به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَاکْتُبْ لَنَا فِی هَٰذِهِ الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَیْکَ ۚ قَالَ عَذَابِی أُصِیبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ ۖ وَرَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ ۚ فَسَأَکْتُبُهَا لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَالَّذِینَ هُمْ بِآیَاتِنَا یُؤْمِنُونَ

و سرنوشت ما را هم در این دنیا و هم در عالم آخرت نیکویی و ثواب مقدر فرما، که ما به سوی تو بازگشته‌ایم. خدا فرمود: عذابم را به هر که خواهم رسانم، و رحمت من همه موجودات را فرا گرفته و البته آن را برای آنان که راه تقوا پیش گیرند و زکات می‌دهند و به آیات ما می‌گروند حتم و لازم خواهم کرد.

فایل صوتی تلاوت آیه ۱۵۶ سوره اعراف

تفسیر آیه ۱۵۶ سوره اعراف

این آیه، بیان دعای دیگر حضرت موسی (ع) در پی خواسته او است. «هُدْنا» اشاره دارد به توجّه آنان به سوی خدا و توبه کردن از راه منحرفان و راه کسانی که تقاضای نابجای دیدار خدا را داشتند.

به نقل ابن عبّاس، هنگامی که آیه‌ی «وَ رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ»؛ نازل شد، شیطان نیز در رحمت الهی طمع کرد و گفت:عبارت «کُلَّ شَیْءٍ»، شامل من هم می‌شود. خداوند برای رفع این توهّم فرمود: «فَسَأَکْتُبُها لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ».

بیشتر بخوانید

• چرا خداوند مشرکان را از شرک باز نمی‌دارد؟ +صوت

آری، رحمت الهی گسترده است و به همه کس می‌رسد، امّا شمول رحمت برای غیر مؤمنان به تفضّل الهی است ، در روایت آمده است که شخصی در نماز می‌گفت: «اللهمّ ارحمنی و محمّداً و لاترحم معنا احداً»، خدایا! تنها من و محمّد (ص) را مشمول رحمت خود قرار بده، نه هیچ کس دیگری را.

پیامبر (ص) پس از نماز در انتقاد به او فرمودند:رحمت نامنت‌های الهی و موضع وسیع و نامحدود را محدود ساختی!

پیام‌های آیه ۱۵۶ سوره اعراف

۱-بهترین گام‌ها و کارها، با ثبات‌ترین آنهاست. «وَ اکْتُبْ لَنا»

۲-انبیا در فکر تأمین سعادت دنیا و آخرت مردمند. «وَ اکْتُبْ لَنا فِی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ»

۳-از بهترین دعاها، جامع‌ترین آنهاست. «فِی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ»

۴-بازگشت خالصانه به سوی خدا، دریافت الطاف الهی است. «هُدْنا»

۵-رحمت الهی نامحدود است، اگر کسی به آن نرسید، تقصیر خود اوست. «رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ»؛ نقصی در فاعلیّت رحمت الهی نیست، بلکه نقص در قابلیّت ماست.

۶-رحمت خداوند فراگیر است، ولی عذاب الهی چنین نیست. «رَحْمَتِی وَسِعَتْ .. عَذابِی أُصِیبُ بِهِ مَنْ أَشاءُ»

۷-اصل، رحمت الهی است و عذاب او عارضی. (برای رحمت، فعل ماضی «وَسِعَتْ»، ولی برای عذاب فعل مضارع «أُصِیبُ» آمده است)

۸-دعای انبیا نیز در چهارچوب حکمت و قانون الهی مستجاب می‌شود. «اُکْتُبْ لَنا ... فَسَأَکْتُبُها لِلَّذِینَ»

۹-با وجود تقوا و عمل به تکالیف، شمول رحمت الهی حتمی است «فَسَأَکْتُبُها لِلَّذِینَ »؛ ولی با وجود گناه و معصیت، عذاب حتمی نیست، زیرا با توبه و استغفار، امکان مغفرت وجود دارد. «عَذابِی أُصِیبُ بِهِ مَنْ أَشاءُ»

۱۰-رحمت الهی بی نهایت است، امّا شرط بهره وری از آن، تقوا، پرداخت زکات و ایمان است. «یَتَّقُونَ ... اَلزَّکاهَ ... یُؤْمِنُونَ»؛ بنابراین، کسی که زکات نمی‌دهد و یا بی تقوا می‌باشد، از رحمت الهی محروم و در معرض عذاب الهی است.

۱۱-زکات، در شریعت یهود نیز بوده است. «یُؤْتُونَ الزَّکاهَ»

۱۲-آنچه سبب دریافت الطاف الهی است، ایمان به تمام آیات است، نه بعض آن‌ها. «بِآیاتِنا یُؤْمِنُونَ»

انتهای پیام/