به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، اظهارات ساکنان اطراف تصفیه خانه شماره یک فاضلاب تربت حیدریه و گزارش میدانی شبانه خبرنگار ما حکایت از آبیاری برخی مزارع اطراف تصفیه خانه شماره یک فاضلاب تربت حیدریه با پساب فاضلاب این تصفیه خانه دارد.

 

ساکنان اطراف تصفیه خانه شماره یک فاضلاب تربت حیدریه می‌گویند: پساب خروجی تصفیه خانه وارد مسیل شده و برخی از کشاورزان این پساب را شبانه با پمپاژ به اصطلاح کف کش می‌کنند و این پساب را برای آبیاری محصولات خود به مزارع کشاورزی اطراف این تصفیه خانه می‌برند.

 

براساس مشاهدات ما از محل انتقال پساب، لوله‌هایی دیده می‌شود که از زیر خاک رد شده و سر لوله‌ها از مسیل آب رو پساب تصفیه خانه سر درآورده است، درون لوله‌ها مرطوب است و انگار افرادی این پساب را پمپاژ و به جایی منتقل می‌کنند.

 

 

چوپانی که گوسفند‌های خود را به چرا در این محل آورده است، می‌گوید: شبانه افرادی به زیر پل می‌آیند و پساب را با پمپ کف‌کش به زمین‌های خود می‌برند.

 

برای پیگیری موضوع حدود ساعت سی دقیقه بامداد وارد جاده کمربندی شده و از زیر پل کمربندی از راه فرعی وارد منطقه پشت تصفیه خانه می‌ شویم، مرد میان سالی با وانت پیکان زیر پل به چشم می خوردو هر چه جلوتر می‌رویم صدای موتور پمپ آب بیشتر به گوش می‌رسد.

 

با رئیس محیط زیست تربت حیدریه تماس گرفته و این موضوع را به اطلاع وی می‌رسانیم؛ قرار بر این می‌شود فردای آن شب تیمی از محیط زیست و مسئولان بهداشت علوم پزشکی تربت حیدریه به محل بروند و بازدیدی از آن جا داشته باشند.

 

فردای آن روز مهدی سعیدی رئیس اداره سلامت محیط و کار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه به خبرنگار ما می گوید: یک عدد پمپ و تاسیسات آبیاری مزارع با پساب تصفیه خانه فاضلاب شهری در این بازدید شبانه جمع آوری شد.

 

او می افزاید: در بررسی و گشت زنی شبانه کارشناسان این معاونت و اداره حفاظت محیط زیست شهرستان، از مسیر رودخانه پایین دست تاسیسات تصفیه خانه فاضلاب شهری، یک ایستگاه سیار پمپاژ آب در بستر رودخانه شناسایی و کشف شد.

 

رئیس اداره سلامت محیط و کار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه ادامه می دهد: متخلف که متوجه حضور بازرسان شد قصد جمع‌آوری تاسیسات و مستغلات را داشت که با اقدام به موقع بازرسان، تاسیسات رها و متخلف متواری شد.

 

سعیدی بیان می کند: با هماهنگی مقام قضایی، تاسیسات جمع آوری و ضبط شد.

یوسفی مدیر آبفای تربت حیدریه می‌گوید: قرارداد مربوط بین شرکت آبفای خراسان رضوی و شرکت طوس مسیر سرمایه‌گذار طرح فاضلاب انجام شده است و بهره برداری، راهبری شبکه، تصفیه خانه و پساب خروجی در اختیار بخش خصوصی و شرکت سرمایه گذار است.

 

در حالی که مدیر آبفا بخش خصوصی را مسئول مدیریت پساب تصفیه خانه می‌داند، دکتر الهام بهره مند معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه می‌گوید: مدیریت پساب تا وقتی در تصفیه خانه است با شرکت آبفا بوده و بعد از خروج آن تحویل امور منابع آب منطقه می‌شود.

 او می‌افزاید: ما راهی نداریم جز این که این پساب در چاه‌های جاذب برای تقویت آب‌های زیرزمینی دفع شود، یا در بستر رودخانه‌ها رها شود و با رعایت مسائل زیست محیطی در مسیر جذب شود، یا اگر پساب مشکلی نداشته باشد و در آزمایش‌های مربوط تاییدیه بگیرد می‌تواند برای آبیاری محصولات غیر مثمر با تعریف جهاد کشاورزی استفاده شود.

 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه ادامه می دهد: البته منظور، استفاده از پساب در محصولات غیرمثمری است که مصارف خوراکی برای دام نداشته باشد.

 

بهره مند بیان می کند: هیچ مجوزی برای استفاده از این پساب در امور کشاورزی مثل صیفی جات و سبزی جات وجود ندارد و این مسئله را در استعلامی به امور آب منطقه اعلام کرده ایم و بدون انجام آزمایش‌ها کسی نمی‌تواند بگوید این پساب قابل استفاده برای مصارف کشاورزی است.

 

او تصریح می کند: وقتی می‌توانیم تصمیم درست را بگیریم که یک سیستم پایش آنلاین و برخط برای آزمایش پساب تصفیه خانه داشته باشیم ما هیچ اجازه‌ای به جهادکشاورزی یا آب منطقه‌ای نمی‌دهیم تا از پساب در کشاورزی استفاده شود و این که می‌گوییم آزمایش آنلاین معنی آن استفاده در مصارف کشاورزی نیست.

 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه با تایید حرف خبرنگار ما مبنی بر انتقال پساب به مصارف کشاورزی، تاکید می کند: شواهدی وجود دارد که این پساب در زمین‌های کشاورزی استفاده می‌شود، امور منابع آب نباید اجازه بدهد که این آب به زمین‌های کشاورزی منتقل شود.

 

 

بهره مند اظهار می کند: سال گذشته ایستگاه‌های پمپاژ آب پشت دیوار تصفیه خانه وجود داشت که پساب رسما برداشت می‌شد، اما در بازرسی‌ها یک دور کل آن تجهیزات جمع آوری شد؛ شکایت‌هایی بعد از آن از مردم پایین دست داشتیم که معتقد بودند باز هم از این پساب استفاده می‌شود و متاسفانه شب‌ها پمپ را داخل لوله‌ها می‌گذارند و آب را منتقل می‌کنند.

 

او با تایید مضر بودن مصرف محصولاتی که با این پساب رشد می‌کنند، می افزاید: این یک کار گروهی بوده و نمی‌توانیم بگوییم به تنهایی انجام می‌شود، مثلا محیط زیست یا علوم پزشکی یا آب منطقه‌ای مشکل را حل کند.

 

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه  ادامه می دهد: متاسفانه با این پساب خیار و گوجه و سبزیجات کاشته می‌شود و رسیدگی به این مسئله بسیار حائز اهمیت است.

 

بهره مند معتقد است علوم پزشکی و محیط زیست یک کار مقطعی را انجام می‌دهند، اما چاره حل مسئله به صورت ریشه‌ای جای دیگری است و اگر حل نشود این محصولات سر سفره همه ما خواهد آمد و تاثیر آن روی زندگی همه ما خواهد بود و جدای از وظایف سازمانی مان وظیفه انسانی حکم می‌کند که پیگیر حل این مسئله باشیم.

 

 

 

 

او می افزاید: آبان سال گذشته هم با هماهنگی قاضی حجازی مجدد تجهیزات و تاسیسات آن محل جمع آوری شد؛ مسئله این است که جهاد کشاورزی باید زمین‌ها را ارزیابی و مالکان را معرفی کند تا اخطار لازم به آن‌ها داده شود. دوشب قبل فرد خاطی متواری شده و فقط تجهیزاتش آن جا برای ما مانده است. ما فعلا به کمک محیط زیست فقط گشت‌های خودمان را انجام می‌دهیم.

 

 

داوود نور محمدی رئیس محیط زیست تربت حیدریه نیز در این باره می‌گوید: پساب رها شده مورد تایید محیط زیست نیست و منکر آبیاری اراضی با پساب تصفیه خانه نیستم.

 

او می‌افزاید: طبق مکاتبه‌ای که با استانداری انجام داده ایم، مسئول و ناظر مستقیم دانشگاه علوم پزشکی است و ما به عنوان ناظر محیط زیست چندین بار ورود کرده ایم و بار‌ها در زمینه جمع آوری و تخریب اراضی حاصل از آبیاری پساب تصفیه خانه اقداماتی داشته ایم.

 

رئیس محیط زیست تربت حیدریه با بیان این که پساب رها شده برای کشاورزی به هیچ عنوان مورد تایید محیط زیست نیست، ادامه می دهد: با این حال منکر آبیاری اراضی کشاورزی با این پساب نیستیم و این در حالی است که خواه ناخواه پساب رها شده منابع آبی و دام‌های اطراف را آلوده می‌کند.

 

 

طلعتی مدیر آب منطقه‌ای تربت‌حیدریه می‌گوید: تصفیه خانه فاضلاب و پساب آن در اختیار شرکت طوس مسیر و تحت مدیریت و نظارت شرکت آب و فاضلاب است و انتقال آب از بستر مسیل هیچ منع قانونی ندارد.

 

او می‌افزاید: طبق ماده ۱۲ آیین نامه تعیین حد بستر و حریم، عبور لوله‌های آب، برق و گاز از بستر و حریم کال‌ها و مسیر‌ها با موافقت وزارت نیرو و آب منطقه‌ای بلامانع است و محافظت از لوله‌ها به عهده اشخاص است.

 

 

پیوندی مدیر عامل شرکت طوس مسیر می‌گوید: در این تصفیه خانه ما یک قرارداد بای بک بسته ایم که قرار است پساب آن را در بخش صنعت مصرف کنیم.

 

او می افزاید:در ابتدای تحویل این تصفیه خانه با مشکلات زیادی روبه رو بودیم و بلوئر‌های هوادهی دچار مشکل بود که رفته رفته این مشکلات را رفع کرده ایم و ان شاء ا... اگر پیمانکار به موقع عمل کند با نصب تجهیزات خشک کن لجن بخش بسیاری از بوی نامطبوع از بین خواهد رفت و مشکلی از این دست در آن جا نخواهیم داشت.

 

مدیر عامل شرکت طوس مسیر ادامه می دهد: در خصوص مصرف این پساب در ۵ نوبت در روزنامه آگهی کرده ایم که آماده انتقال آن برای مصارف صنعتی هستیم، اما متقاضی پیدا نشده است.

 

پیوندی بیان می کند: این پساب فقط باید در صنعت استفاده شود و اصلا مصرف کشاورزی ندارد؛ ما در حال مذاکره با شرکت‌های فولاد تربت حیدریه، فولاد سنگان و شرکت توسعه فراگیر سناباد برای کارخانه‌های کنسانتره در سنگان جهت انتقال این پساب برای بخش صنعت هستیم و تاکنون کشاورزانی به ما مراجعه کرده اند تا این آب را بخرند، اما ما نفروخته ایم، زیرا می‌دانیم که این آب برای مصارف‌کشاورزی مفید نیست و اگر این کار را کنیم برای آن‌ها حقابه ایجاد می‌شود.

او در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر وجود اخباری از انتقال پساب تصفیه خانه تربت حیدریه به سنگان خواف تصریح می کند: ما صنعتی در تربت حیدریه و اطراف آن نداریم که به این پساب نیاز داشته باشد و فقط این ظرفیت در فولاد سنگان خواف و کارخانه‌های کنسانتره وجود دارد.

 

مدیر عامل شرکت طوس مسیر تاکید می کند: جالب است به آن‌ها اجازه می‌دهند که بروند و آب را از چاه بردارند که البته بعد از آن در وزارت نیرو مصوب شد که باید از پساب‌های منطقه در صنعت استفاده کنند.

 

پیوندی با اشاره به برنامه‌ ها برای مدیریت پساب و جلوگیری از ورود آن به مزارع کشاورزی، اظهار می کند: برنامه‌ای نداریم، چون کاری نمی‌توانیم انجام دهیم و این مسئله در مشهد هم ۵ هزار لیتر بر ثانیه در کشف رود ریخته می‌شود.

 

او در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم راه اندازی فولاد جلگه رخ تربت حیدریه آیا می‌شود فعلا برای مدت ۳ تا ۵ سال آب را به سنگان برد و بعد از آن برای مصرف در فولاد تربت حیدریه برگرداند، می افزاید: اگر مسئولان بخواهند مقاومت کنند برای انتقال پساب از منطقه‌ای به منطقه دیگر و بمانیم تا صنعتی شکل بگیرد این مشکل وجود خواهد داشت.

 

پیوندی بیان می کند: انتقال پساب به صورت موقت به سنگان امکان ندارد و هر کس بخواهد این پساب را بخرد باید در همان ۲۹ سالی که طبق قرارداد پساب در دست ماست، این اتفاق بیفتد.

 

 تهدید سلامت عمومی پشت دیوار تصفیه خانه تربت حیدریه