به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
لِکَیْلَا تَأْسَوْا عَلَىٰ مَا فَاتَکُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ ۗ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ
(این تقدیر حق را بدانید) تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می‌دهد مغرور و دلشاد نگردید، و خدا دوستدار هیچ متکبر خودستایی نیست.
فایل صوتی تلاوت آیه ۲۳ سوره حدید
تفسیر آیه ۲۳ سوره حدید
حفص‌بن‌غیاث گوید: به امام صادق (ع) عرض کردم: «فدایت شوم، حد زهد در دنیا چیست»؟، امام فرمودند: خداوند در کتابش معیّن کرده است، خداوند عزّوجلّ فرمود: «لکَیْلا تَأْسَوا عَلی مَا فَاتَکُمْ ولا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاکُمْ».
بیشتر بخوانید
«مُخْتال» به معنای تکبری است که بر اساس توهّم و تخیل بزرگی باشد. این آیه دلیل آیه قبل است. یعنی این که به شما خبر دادیم که حوادث را پیش از آنکه حادث شوند مقرر کرده و نوشته ایم برای آن است که دیگر به خاطر نعمتی که از دست می‌دهید اندوه مخورید و به خاطر نعمتی که خدا به شما می‌دهد، خوشحالی نکنید و بدانید که نعمت‌ها امانت الهی است که به شما سپرده شده است، نه اینکه به مواهب الهی پشت پا بزنیم و از آن‌ها بهره نگیریم، بلکه اسیر آن نشده و آن را هدف و مقصد خود ندانیم.
تمام حوادث تلخ و شیرین، همچون پلّه‌هایی از سنگ‌های سیاه و سفید، برای بالا رفتن و به کمال رسیدن است و باید بدون توجّه به رنگِ پلّه ها، به سرعت از آن گذشت.
کارمند بانک، یک روز مسئول گرفتن پول از مردم و روز دیگر مسئول پرداخت است. نه روز اول خود را می‌بازد و نه روز دوم خوشحالی می‌کند، زیرا می‌داند او کارمندی امین بیش نیست. خداوند با مقرّر کردن حوادث و فراز و نشیب‌ها می‌خواهد روح انسان را به قدری بالا ببرد که تلخی‌ها و شیرینی‌ها در آن اثر نکند، چنانکه حضرت زینب (س) بعد از حوادث کربلا فرمودند:من به جز زیبایی چیزی ندیدم، «و ما رأیت الا جمیلا».
امام حسین (ع) در گودال قتلگاه و در آخرین لحظات زندگی اش فرمود:خداوندا! راضی هستم به حکم تو و بردبارم بر بلا و امتحان تو، «رضا بقضائک، صبرا علی بلائک و امام علی علیه السلام اشتیاق و انس خود را به شهادت از انس کودک به سینه مادر بیشتر می‌داند. «و الله لا بن ابی طالب آنس بالموت من الطفل بثدی امه»
اگر حوادث را براساس علم و حکمت خدا بدانیم نه اتفاقی و بی دلیل و اگر حکمت بروز حوادث را بدانیم، حسد نمی‌ورزیم، حرص نمی‌زنیم، دشمنی نمی‌کنیم و عصبانی نمی‌شویم، زیرا می‌دانیم که صحنه‌ها از قبل طراحی حکیمانه شده است. اگر بدانیم عطای نعمت، مسئولیّت و وظیفه به دنبال می‌آورد، از داشتن آن شاد نمی‌شویم و اگر بدانیم گرفتن نعمت، جبرانش در قیامت است، از فوت شده‌ها غمناک نمی‌شویم.
حضرت علی (ع) فرمودند:تمام زهد در دو کلمه قرآن است، سپس این آیه را تلاوت کرده و فرمودند:و آنچه از دست دادید تأسف نخورید و بر آنچه به شما داده می‌شود، دلخوش نباشید وکسی که چنین باشد زاهدی جامع الاطراف است.
پیام‌های آیه ۲۳ سوره حدید
۱- حوادث، هدفدار است. «ما أَصابَ مِنْ مُصِیبَهٍ ... لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلی ما فاتَکُمْ»
۲- نعمت‌ها از خداوند است، «آتاکُمْ»، ولی سلب نعمت به خداوند نسبت داده نشده است. «ما فاتَکُمْ»
۳- علم به آثار و اهداف حوادث، سبب آرامش است. «فِی کِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها ... لِکَیْلا تَأْسَوْا»
۴- خداوند از ثبت حوادث در لوح محفوظ خبر داده تا بندگان غصّه نخورند و مغرور نشوند. «لِکَیْلا تَأْسَوْا ... وَ لا تَفْرَحُوا»
۵-غم و شادی طبیعی بد نیست، اندوه خوردن بر گذشته‌ها و یا سرمست شدن به داشته‌ها مذموم است. «لِکَیْلا تَأْسَوْا ... وَ لا تَفْرَحُوا»
۶- کسی که از مقدّرات الهی غافل است، گمان می‌کند فضیلتی دارد که خداوند به خاطر آن به او نعمت داده و لذا بر دیگران فخر می‌فروشد. «مُخْتالٍ فَخُورٍ»
۷- خیال‌های درونی، مقدّمه فخر فروشی‌های بیرونی است. «مُخْتالٍ فَخُورٍ»
انتهای پیام/
