به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند.

از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان

سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ ﴿۱﴾
پرسنده‏ اى از عذاب واقع‏شونده‏ اى پرسید (۱)

لِلْکَافِرِینَ لَیْسَ لَهُ دَافِعٌ ﴿۲﴾
که اختصاص به کافران دارد [و]آن را بازدارنده‏ اى نیست (۲)

مِنَ اللَّهِ ذِی الْمَعَارِجِ ﴿۳﴾
[و]از جانب خداوند صاحب درجات [و مراتب]است (۳)

فایل صوتی تلاوت آیات ۱ تا ۳ سوره معارج

تفسیر آیات ۱ تا ۳ سوره معارج

آیه سأل سائل یا آیه عذاب واقع (معارج: ۱-۲) در مورد عذاب درخواست شده از سوی کافران نازل شد. مفسران شیعه شأن نزول این آیه را درباره نُعمان بن حارث فهری دانسته‌اند که به اعلام جانشینی امام علی (ع) در واقعه غدیر اعتراض کرد.

«معارج» جمع «معرج» به معنای محلّ عروج و صعود است و مراد از آن، آسمان هاست که محلّ نزول و عروج فرشتگان می‌باشد.

ابن تیمیه پیشوای سلفیه در شأن نزول این آیه درباره واقعه غدیر تشکیک کرده است. ادعای مکی بودن سوره معارج و مشهور نبودن ماجرای مذکور از دلایل او است. علامه طباطبایی در جواب ابن تیمیه گفته است هرچند سیاق آیات مذکور با سوره‌های مکی هماهنگ است؛ اما آیات دیگری از این سوره درباره منافقان و واجب شدن زکات مدنی است؛ به همین دلیل آیه سأل سائل هم مدنی است. همچنین برای شهرت آن به نقل آیه از ۳۰ تن از عالمان معروف اهل سنت در الغدیر استناد شده است.

بیشتر بخوانید

• آیه‌ای که در آن پیامبر اکرم (ص) تهدید شد+صوت

به نظر تعدادی از مفسران شأن نزول آیه نخست سوره معارج درباره نعمان بن حارث فهری یا فرد دیگری است که به اعلام جانشینی امام علی (ع) در واقعه غدیر اعتراض کرد. وقتی که نعمان خبر جانشینی حضرت علی (ع) را از پیامبر (ص) در غدیر خم شنید، خطاب به پیامبر (ص) گفت از ما خواستی که به یگانگی خدا و نبوتت شهادت دهیم ما هم شهادت دادیم، سپس ما را به جهاد، حج، روزه، نماز و زکات امر کردی، ماهم پذیرفتیم، اما به این‌ها راضى نشدى تا اینکه این جوان (علی (ع) را به جانشینى خود منصوب کردى ، آیا این تصمیم خودت است یا خدا؟ پیامبر سوگند یاد کرد که این سخن از جانب خداوند است. سپس نعمان گفت: «خداوندا! اگر این سخن حق است و از ناحیه توست، سنگى از آسمان بر ما بباران».» بر اساس روایات پس از درخواست وی سنگی از آسمان بر سرش فرود آمد، کشته شد و این آیه نازل شد.

پیام آیات ۱ تا ۳ سوره معارج

۱- یادآوری برخی حوادث جزئی و فردی، برای عبرت دیگران لازم است و باید حفظ شود. (سائل یک نفر بود که قهر خدا او را نابود کرد، ولی این ماجرا در متن قرآن مطرح می‌شود تا تمام انسان‌ها در طول تاریخ بخوانند.) «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ»

۲- تقاضای نابجا، مغرضانه و لجوجانه می‌تواند حادثه آفرین باشد. «سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ»

۳- تا وقتی عذاب الهی نازل نشده، راه توبه و دفع عذاب با صدقه باز است، امّا عذابی که در حال نزول است، راه نجاتی از آن نیست. «بِعَذابٍ واقِعٍ ... لَیْسَ لَهُ دافِعٌ»

انتهای پیام/