به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از همدان،تا چشم کار می کند نوارهای سفید روی زمین ها را پوشانده و از دور چشم ها رابه خود خیره می کند، نایلون هایی که قرار است از گیاهان محافظت کنند خود به مرور بلای جان همان زمین مادر گیاهان می شوند. نایلون هایی که در آخر به زباله های پلاستیكی تبدیل می شوند و آرام و بی سر و صدا بخش گسترده ای از محیط زندگی شهری و روستایی را دربرمی گیرند.
امروزه علاوه بر رهاسازی غیر اصولی پلاستیک و مواد پلاستیکی در حاشیه شهر و جادههای کشور، کشاورزی به شیوه کشت زیر پلاستیکی و جالیزی نیز عامل اصلی تهدید کننده محیط زیست است. محصولاتی که به این روش کشت میشوند، از جمله هندوانه، خربزه و طالبی است که اواسط خرداد زمان برداشت محصولات جالیزی است.
اغلب بعد از برداشت محصول در این نوع کشت، پلاستیکها در زمینهای کشاورزی رها میشوند، رهاسازی پلاستیکهای استفاده شده برای این نوع کشت در کشاورزی، تهدیدی بزرگ برای محیط زیست و گونههای جانوری و حیوانی منطقه به شمار میرود.
باید گفت کیسههای پلاستیکی سالها است در بسیاری از مناطق کشور از جمله استان همدان در کشتهای جالیزی به منظور نگهداری رطوبت استفاده میشود، اما با پایان یافتن فصل برداشت و بر جای ماندن در طبیعت، علاوه بر نازیبایی برای محیط موجب ایجاد مسمومیتهای آبی و خاکی فراوان میشود.
به گفته کارشناسان به علت عدم تجزیه پذیری پلاستیکها گاهی تا ۵۰۰ سال بقایای این مواد در طبیعت باقی مانده و اثرات زیست محیطی ناگواری را سبب میشود. این پلاستیکها به علت ساخته شدن از مواد با پایه نفتی و خاصیت تجزیه ناپذیری باعث سمی شدن خاک میشوند.
کارشناسان محیط زیست میگویند: جانوران گاهی این مواد را می خورند و در بیشتر موارد سبب مسمومیت و مرگ آنها میشود. از طرفی به علت سبکی با وزش باد جا به جا شده و در منابع آبی و رودخانهها رها میشوند که خود نوعی از آلودگیهای مخرب زیست محیطی را به دنبال دارد. کارشناسان همچنین معتقدند استفاده از کیسههای پلاستیکی در امر کشاورزی نادرست است چرا که این پلاستیکها حتی اگر بعد از جمع آوری به شکل زباله دفن شوند، به علت تجزیه آرام و کندی که دارند سبب تشکیل شیرابه و نفوذ آن به آبهای زیرزمینی در محلهای دفن میشوند.
آنها میگویند شیرابههای ناشی از پلاستیکهای مدفون شده زیر خاک شامل ترکیباتی نظیر فلزات سنگین و سایر ترکیبات خطرناک است که جزو ترکیبات زیان آور برای محیط زیست محسوب می شوند و علاوه بر آلودگی خاک در ریشه گیاهان نفوذ کرده و از طریق آنها مسمومیت و مرگ گونههای جانوری و به تدریج نابودی پوشش گیاهی را ایجاد میکنند.
بر اساس اهمیت این موضوع با معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان گفت و گویی انجام شد.
سید عادل عربی معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان ضمن تاکید بر اثرات مخرب کیسههای نایلونی در این خصوص گفت: کشت زیر پلاستیک به دلیل فوایدی که برای کشاورزان در بردارد و اینکه با سهولت میتوانند به سوددهی برسند و راندمان محصول را بالا میبرد همواره از سوی آنها مورد استقبال قرارمی گیرد.
او با اشاره به تبعات زیست محیطی بسیاری که این مواد در طبیعت بر جای میگذارد، افزود: غیر از آلودگیهای آبی و خاکی، پلاستیکها در اثر تابش آفتاب و سرما تخریب شده و مونومرهای آن در محیط رها شده و سبب از بین رفتن غنا و کیفیت خاک در نواحی شمالی و جنوبی استان میشوند.
عربی عنوان کرد: به علاوه این مواد با تکه تکه شدن به سهولت توسط باد در نواحی بیابانی استان جابه جا شده و سبب انتشار آلودگی در نواحی دیگر نیز میشوند.
این مسئول از جمله اثرات مخرب زیست محیطی که این مواد در طبیعت داشته است را شکننده شدن تخم پرندگان اعلام کرد و ادامه داد: این موضوع موجب آسیب پذیری پرندگان و در معرض خطر قرار گرفتن نسل آنها میشود.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان اظهار داشت:این مواد همچنین با خورده شدن توسط گوسفندانی که برای چرا در نواحی آلوده برده میشوند مسمومیت و مرگ آنها را به دنبال داشته و تنوع زیستی موجودات ریز موجود در خاک را هم به خطر میاندازند.
عربی با بیان اینکه کشت برخی محصولات در زیر پلاستیک را باید یک مشکل جدی و تهدید آمیز قلمداد کرد، گفت: به طور عمده محصولات جالیزی نظیر خربزه و هندوانه از سوی کشاورزان این منطقه در زیر پلاستیک کشت میشود چرا که به دلیل گرم و خشکی بالای هوا سبب حفظ رطوبت و پرورش مناسب محصول نیزمی شود.
او بیان کرد: اگر پلاستیکها بعد از جمع آوری محصول، به موقع از زمینهای کشاورزی جمع شوند مشکلی ایجاد نمیشود، اما مسئله اینجاست که در اکثر موارد به موقع جمع نشده و این مواد با رها شدن در طبیعت مشکلات بسیاری را ایجاد میکنند.
بیشتر بخوانید
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان رها شدن پلاستیکهای کشتهای زیر پلاستیکی در طبیعت را عاملی بر خراب شدن جنس خاک و کاهش محصول در سالهای آینده هم دانست و افزود: مواد پلاستیکی به دلیل دارا بودن مشتقات نفتی باعث عدم چسبندگی ذرات خاک شده و این ذرات به شکل ریز گرد در هوا سبب آلودگی میشوند و از طرفی با از بین رفتن چسبندگی، جنس خاک و حاصلخیزی آن کم و کاهش محصول در آینده را به دنبال دارد.
او ماندگاری زیاد پلاستیک در طبیعت را از عوامل مشکل ساز آن برای محیط زیست بر شمرد و ابراز داشت: در واقع استفاده از این روش کشت در کشاورزی مورد تایید محیط زیست نیست چرا که مواد ناشی از پلاستیکها با تغییر در ترکیبات شیمیایی خاک و نفوذ از طریق ریشه گیاهان به مرور زمان نابودی گونههای گیاهی را در پی خواهد داشت.
باید این سوال را مطرح کرد که شاید استفاده از روش کشتهای زیر پلاستیکی یکی از راههای افزایش تولید در کم آبیهای اخیر از سوی کشاورزان نواحی گرم و خشک استان است، اما برای جبران و جلوگیری از خطرات بیشتر پلاستیکها چه باید کرد؟
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان به طرح جامع مدیریت پسماند اشاره کرد و ابراز داشت: این طرح از سال ۹۴ در استان همدان آغاز شده است.
او اضافه کرد: مطالعات طرح جامع مدیریت پسماند ناحیه جنوب استان همدان به منظور دفن زبالههای شهری و روستایی ملایر، نهاوند و تویسرکان در محل تعیین شده در ملایر از حدود سه سال پیش آغاز شد و در مرداد امسال به پایان رسید.
او گفت: از این پس به جای دفن زباله در مناطق شهری و روستایی، تمامی زبالهها برای دفن اصولی و بهداشتی به یک محل منتقل میشود و محلهای پیش بینی شده در شهرها و روستاها برچیده میشود.
معاون محیط زیست انسانی ادارهکل حفاظت محیط زیست استان یادآور شد: با اجرایی شدن این طرح، تعداد کانونهای آلوده در جنوب استان کاهش مییابد به خصوص که در روستاها محل و شیوه دفن زباله با ضوابط زیست محیطی تطبیق نداشت.
عربی با اشاره به اجرای طرح جامع مدیریت پسماندها اظهار داشت: هم اکنون زبالههای تولید شده در منطقه شمال و مرکز استان به سایت موجود در شهر همدان منتقل شده و شهرها و روستاهای جنوب استان شامل ملایر، تویسرکان و نهاوند نیز به سایت ملایر منتقل میشود.
او در ادامه گفت:اجرای این طرح در شمال استان تاحدودی اجرا شده و پیشرفت خوبی هم داشته و فقط در این خصوص کافی است مطالعهای انجام شود تا کیفیت مدیریت در اجرای این طرح در شهر مشخص و نسبت به جانمایی ایستگاههای موقت در شهرستانها اقدام شود و به این ترتیب زبالهها روزانه به سایت شهرداری همدان منتقل شود.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان بیان کرد: در خصوص اجرای این طرح در نقاط جنوب استان هم محله جدید معرفی شده چرا که محل قبلی که در ملایر مد نظر بود با نظر کارشناسان محل مناسبی نبود و اما در خصوص محله جدید هم اقدامات و مطالعات انجام شده و بزودی اجرایی خواهد شد و در نتیجه با اجرای این برنامه کلیه پسماندهای استان و شهرستان همدان در ۳ نقطه متمرکز خواهند شد.
این مسئول با اشاره به اینکه با انجام این کار حجم زبالهها بالا خواهد رفت، تصریح کرد: با جمع شدن زباله در یک مکان و بالا بودن حجم پسماندها، زمینه جذب سرمایهگذار برای پردازش، بازیافت و تبدیل زباله به کود و استحصال انرژی افزایش مییابد چرا که این طرح توجیه اقتصادی برای سرمایهگذار دارد.
معاون محیط زیست انسانی ادارهکل حفاظت محیط زیست استان همدان همچنین اظهار داشت: سطح زیرکشت محصولات نیازمند به پلاستیک در نهاوند و تویسرکان بیشتر است، اما بعد از انجام بررسیها و رصدهای لازم مشاهده شد متأسفانه این موضوع زمینهای کشاورزی اجارهای و رهاسازی پسماندهای پلاستیکی بعد از این نوع کشت به طور گسترده و حاد در شهرستان رزن و کبودر اهنگ هم وجود دارد.
عربی ابراز داشت: در استان همدان به علت وجود شرایط آب و هوایی و خاکی ویژه محصولاتی را کشت میکنند که نیاز به مدیریت خاص دارد مانند انواع کشت زیرپلاستیک که عمدتاً شامل هندوانه و خیار میشود.
او با بیان اینکه تقریباً در تمامی شهرستانهای استان نیز این کشت زیرپلاستیک رواج دارد، افزود: کشاورزان صاحب زمین بعد از برداشت محصولات این نوع کشت پسماندهای آن را جمع آوری کرده و آن اراضی را پاکسازی میکنند تا برای کشت سال بعد آماده شود.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اضافه کرد: در حال حاضر مشکل در شهرستانهایی است که عمدتاً زمینهای کشاورزی آنها اجارهای بوده و کشاورزی که در آن زمین کار میکند بعد از برداشت محصول، چون زمین متعلق به خودش نیست احساس مسئولیتی در برابر جمع آوری پسماندهای پلاستیکی نداشته و هیچ اقدامی در این زمینه انجام نمیدهد بنابراین رهاسازی این پسماندها باعث ایجاد مناظر بدی در آن اراضی و شهرستان میشود.
عربی با بیان اینکه رهاسازی پسماندهای پلاستیکی باعث آلودگی خاک نیز میشود، مطرح کرد: سطح زیرکشت محصولات نیازمند به پلاستیک در نهاوند و تویسرکان بیشتر است، اما بعد از انجام بررسیها و رصدهای لازم مشاهده شد متأسفانه این موضوع زمینهای کشاورزی اجارهای و رهاسازی پسماندهای پلاستیکی بعد از این نوع کشت به طور گسترده و حاد در شهرستان رزن و کبودر اهنگ وجود دارد و شهرستان رزن نیز پایلوت اقدامات محیط زیست استان نیز بوده است.
او با بیان اینکه سال گذشته ۴۵۰ هکتار و امسال حدود ۴۰۰ هکتار از اراضی شهرستان رزن زیرکشت محصولات نیازمند پلاستیک بوده است، ادامه داد: بسیاری از اقدامات محیط زیست شهرستان رزن مربوط به همین کشتهای زیرپلاستیک بوده و از ابتدای امسال تاکنون محیط زیست هشت فقره اخطاریه برای کشاورزانی که پسماندهای پلاستیکی خودرا جمع آوری نمیکنند، صادر کرده است.
به گفته این مسئول صدور اخطاریه و معرفی به مرجع قضایی از جمله اقدامات اداره کل محیط زیست در سال گذشته بوده است همچنین با پیگیریهای انجام شده و همکاری فرماندار شهرستان رزن قسمتی از مسئولیت این کار به جهادکشاورزی سپرده شد.
عربی اطلاع رسانی به کشاورزان، ارسال پیامک، اخطار، صدور اخطاریه به کشاورزانی که مبادرت به پاکسازی زمین نمیکنند و برگزاری دورههای آموزشی برای آگاهی کشاورزان از اثرات بلندمدت آلودگی خاک به وسیله پسماندهای پلاستیکی را از وظایف جهادکشاورزی برشمرد.
عربی با بیان اینکه با بیان اینکه در فصل کشت برای صرفه جویی در مصرف آب و ایجاد شرایط گلخانه در مقیاس کوچک کشت زیرپلاستیک انجام میشود، گفت: بعد از برداشت محصول این پلاستیکها را میتوان به راحتی جمع آوری کرد و در صورت عدم پاکسازی این پلاستیکها پخش و کار سخت شده و باید روزها کار انجام داد تا پسماندهای آن جمع آوری شوند همچنین قابلیت زمینی که پسماند در آن باقی مانده نسبت به سال قبل کاهش پیدا میکند.
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان با بیان اینکه از نظر عقلی و اقتصادی به صرفه است که صاحب زمین از کشاورز تعهد بگیرد که بعد از برداشت محصول زمین را پاکسازی کند، گفت: جهادکشاورزی باید به طور جدی برای کنترل و نظارت در این زمینه ورود پیدا کند و تاکنون این سازمان همکاریهای خوبی با اداره محیط زیست انجام داده، اما کافی نیست.
هرچند بهره گیری از پلاستیک در کشت محصولات جالیزی و سبزی و صیفی جات مزایای کوتاه مدتی، چون بهبود عملکرد و تولید بیشتر و حتی صرفه جویی در آب را بدنبال دارد، اما به نظر میرسد اگر به شکل درستی از آن استفاده نشود مخاطرات آن از مزایایش بیشتر است.
به گفته کارشناسان کشاورزی در کشت سبزی وصیفی جات و محصولات جالیزی پلاستیک مانع تبخیر آب و در واقع منجر به صرفه جویی در مصرف آب میشود و محیط ریشه را گرمتر میکند در نتیجه در سطح خاک جوانه سازی بیشتری صورت میگیرد که موجب تولید بیشتر محصول و عملکرد بالای آن میشود.
با مدیر بحران جهادکشاورزی استان همدان هم در این باره هم صحبت شدم.
احد ظفری مدیر بحران جهادکشاورزی استان همدان در این خصوص با اشاره به اینکه آنچه که باید به آن توجه کرد مزایای استفاده از پلاستیک یک روی سکه است روی دیگر آن مضرات و تهدیدهای زیست محیطی آن است، زیرا اگر نسبت به جمع آوری پلاستیک پس از پایان برداشت اقدام نشود باعث آلودگی زیست محیطی در سطح اراضی خواهد شد که متاسفانه در استان همدان شاهد آن هستیم.
او ادامه داد: تجزیه پلاستیک در خاک به سالها زمان نیاز دارد و باقی ماندن پلاستیک در خاک همچنین مانع شخم زنی مناسب در کشت دوره بعد میشود.
ظفری ابراز داشت: همه ساله از اواخر اسفند ماه کشاورزان غیر بومی به استان وارد شده و شروع به کشت محصولات به روش زیر پلاستیکی میکنند. با وجود برگزاری جلساتی در دستگاههای مسئولان برای جلوگیری از کشت زیر پلاستیک و همچنین تذکراتی که در همین پایگاه اطلاع رسانی داده شده است، باز هم مشاهده شده است که در برخی از مناطق شهرستان تعدادی از کشاورزان غیر بومی با خیالی آسوده شروع به کشت زیر پلاستیک میکنند.
مدیر بحران جهادکشاورزی استان همدان در ادامه افزود: بیشتر ضایعات به جا مانده در اراضی کشاورزی متعلق به زمینهایی است که افراد غیر بومی نسبت به اجاره آن برای کشت محصول اقدام کردند و مالکان این زمینها نیز در خارج از شهر و استان ساکن هستند.
او با بیان اینکه با آغاز فصل کشت محصول در تیر و مرداد ضرورت جمع آوری ضایعات نایلون به آنها ابلاغ میشود بیان کرد: در صورت بی توجهی مستاجر به این موضوع و عمل نکردن به تعهدات، برای مالک و صاحب زمین از سوی حفاظت محیط زیست اخطاریه صادر میشود.
ظفری جمع کردن بقایای محصولات کشاورزی از طریق سوزاندن را یک روش مرسوم، اما اشتباه دانست و گفت: سوزاندن بقایای گیاهی در بلند مدت ضمن اثرات نامطلوب بر کیفیت خاک باعث کاهش عملکرد محصول نیز میشود در حالی که بقایای گیاهی یک منبع تجدید پذیر طبیعی، مهم و سرشار از مواد مغذی گیاهی بوده که میتواند همراه با کودهای شیمیایی برای اصلاح خاک و بهبود تغذیه گیاهی مورد استفاده قرار گیرد.
مدیر بحران جهادکشاورزی استان همدان در ادامه به اجرای روش کشاورزی حفاظتی (بی خاک ورزی) اشاره و افزود: این نوع کشاورزی ارزانترین و قابل دسترسترین راه برای برون رفت از مسائل و مشکلات امروزه کشاورزان، به ویژه مدیریت بقایای گیاهی و سازگارترین روش به محیط زیست انسانی، گیاهی و جانوری به حساب میآید.
او ادامه داد: از جمله مزایای بازگشت بقایای گیاهی به زمین، افزایش مواد آلی خاک، بهبود ساختمان خاک، کاهش سله بندی، افزایش مقاومت خاک در برابر فرسایش، تهویه بهتر خاک، تعدیل دمای خاک و افزایش قابلیت خاک ورزی خواهد بود.
اوفرهنگ سازی و آموزش کشاورزان را بسیار مهم دانست و اضافه کرد: این مساله نقش به سزایی در جلوگیری از آسیبهای زیست محیطی دارد زیرا با اتخاذ تصمیمهای درست و راهبردی به همراه راهنمایی صحیح کشاورزان برای بهره گیری از روشهای مناسبتر تا حدودی این نوع خطرات را کاهش میدهد.
ظفری اظهار داشت: قانون مدیریت پسماند تکالیفی را برای جهادکشاورزی پیش بینی کرده است و میطلبد این نهاد اطلاعات تکمیلی موجر و مستاجر را ثبت کرده و در صورت نیاز در اختیار محیط زیست قرار دهند تا در صورت بروز تخلف فرایند دادرسی به علت نداشتن اطلاعات هویتی، طولانی نشود.
این مسئول گفت مالکان زمین باید هنگام اجاره دادن اراضی خود به ویژه برای کشت محصولات زیر پلاستیکی، از مستاجر ضمانت لازم را برای عمل به تعهدات و جمع آوری پسماندها دریافت کنند.
ظفری در خصوص برخی از کشاورزان که تعهدات خود در این زمینه را رعایت نکرده اند افزود: برخی ازاین کشاورزان شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شده اند.
ظفری در خصوص محصولات زیر کشت پلاستیکی گفت: دو نوع سیستم گلخانهای وجود دارد که ابلاغیه آن از سوی وزارت جهاد کشاورزی صادر شده است که در این زمینه ۱۸۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان همدان نیز در بستر کشت گلخانهای اجرا شده است؛ و دیگری کشت زیر پلاستیک در زمینهای کشاورزی است که رعایت نکات پاکسازی بعد برداشت محصول بسیار ضروری است در غیر اینصورت تهدیدی برای هم زمین کشاورزی و هم آلودگیهای زیست محیطی را شامل میشود.
این مسئول بیان کرد: کشت گلخانهای بستر مناسبی برای افزایش میزان اشتغال در بخش کشاورزی است و بهره برداران با این روش میتوانند با عرضه محصول با کیفیت خود به بازارهای داخلی و خارجی، درآمد خود را افزایش دهند به طوری که این روش یکی از بهترین روشهایی است که امکان مدیریت درست نهادههای کشاورزی را فراهم کرده و محدودیتهای موجود را تا حد زیادی رفع میکند.
در خصوص برخورد قانونی با کشاورزانی که به تعهدات خود در این خصوص عمل نمیکنند با دادستان استان همدان گفت و گویی انجام شد.
حسن خانجانی در این باره گفت:با کشاورزانی که کشتهایی از جمله زیر پلاستیکی انجام میدهند و بعد از برداشت محصولات خود نسبت به پاکسازی اراضی اقدام نمیکنند و به تعهدات خود پایبند نیستند طبق قانون هوای پاک با آنها برخورد قانونی خواهد شد.
خانجانی ابراز داشت:در قانون هوای پاک وظایف دستگاههای مرتبط به منظور کاهش آلودگی هوا مشخص و به آنها ابلاغ شد، وسازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یک نهاد نظارتی و متولی ارزیابی دستگاهها در اجرای قانون هوای پاک معرفی شد.
دادستان همدان بیان کرد: قانون هوای پاک شامل ۳۴ ماده و ۳۹ تبصره، تیر ماه ۱۳۹۶ به تصویب مجلس شورای اسلامی و از سوی دولت برای اجرا ابلاغ شد.
او گفت: بر اساس ماده ۲۰ این قانون، انباشت پسماندهای بیمارستانی و صنعتی در معابر عمومی و فضای باز یا سوزاندن آنها و انباشتن پسماندهای خانگی و ساختمانی در معابر عمومی و فضای باز خارج از مکانهای تعیین شده توسط شهرداریها و دهیاریها یا سوزاندن آنها و همچنین سوزاندن بقایای گیاهی زمینهای زراعی پس از برداشت محصول ممنوع است و متخلف حسب مورد به جزای نقدی درجه شش موضوع ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی محکوم میشود و وزارت جهاد کشاورزی هم مکلف است مفاد این ماده را به طرق مقتضی به اطلاع بهره برداران بخش کشاورزی، عشایری و منابع طبیعی برساند.
خانجانی با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون گزارشی مبنی بر چنین موضوعی داده نشده، افزود: سازمان محیط زیست با شناسایی کشاورزان خاطی و معرفی آنها به مراجع قانونی، با آنها برخورد قانونی از جمله جریمههای نقدی را اعمال خواهد کرد.
و اما کلام آخر؛ به گفته کارشناسان به نظر میرسد کشت زیر پلاستیکی این امکان را فراهم میکند که تاریخ کاشت یک تا یک ماه و نیم جلو انداخته شده و تقریبا یک گلخانه صحرایی ایجاد شود و همچنین به علت وجود لایه پلاستیکی میتوان شدت علفهای هرز و آفات و بیماریها را کنترل کرد و نقش مهمی در سلامت غذایی و کاهش آلایندههای زیست محیطی داشت. با توجه به اینکه این روش کشت در ایران با استقبال فراوانی مواجه شده و بیش از پیش در حال رواج یافتن است و حتی در بعضی مناطق نزدیک نیمی از مزارع با نایلونهای مذکور پوشیده شدهاند، اما برخی صاحبنظران، فعالان محیط زیست و مسئولان کشاورزی به تکاپو افتادهاند تا با آگاهی رسانی و ارائه راههای جایگزین، کشاورزان را از استفاده از این روش کشت منصرف نمایند البته زمزمههایی هم از ممنوعیتها و پرونده سازی برای کشاورزان متخلف در گوشه و کنار کشور و در مناطق کشاورزی مختلف به گوش میرسد. به هر حال لازم است که کشاورزان قبل از استفاده از این روش کشت از مخاطرات آن و قوانین مصوب آگاه بوده و قبلا به امکان و راههای جمعآوری این نایلونها نیز اندیشیده باشند.
گزارشگر: زهرا جعفر پور ایروانی
انتهای پیام/ج