به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد،  بوی تعفن زیتون گندیده حضور در شهر را غیر قابل تحمل کرده حتی آغوش پر محبت مادر و بازوان محکم پدر نتوانست سد محکمی در برابر ابر‌های تیره و تاریک سلاح‌های شیمیایی باشد.

سلاح‌های شیمیایی شاید یکی از غیرانسانی‌ترین ابداعات بشر باشد. سلاحی که با دود سمی خود به همه پناهگاه‌ها نفوذ خواهد کرد و حتی چند ساعت پس از انفجار در قامت ابر و باران، چون بلای آسمانی بر سر مردم می‌آید. سلاح‌های شیمیایی نه به دلیل کشنده بودن، بلکه به دلیل نکشتن انسان‌ها در طول جنگ‌ها استفاده شده‌اند! یک بمب شیمیایی بمبی معمولی نیست که به زمین بخورد، منفجر شود و چند نفر را به کام مرگ بکشاند.

بلکه زمانی که یک بمب شیمیایی به زمین برخورد می‌کند، تازه داستان آغاز می‌شود. تاول‌های بسیار بزرگ، تنگی نفس، زجر فراوان و البته هزینه‌های هنگفت درمان (درمانی که هیچگاه به طور قطع وجود نداشته)، تنها بخشی از داستان شیمیایی‌ها است. هشتم تیرماه مصادف با روز جهانی مبارزه با سلاح‌های شیمیایی و میکروبی است، روزی که به علت بمباران سردشت، اولین شهر بمباران شیمیایی شده در کل تاریخ نامگذاری شده است.

زیر و بم جنایت‌های شیمیایی علیه ایران در جنگ تحمیلی

حمید حیدریان در مقاله تحقیقی خود با عنوان "حلقه مرگ در دستان ۲۱ کشور" که در پایگاه اطلاع رسانی قربانیان سلاح‌های شیمیایی منتشر شده، چنین آورده است:

«نه تنها شرکت‌های آلمانی بزرگترین فروشنده سلاح‌های شیمیایی به عراق بودند، بلکه این شرکت‌ها موادی را به عراق می‌فروختند که در افزایش برد گلوله‌ای اسکاد به عراق کمک می‌کرد.»

در مارس ۱۹۸۶ میلادی دبیرکل وقت سازمان ملل «خاویر پرز دکوئیار» به طور رسمی عراق را متهم به استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه ایران کرد.

او در این باره به گزارش ارائه شده کارشناسان سازمان ملل که در فوریه همان سال برای بررسی موضوع سلاح‌های شیمیایی به ایران سفر کرده بودند، استناد کرد.

دبیرکل به صراحت از رژیم عراق خواست به نقص مقررات بین المللی خاتمه دهد و گزارش بازرسان سازمان ملل هم تأکید داشت که رژیم عراق از سلاح‌های شیمیایی در جنگ علیه ایران استفاده کرده است. با این وجود رژیم عراق این موضوع را تکذیب می‌کرد و متأسفانه سیاستگزاران غربی ترجیح می‌دادند در این باره سکوت کنند.

ولی وقتی که بدن مجروح و تاول زده رزمندگان ایرانی از کنار کرخه و شلمچه برای مداوا راهی کشور‌های اروپایی شدند، دایره شواهد و مدارک دال بر استفاده غیرانسانی رژیم عراق از مواد شیمیایی که به وسیله شرکت‌های غربی در اختیار رژیم عراق قرار داده شده بود، تکمیل‌تر و موجب شد که اعتراض‌هایی نسبت به سکوت دولت‌های غربی درباره این فاجعه شکل گیرد و  صدام حسین که در آن زمان موضوع حمله‌های شیمیایی را انکار می‌کرد، سال‌ها بعد در دادگاه از این فاجعه اسفناک به عنوان افتخاری یاد کرد که مدال آن را دولت‌های غربی به گردنش انداختند.

بیشتر بخوانید

• فاجعه حمله شیمیایی سردشت نماد حقوق بشر آمریکایی

نگاه اجمالی به حمایت ۲۱ کشور جهان از جمله آلمان از رژیم عراق در این فاجعه غیرانسانی، شاید تا اندازه‌ای در شکافتن این جنایت که دلیل افتخار این جنایتکار جنگی شده است بی‌فایده نباشد.

کنوانسیونی به نام منع سلاح‌های شیمیایی

در طول تاریخ تلاش‌های بسیاری برای جلوگیری استفاده از جنگ افزار‌های شیمیایی و بیولوژیک شده است. از جمله تلاش‌هایی که به تنظیم یک قرارداد بین‌المللی در سال ۱۹۰۷ که از نظر حقوقی تعهدآور بود، انجامید. ولی با آغاز جنگ جهانی اول، کنوانسیون ۱۹۰۷ لاهه نتوانست از به وجود آمدن جنگ شیمیایی جلوگیری کند.

کاربرد جنگ افزار‌های شیمیایی، کشور‌ها را به امضای پروتکل ۱۷ ژوئن ۱۹۲۵ ژنو درباره به کار نبردن جنگ افزار‌های شیمیایی و بیولوژیک وادار کرد، اما توسعه تولید یا ذخیره سازی این گونه سلاح‌ها را منع نکرد. ۱۶ دسامبر،۱۹۷۱ نشست عمومی سازمان ملل طرح قراردادی را که کمیسیون خلع سلاح ژنو برای منع، توسعه، تولید و انباشت جنگ افزار‌های میکروبی و سمی و نابودسازی آن‌ها تهیه شده بود، تصویب کرد. در ۱۱ نوامبر،۱۹۸۷ سازمان ملل قطعنامه‌ای در مورد جنگ افزار‌های شیمیایی به تصویب رساند.

کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی پس از دو دهه گفتگو‌های فشرده در سال ۱۹۹۳ در پاریس امضا شد و از سال ۱۹۹۷ به اجرا درآمد که تاکنون ۱۷۸ کشور از جمله اسپانیا، انگلیس، ژاپن، ایتالیا و آلمان به عضویت کنوانسیون درآمده اند. این کنوانسیون دارای یک مقدمه، ۲۴ ماده و ۲ متن پیوست است. سازمان منع سلاح‌های شیمیایی (OPCW) وظیفه اجرای کنوانسیون را برعهده دارد که مقرآن در لاهه هلند است.

ایران قربانی سلاح‌های شیمیایی

ایران از جمله کشور‌هایی است که بیشترین آسیب را از به کارگیری سلاح‌های نامتعارف در طول تاریخ دیده است. استفاده از سلاح‌های شیمیایی از سوی عراق، درحالی اتفاق افتاد که این کشور جزو کشور‌های امضا کننده پروتکل ژنو در سال ۱۹۲۵ درباره منع استفاده از سلاح‌های سمی، خفه کننده و ترکیبات باکتریولوژیک قرار داشت.

قربانی گرفتن سلاح‌های شیمیایی باعث شد جمهوری اسلامی ایران از بدو آغاز گفتگو‌های مربوط به تدوین کنوانسیون در ژنو و همچنین در کمیسیون مقدماتی آن جزو فعال‌ترین کشور‌های عضو باشد. ایران در سال ۱۹۹۷ میلادی با تصویب مجلس شورای اسلامی به کنوانسیون پیوست و از همان آغاز همواره عضو شورای اجرایی سازمان بوده و حضوری فعال و تأثیرگذار در سازمان OPCW داشته است.

۴۴ هزار نفر قربانی شیمیایی در ایران شدند

در طول جنگ تحمیلی، رژیم عراق بار‌ها از سلاح شیمیایی استفاده کرد. به طوری که بنابه گزارش رسمی ایران به کنفرانس خلع سلاح، تعداد این حملات توسط عراق از دی ماه ۱۳۵۹ تا اسفند ۱۳۶۶ در مجموع به ۲۴۲ مورد رسیده بود که قربانیان آن ۴۴ هزارنفر ذکر شده است که از آن تاریخ تاکنون این رقم به یکصدهزار نفر افزایش یافته است. همچنین بنا بر همین گزارش عراق در طول جنگ تحمیلی از ۶ هزار بمب شیمیایی علیه ایران استفاده کرده است.

به گفته دکتر حسین شهرستانی، از دانشمندان هسته‌ای عراق، از سال ۱۹۸۰ میلادی (۱۳۵۹) برنامه سلاح‌های کشتار جمعی عراق آغاز شد و در بخش شیمیایی در سال ۱۹۸۲میلادی (۱۳۶۱) با کمک چند شرکت آمریکایی با استفاده از گاز اعصاب و سارین افزایش پیدا کرد.

عراق تا پایان سال ۱۳۶۴ مقدار ۱۰ تن از انواع گاز‌ها را در یک ماه تولید می‌کرد که در پایان سال ۶۵ این مقدار به بیش از ۵۰ تن در ماه افزایش یافت و در پایان سال ۶۷ عراق می‌توانست بیش از ۷۰ تن گاز خردل و ۶ تن از هر یک از گاز‌های «تابون» و «سارین» تولید کند.

همکاری ۹۲ شرکت آلمانی برای تجهیز عراق

توانمندی عراق در تولید گاز‌های شیمیایی با همکاری و حمایت بسیاری از شرکت‌های آمریکایی و اروپایی و دیگر کشور‌ها ایجاد شد. روزنامه الکترونیکی «القبس» از زبان کارشناسان و گزارش ارسالی از عراق، می‌نویسد: ۹۲ شرکت آلمانی، عراق را به سلاح‌های شیمیایی و هسته‌ای مجهز کردند و ۲۲ شرکت آمریکایی، ۲۳ شرکت انگلیسی، ۲۱ شرکت فرانسوی، ۱۸ شرکت اتریشی، ۱۱ شرکت بلژیکی، ۱۵ شرکت ایتالیایی، ۱۳ شرکت سوئیسی، ۷ شرکت اسپانیایی، ۳ شرکت ژاپنی، ۴ شرکت هندی، ۵ شرکت کره‌ای و ۳ شرکت چینی و تعدادی از شرکت‌های آرژانتینی، برزیلی، مصری، اردنی و ۴۰ شرکت روسی و اوکراینی در لیست فروشندگان سلاح‌های شیمیایی و هسته‌ای به عراق قرار دارند که درمجموع به ۲۷۸ شرکت اشاره شده است.

از سوی دیگر براساس تحقیقات به عمل آمده از سوی انجمن حمایت از قربانیان سلاح‌های شیمیایی، ۴۴۵ شرکت از سراسر جهان در طول هشت سال جنگ تحمیلی ارتش صدام را در زمینه‌های مختلف نظامی بویژه تولید سلاح‌های شیمیایی حمایت می‌کردند.

تفاوت یک سلاح شیمیایی و غیر شیمیایی چیست؟

محمد علی فلاحت، جانباز و متخصص سلاح‌های شیمیایی گفت: سلاح‌های جنگی مانند خمپاره و توپ با حرارت منفجر می‌شود، اما برعکس سلاح شیمیایی با حرارت، باران و طوفان نابود می‌شود. سلاح‌های جنگی تولید صدا می‌کند که باعث پناه گرفتن رزمنده در سنگر می‌شود، اما یکی از خصلت‌های سلاح شیمیایی بی‌صدا بودن آن است. برای در امان ماندن از سلاح‌های جنگی کافی است، به سطحی پایین‌تر از سطح زمین پناه برد، اما وزن سلاح شیمیایی از هوا سنگین‌تر است و در گودال‌ها و ارتفاعات پایین‌تر نفوذ می‌کند.

چرا عراق به سراغ استفاده از سلاح‌های شیمیایی رفت؟

او که در روز‌های بمباران حلبچه و سردشت حضور داشته است افزود: اولین عملیات برون مرزی ایران در تاریخ ۲۰ مرداد ۶۱ انجام شد که در آن توفیقی پیدا نکردیم، زیرا هوا گرم بود و تا آن زمان تجربه عملیاتی در مناطق گرم وجود نداشت. تقریباً از مرداد ۶۱ تا اسفند ۶۲ عملیات سنگینی علیه عراق انجام ندادیم. عراقی‌ها هیچگاه احساس خطر از جانب ما نکردند. در هیچ کدام از عملیات‌ها به شهر‌های عراق چنگ نزدیم تا آن‌ها احساس خطر کنند.

فلاحت ادامه داد: تا اینکه در اسفند ۱۳۶۲ در عملیات خیبر جزایر مجنون را از عراق گرفتیم، جزایر مجنون راه رسیدن به بصره بود. عراقی‌ها آن زمان احساس خطر کردند و دیدند با سلاح‌های روزمره نمی‌توانند جلوی پیشروی رزمنده‌های ایران را بگیرند. آن‌ها حس کردند که اگر خواستیم جلوی پیشروی ایرانی‌ها را بگیریم باید زمین گیرشان کنیم و هزینه‌هایشان را بالا ببریم. استفاده از سلاح‌های شیمیایی یک سیاست اهریمنی و شیطانی بود که عراق انجام داد.

او اظهار کرد: استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی در عملیات بدر و ولفجر هشت نیز ادامه داشت. آن‌ها در سال‌های ۱۳۶۲، ۱۳۶۳ و ۱۳۶۴ از سلاح شیمیایی استفاده کردند و قصدشان ایجاد سد بین ایران و اهداف ما بود. باید این واقعیت را بپذیریم که از وقتی که عراق آغار به استفاده از سلاح‌های شیمیایی کرد، روند پیش روی ایران در جنگ کند شد و نتوانستیم پیروزی چشم‌گیر به دست بیاوریم.

در کدام عملیات عراق بیشترین استفاده از سلاح شیمیایی را داشت؟

این جانباز و متخصص سلاح‌های شیمیایی گفت:عملیات کربلای پنج یا کبیر در دی‌ماه ۱۳۶۵ بود که عراق بیشترین استفاده از سلاح شیمیایی را داشت؛ این عملیات به مادر عملیات‌ها معروف است.

او افزود: در کربلای پنج تمام عزم خود را جمع کرده بودیم تا جنگ را تمام کنیم، عراق متوجه شده بود و از هر نوع سلاح شیمیایی که داشت استفاده کرد تا عملیات ایران را متوقف کند. اگر عراق در عملیات کربلای پنج با این وسعت از سلاح شیمیایی استفاده نکرده بود در سال ۶۵ رژیم عراق را سرنگون کرده بودیم.

فلاحت بیان داشت: تصور کنید گردان حضرت رسول (ص) در خط مقدم رزمندگان، برای وضو گرفتن از آب برکه استفاده کردند که آلوده بود و بدن تمام رزمندگان تاول زد. ۳۵۰ نفر عضو یک گردان به عقب برگشت و مستقیم به بیمارستانی در تهران رفتند. این یعنی هزینه‌های جنگ و عملیات باید خرج درمان رزمنده‌ها می‌شد. بعضی از این رزمندگان در همان زمان شهید شدند و برخی دیگر ۲۰ سال جانباز شیمیایی بودند که هر شب شهادت را به چشم دیدند.

چه زمانی سلاح شیمیایی علیه مردم استفاده شد؟

به گفته فلاحت عراق در دو مقطع علیه مردم سلاح شیمیایی استفاده کرد یکی در شهر حلبچه که ناجوانمردانه‌ترین عملیاتی که یک کشور می‌تواند در حق مردمان خودش انجام دهد را انجام داد و صدام روی سر زنان و بچه‌های کرد عراقی بمب شیمیایی ریخت. دیگری بمباران سردشت بود که در واقع سردشت اولین شهر شیمیایی شده در کل تاریخ است. در عملیات والفجر ۱۰ از ارتفاعات وارد حلبچه شدیم، این شهر مانند قبرستان بود در بعضی از خانه‌ها اعضای خانواده هم دیگر را در آغوش گرفته بودند از نوزاد شیرخواره تا مرد هفتاد ساله و همه در آغوش یکدیگر فوت شده بودند.

چرا صدام حلبچه، شهر خودش را بمباران کرد؟

فلاحت افزود: عملیات‌هایی تحت عنوان "بازدارنده" وجود داشت که به معنای جلوگیری از بازسازی ارتش عراق بود. به همین علت برای انجام این عملیات‌ها به کردستان رفته و عملیات‌های مختلفی در غرب ایران انجام دادیم تا ماشین جنگی عراق را متوقف سازیم. این عملیات‌ها موفقیت‌آمیز بود و دلیل موفقیت آن تنها همکاری مردم کرد با رزمندگان بود. اگر مردم کرد عراق و ایران همکاری نمی‌کردند نمی‌توانستیم حتی یک روستا را بگیریم. عملیات در ارتفاعات سر به فلک کشیده و دمای بیست درجه زیر صفر بسیار دشوار بود.

بدین ترتیب بمباران حلبچه انتقام صدام از کردنشینان عراقی بود که به رزمندگان ایرانی کمک بسیاری کردند. سلاح‌های شیمیایی برای رزمندگان در کوهستان بازدهی ندارد، چراکه رزمندگان با مقدمات سلاح شیمیایی آشنایی لازم را دارند، اما عدم آگاهی روستاییان از چگونگی مقابله با سلاح شیمیایی باعث آسیب و شهادتشان شد چراکه طبق یک عادت در پناهگاه‌ها و زیر زمین پناه گرفتند.

انتهای پیام/ش