛ فناوری‌های نوین و تکنولوژی روز هم موجب تولید علم و دستیابی به علوم جدید می‌شود. علاوه بر نیازسنجی از جامعه امروز باید بتوانیم برای آینده جامعه نیز نیاز آفرینی داشته باشیم و این نیازمند تغییر نگاه کلان مدیریتی به آموزش عالی است.

دکتر زلفی‌گل از دانشگاه امروز به نام دانشگاه دانا و حکمت‌آفرین یاد کرد و اظهار داشت: دانا یعنی دانشگاهی که هم علم دارد هم عقل، چرا که عقل متفاوت از علم است و حکمت‌آفرین هم یعنی کار بیهوده انجام نمی‌دهد. باید خروجی دانشگاه‌های دانا و حکمت‌آفرین موجب پیشرفت جامعه باشد.

وزیر علوم تحقیقات و فناوری در ادامه در پاسخ به اینکه چالش‌های اصلی پیش رو را در چه چیز‌هایی می‌بیند گفت: برای بازگشایی دانشگاه‌ها و ازسرگیری آموزش حضوری نیاز به بازسازی آزمایشگاه‌ها، خوابگاه‌ها، مراکز رفاهی دانشجویان داریم که باید یک کار جهادی در این زمینه صورت گیرد و بتوانیم با تلفیقی از آموزش‌های حضوری و مجازی موجب یادگیری عمیق دانشجویان شود.

وی افزود: امروزه یک چالش دیگر این است که استادان و دانشمندان ما نمی‌توانند در کنفرانس‌های بین المللی و همایش‌ها و سمینار‌های علمی حضور پیدا کنند که این همان موضوع مهم بحث دیپلماسی علمی است. شرکت در این کنفرانس‌ها باعث می‌شود علم کشور ما زایشی باشد و واقعیت این است که خیلی چیز‌ها باید چهره به چهره باشد مثل کار‌هایی که در آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود و برای یادگیری یا آموزش به ناچار باید آن‌ها را ببینیم. همچنین فرصت مطالعاتی اساتید که از قبل بوده، تقریباً خاتمه پیدا کرده است. برای دستیابی به مرجعیت علمی نباید این مهم قطع شود که البته عواملی همچون هم بحث محدودیت اعتباری و هم بحث مدیریتی دارد.

این استاد دانشگاه در بحث اشتغال دانش‌آموختگان فارغ التحصیل نیز گفت: باید توجه داشته باشیم که یک دانشگاه پویا باید فرزندان خود را پس از فارغ التحصیلی رصد کند که آیا مشغول به کار شده‌اند؟ کجا کار می‌کنند؟ آیا شغلشان با تحصیلاتشان ارتباط دارد یا خیر؟ ما در این مورد سیستم نداریم و باید سیستم ایجاد کنیم. باید به مهندسی آمار توجه کرده و از آن استفاده کنیم. من در این رابطه با مسئولان موسسه آموزش و پژوهش برنامه‌ریزی آموزش عالی و مرکز آمار جلسه‌ای خواهم داشت تا چگونگی و شرایط رصد دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی را بیشتر بررسی کنیم که البته این مهم یک عزم فرابخشی را می‌طلبد.

وزیر علوم تحقیقات و فناوری در پایان سخنان خود، از مسئولان صدا و سیما خواست تا به تولید برنامه‌های معرفی توانمندی‌ها و علوم مختلف توجه بیشتری داشته باشند و از دانشمندان و اندیشمندان بیشتر در برنامه‌ها استفاده کنند.

انتهای پیام/