به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، جنگل‌های هیرکانی واقع در شمال و جنوب گلستان یکی از مهم‌ترین اندوخته‌های زیستگاهی کشور و جهان محسوب می‌شود که در سال گذشته چهار نقطه از آن به عنوان میراث طبیعی جهان به ثبت رسیده و این امر وظیفه مردم و جوامع پیرامونی و مدیران را برای حفظ این میراث ارزشمند دوچندان کرده است.

حفاظت از این مواهب الهی وظیفه خطیری است که باید توسط همه جوامع ذینفع از جمله نهاد‌های متولی مانند منابع طبیعی و محیط زیست با جدیت بیشتری پیگیری شود. احصا خطرات و تهدیدات این مناطقِ رویشگاهی ارزشمند و تهیه طرحی جامع برای پاسداشت و حفاظت از آن یکی از نخستین ملزوماتی است که باید مد نظر مدیران ارشد استان قرار گیرد.

مشهودترین تهدید فراروی این زیستگاه‌ها وقوع آتش سوزی است که باید با شناسایی کانون‌های پرریسک و مستعد حریق و ایجاد پایگاه‌های مجهز و نیروی عملیاتی کافی، آمادگی لازم برای مواجهه با این تهدید را فراهم ساخت؛ ضعفی که در حریق چند روز گذشته ارتفاعات جنگلی توسکستان هویدا بود.

هرچند مساعی و اهتمام شبانه‌روزی ۶۰۰ نفر از نیرو‌های عملیاتی در هفته گذشته را شاهد بودیم، اما مهارنشدن حریق نشان داد که همچنان نیازمند برنامه‌ریزی‌های مدون برای مقابله با این تهدیدات همچون ارتقای سطح بهره‌مندی از تجهیزات نوین اطفای حریق و دوربین‌های پایش مناطق هستیم تا در حوادث بعدی بتوانیم سریع‌تر آتش‌های اینچنینی را مدیریت کنیم.

عقیل مهقانی، عکاس گلستانی که در منطقه حریق حضور داشته، نبود مدیریت جامع را علت طولانی شدن حریق بیان می‌کند.

او  گفت: علیرغم تلاش برای انعکاس آنچه در محل حادثه می‌گذرد، به دلیل عدم درک مدیران از نقش رسانه در هنگام بحران، نتوانسته زحمات مأموران عملیاتی را به تصویر بکشد.

مصطفی حسن زاده دیگر عکاس گلستانی گفت: بنده با نیرو‌های محیط زیست و منابع طبیعی و چند نفر از نیرو‌های مردمی به منطقه رفته و به بخشی رسیدیم که امدادگران با بیل و تیشه و دبه پنج لیتری آب مشغول ایجاد آتش بر و مدیریت آتش بودند.

او بر صعب العبور بودن منطقه تأکید کرد و افزود: این نفرات گروه بندی شده و با حداقل‌هایی که داشتند مشغول اطفای حریق بودند.

درختان سبز به ندرت سوخته‌اند

در جلسه مدیریت بحران هم که روز جمعه با حضور استاندار گلستان برگزار شد، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اعلام کرد: نیرو‌های اعزامی در منطقه دچار آتش با تمام توان در حال مهار و اطفای آتش هستند و سقوط تخته سنگ‌ها، وزش باد و حرکت کنده‌ها به اطراف سبب گسترش آتش شده است.

 ابوطالب قزلسفلو ادامه داد: اصل سوختنی‌ها، بوته‌های منزول که حالت رزین داشته و درختان سرپا خشک و افتاده هستند و درختان سرپا سبز به ندرت سوخته‌اند.

یکی از بومی‌های منطقه که دو روز در منطقه دچار حریق حضور داشت و نخواست نامش فاش شود گفت: به علت شیب زیاد منطقه معمولاً شاهد تشدید گسترش آتش در طول شب بودیم و وزش باد و سقوط تخته سنگ‌ها و کُنده‌های نیمه سوز از مناطق بالادستی به سوی اعماق دره سبب می‌شد تا لکه‌های پراکنده آتش با سرعت زیادی گسترش یابند.

او در خصوص گونه‌های سوخته شده افزود: بلوط، مازو، بلندمازو، منزول، بارانک، ال، ولیک، کندس، افرا، کچف و سیاه تلو از جمله گونه‌های درختی و درختچه‌ای و فرفیون و علف‌های فوربی از جمله گونه‌های علفی خسارت دیده در این حریق هستند.

آب پاشی بالگرد‌ها کارآیی لازم را نداشت

این فعال محیط زیست گلستانی بیان کرد: منطقه درگیر حریق، محل زندگی گونه‌های حیات وحش از قبیل خرس، پلنگ، مرال، شوکا، گرازوحشی و سیاه گوش بوده که به دلیل استشمام بوی دود و فرار از منطقه، لاشه متعلق به گونه‌های یادشده در منطقه مشاهده نشد.

به گفته وی یکی از دلایل طولانی شدن مهار حریق، صعب العبور بودن مسیر‌های منتهی به کانون آتش بود که بعضاً در برخی از مناطق تا ۶ الی هشت ساعت نیازمند پیاده‌روی و عبور از سنگلاخ‌ها و دره‌هایی با شیب بسیار بالا است و همین امر انتقال تجهیزات و ادوات مانند بیل، فلکسی بک، شن کش، تبر و ... را سخت‌تر می‌کرد.

او بیان کرد: بالگرد‌ها هم به علت دود غلیظ حاکم بر منطقه کارایی چندانی نداشته و ۱۰ درصد آب پاشی بالگرد‌ها به هدف می‌رسید.

عدم بهره‌گیری کافی از نیرو‌های بومی

یکی دیگر از بومیان منطقه که از دومین شب حادثه در محل حضور داشته گفت: یکی از بزرگترین مشکلات اطفای حریق، نبود امکانات و استفاده نکردن از نیرو‌های بومی و محلی است.

سید ابوالفضل موسوی که ساکن شهر جلین است، افزود: ۹۰ درصد نیرو‌های بکارگیری شده از نیرو‌های منابع طبیعی و محیط زیست بوده که به دلیل عدم آشنایی به منطقه و نداشتن امکانات بعضاً نیازمند هدایت افراد بومی هستند.

او مناطق درگیر حریق را پنبول چال، مازوآرام، چگل دوک، گچه، اوبن و گردنه دنبلیانی اعلام کرد و گفت: نیرو‌های بومی از جلین، روستا‌های نومن، اصفهانکلاته، توسکستان، دودانگه، قرن آباد و ... بوده که در اطفا حریق شرکت داشتند.

موسوی شیب بالای منطقه را عامل طولانی شدن روند اطفا حریق برشمرد و گفت: جنگل پر از تنه‌های خشک بوده و بیشترین خسارت هم به مناطقی این چنینی وارد شده است.

او بیان کرد: یک روز، نقطه‌ای از جنگل را پاکسازی کرده و بنا داشتیم صبح روز بعد، اطفا منطقه دیگر را شروع کنیم که مشاهده کردیم به دلیل حرکت تنه‌ها به پایین دست، آتش دوباره در همان نقطه شعله‌ور شده است.

موسوی متذکر شد: باید با استفاده از موتور اره تنه‌های سوخته را جدا و با زدن آتش بر، حریق را مهار کرد.

باران می‌تواند جنگل را نجات دهد

او با بیان اینکه باید آذوقه و آب در اختیار نیرو‌ها به قدر کافی قرار گیرد، گفت: به نظر بنده اگر باران نیاید تا ۲۰ روز دیگر آتش‌سوزی ادامه دارد.

موسوی با تاکید بر اینکه باید از نیرو‌های بومی از سمت قرن آباد استفاده شود تا از پیشروی آتش جلوگیری کرد، افزود: سه نقطه وسیع دچار حریق شده و درختان اگرچه خشک نشده و سرپا هستند، اما آسیب دیده و بیش از ۱۵۰ هکتار درگیر آتش است.

او تصریح کرد: این نقطه مسیر گردشگری و کوهنوردی نیست و به نظر می‌رسد که شکارچی عامل این بی‌احتیاطی بوده است.

موسوی گفت: این حریق نیازمند استقرار قرارگاه در محل حادثه بوده تا از همان نزدیکی آتش را مدیریت کرد.

کمبود امکانات نداریم

فرماندار گرگان گفت: کمبود امکانات و تجهیزات در منطقه نداشته و به تمام افرادی که اعزام می‌شوند، تجهیزات داده می‌شود.

محمد حمیدی افزود: ۹۰ درصد نیروها، محیط بان و قرقبان بوده که تجهیزات لازم و تجربه کافی دارند و از نیرو‌های بومی کوهنورد و با تبحر بالا هم استفاده می‌شود.

او از فراخوان نیرو‌های منابع طبیعی در استان خبر داد و بیان کرد: از همان روز اول دو بالگرد برای پشتیبانی و آبپاشی در استان داشتیم و درخواست یک بالگرد جدید هم داده شده، اما به دلیل موقعیت منطقه و صخره‌ای بودن و وجود مه و دود تاکید ما استفاده از نیرو‌ها و خاموش کردن زمینی است.

فرماندار گرگان در مورد مساحت درگیر آتش هم اضافه کرد: آتش نقطه به نقطه و جزیره‌ای بوده و هنوز به صورت کلی برآورد نشده که چه میزان درگیر آتش شده است.

حمیدی تصریح کرد هر روز دو نوبت جلسه مدیریت بحران شهرستان با حضور مدیران مربوطه تشکیل و انتخاب نیرو‌ها و برنامه‌ریزی‌ها برای اعزام و پشتیبانی از این افراد تصمیم‌گیری می‌شود.

او تاکید کرد: حداقل ۸۰ نفر شبانه در منطقه حضور داشته و در طول روز هم ۱۵۰ نفر اعزام می‌شوند.

سرمایه‌های طبیعی گلستان در سایه ضعف امکانات خسارات سنگینی به خود دیده و برای جبران آن سال‌ها زمان نیاز است بنابراین مسئولان استان باید در راستای ارتقای تجهیزات اطفای حریق منابع ملی حرکت کرده تا خسارت وقایعی، چون آتش سوزی کمتر شود.

بیشتر بخوانید

• اعزام ۶۵ نیروی جدید برای مهار آتش به منطقه توسکستان گرگان/عملیات اطفا ادامه دارد
• جنگل توسکستان همچنان می سوزد/ وزش باد عامل گسترش آتش

تعدادی از حاضران در عملیات خاموش کردن آتش جنگل‌های توسکستان شامل نیروهای امدادی هلال احمر، جنگلبانان، قرقبانان و محیط‌بانان خواستار گرفتن تست کرونا از خود شدند.

به گفته آنان ضرورت کوهنوردی چند ساعته در شیبهای تند سبب شد تا این افراد از اجرای حداقل شیوه نامه های بهداشتی نظیر زدن‌ ماسک و یا شستشوی مداوم دست ها به سبب نبود آب ناتوان باشند.

گستردگی محل وقوع آتش و پیشروی آن در جبهه های غربی و شرقی در کنار کمبود نیرو تجهیرات، چشم اهالی گلستان برای خاموش کردن این آتش را به آسمان و بارش باران دوخته است.

مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان گفت: بر اساس پیش بینی هواشناسی در ۲۴ ساعت آینده ۱۰ میلیمتر باران در منطقه توسکستان خواهد بارید که در آن صورت، احتمال خاموش شدن آتش وجود دارد.

سیدرضا قادری صبح امروز شنبه در محل پایگاه منابع طبیعی توسکستان گفت: اکنون در ۳ نقطه پنبول چال، مازوآرام و گجه آتش لکه ای همچنان وجود دارد که ۱۰ گروه ۱۴ نفره متشکل از نیروهای امدادی و بسیج مردمی مهیای اعزام به این مناطق هستند.

او بیان کرد: روز گذشته سبد حمل آب بالگرد وزارت دفاع دچار آسیب شد که امروز سبد جایگزین تهیه شده که در صورت مساعد شدن شرایط جوی و رقیق شدن مه شدید مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

چند روز قبل مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان با اشاره به تجهیز عرصه‌های طبیعی این استان به ۲ خودرو آتش‌نشانی جدید گفته بود که جزو استان‌های پرخطر در احتمال وقوع آتش در جنگل و مرتع هستیم.

افزایش دمای چند روز قبل گرگان به حدود ۳۵ درجه که در این فصل از سال کم سابقه است و حضور گردشگران در مناطق جنگلی از دلایل احتمالی آتش سوزی جنگل توسکستان است.

زمین‌های زیرپوشش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان افزون بر یک میلیون و ۳۹۷ هزار و ۲۴۴ هکتار است که ۴۵۲ هزار و ۱۸۵ هکتار آن جنگل، ۸۶۲ هزار و ۸۲۵ هکتار مرتع، حدود ۲۰ هزار هکتار ساحل و ۶۲ هزار و ۴۲۰ هکتار زمین‌های مستحدث و موات است.

منبع مهر

انتهای پیام/پ