به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، از شهر مهران به سمت پایانه مرزی می‌رویم. با عبور از پل زائر، منطقه عملیاتی و یادمان شهدای قلاویزان ما را به سمت خود می‌کشد. از جاده اصلی چند کیلومتر جاده خاکی را که می‌رویم، پرچم‌های سبز و سرخی را از دور می‌بینیم که می‌گویند اینجا مقدس‌ترین خاک است. خاکی که پر از خون‌های ریخته شده رزمندگانی است که از خون خود گذشتند، اما از خاک میهن هرگز. پلاکارد‌ها را که می‌خوانی، این چنین نوشته اند: "اینجا که آمدی، نه رزق نه قسمت، تو دعوت شده ای"، "قلاویزان پر است از پا‌های جامانده، سر‌های بریده "، یعنی اینجا قداست دارد و تنها جایی است که می‌توان آرام در گوشه‌ای نشست و در خلوت این دشت، صدای رزمنده‌های دیروز را شنید و گریست.

نخل‌های سوخته مهران دیروز، امروز سرسبز و استوارند. شهری که توسط رژیم بعث عراق به خرابه‌ای تبدیل شده بود، امروز کانون نگاه جهان اسلام و دروازه‌ای برای مشرف شدن به عتبات عالیات است.مقصد را به سمت مهران پیش گرفتیم. مسیر بوی رشادت و ایثار می‌دهد.

آزادسازی مهران با عملیات کربلای یک

نامش را استراتژی دفاع متحرک گذاشته بودند. پس از عملیات پیروزمندانه والفجر ۸ و تصرف شهر فاو در عراق توسط رزمندگان اسلام در سال ۶۴، برای جبران این شکست  رژیم بعث به شهر مهران حمله کرد و استراتژی متفاوتی را اتخاذ کرد. استراتژی که از نظر صدام بعثی، می‌توانست با استفاده از تسلیحات نظامی که شرق و غرب در اختیارش گذاشته بودند در جبهه زمینی، نیرو‌های ایرانی را غافلگیر کند و به همین دلیل به لاک دفاعی رفته بود.

قاسمی از پیشکسوتان دوران دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار ما‌ می‌گوید: ارتش متجاوز رژیم بعث عراق پس از ناکامی در بازپس‌گیری فاو از رزمندگان ایرانی و برای جلوگیری از حملات گسترده ایران، شهر مهران را به تصرف در‌آورد و با هیاهو آن را به رخ جهانیان کشید. عراقی‌ها جشن گرفتند و گفتند نیرو‌های طلایی صدام در عملیات خونخواهی قهرمانانه مهران را فتح کردند.

مهران، مهریه فاو

او می‌گوید: سرباز عراقی در رادیو با چنان آب و تابی خبر فتح مهران را اعلام کرد که گویا تهران را فتح کرده اند. صدام اعلام کرد مهران مهریه فاو است و تا زمانی که ایران در فاو است، آن‌ها هم محکم و استوار در مهران خواهند ماند.

آیت الله سید علی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب پس از اشغال مهران توسط عراق در خطبه‌های نمازجمعه تهران، می‌فرمایند: "مهران در مقابل فاو، از خنده آورترین حرف‌هایی که افراد آگاه و مطلع که می‌دانند مهران چیست و فاو چیست، این حرف برایشان خنده آور است".

چراغی از دیگر رزمندگان ایلامی در دوران دفاع مقدس که سال هاست راوی دلاورمردی‌های دلیرمردانی است  که جان خود را فدای خاک میهن کردند، در گفتگو با خبرنگار ما؛ در این باره می‌گوید: در دوران دفاع مقدس، شهر مرزی مهران چهار بار بین ایران و عراق دست به دست شد. او که سال هاست در منطقه عملیاتی قلاویزان مهران، راوی کاروان‌های راهیان نور است، می‌افزاید: اولین حمله رژیم بعث عراق به مهران به سال ۵۹ بر می‌گردد، اما رزمندگان اسلام این شهر را از وجود بعثی‌ها آزاد کردند. او می‌گوید: آخرین باری که شهر استراتژی مهران به اشغال درآمد، ۲۷ اردیبهشت سال ۶۴ بود که رژیم بعثی از عملیات والفجر ۸ شکست خورده بود و شهر فاو در جنوب خود را از دست داده بود.

او با اشاره به اینکه عراق با چندین عملیات نظامی و آتش باران همزمان در چند منطقه در مرز ایران می‌کوشید که علاوه بر شهر مهران، نقاط دیگری را تصرف کند، افزود: ادامه چنین وضعیتی می‌توانست عواقب وخیمی را هم از بُعد نظامی و هم از بُعد سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته باشد. شهر مهران که نزدیک‌ترین شهر مرزی ایران با کشور عراق محسوب می‌شد و بیش از ۲۳۰ کیلومتر مرز مشترک با آن داشت و از نظر ذخائر نفتی، یک نقطه مهم و استراتژی برای رژیم بعث عراق به شمار می‌آمد، باید هرچه زودتر از چنگال اشغال گر صدام رها می‌شد.

چراغی افزود: پس از اشغال مهران، استحکامات و موانع متعددی توسط دشمن ایجاد شد. در محور شمالی (جاده ایلام – مهران و باغ کشاورزی) هفت ردیف مین همراه با کانال و بیش از پنج ردیف سیم خاردار رشته‌ای وجود داشت. در محور میانی (حد فاصل رودخانه گاوی و جاده دهلران – مهران) به لحاظ کوهستانی بودن منطقه، استحکامات نسبتاً ضعیف بود. در محور جنوبی (ارتفاعات قلاویزان) سنگر‌های کمین و در بعضی شیارها، یک ردیف سیم خاردار و مین وجود داشت.

مهران اشغال شد

پس از اشغال شهر مهران توسط رژیم بعث عراق، گوینده رادیو اسرائیل این چنین می‌گوید: عراق در هفته‌های اخیر، تاکتیک خود را تغییر داده و با حمله به داخل خاک ایران، نقاطی را به اشغال درآورده است و اعلام کرده که حاضر است مهران را با فاو مبادله کند.

محمد حسین فولادی مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان ایلام با اشاره به اینکه عملیات کربلای یک و آزادسازی شهر مهران در ساعت ۲۲:۳۰ شب دهم تیرماه ۱۳۶۵ با هدف بازپس‌گیری مهران و تصرف ارتفاعات مهم و استراتژیک قلاویزان و با رمز "یا ابوالفضل العباس ادرکنی" آغاز شد، می‌گوید: در این عملیات که با لبیک به درخواست امام راحل (ره) مبنی بر تعیین تکلیف هر چه سریع­تر مهران، تنها ۴۵ روز پس از اشغال مهران انجام گرفت، رزمندگان اسلام با رعایت اصل غافلگیری و با سرعت عمل، پس از پشت سرگذاشتن موانع ایذایی و میدان‌های مین به مواضع دشمن وارد شدند.

عملیات غافلگیرانه کربلای یک و فرار نیروهای عراقی

فولادی با بیان اینکه پس از آغاز عملیات غافلگیرانه کربلای یک در ساعت ۲۲:۳۰، در ساعت ۲ بامداد اکثر نیرو‌های عراقی تسلیم و یا پا به فرار گذاشتند، افزود: پس از وارد شدن به مواضع دشمن، مقر تیپ‌های پیاده ارتش متجاوز صدام به سرعت در هم شکست و ۱۷۵ کیلومتر مربع از زمین‌های تحت اشغال آزاد شد.

او می‌گوید: هرچند در این مأموریت سخت و دشوار در روز‌های گرم و سوزان تابستان همراه با طوفان شن و در بیابان­ها و شن­زار‌های خشک و کوه و دره ­های خشن، تحرک و جنگیدن با دشمن تا بُن دندان مسلح که بر بالای ارتفاعات مستقر بود بسیار غیر قابل باور می­ نمود، اما رزمندگان جوان و جان برکف و فدائیان مکتب ولایت همه رنج­‌ها را به جان خریدند و با همت و اراده بر کوه مشکلات فائق آمدند تا آنجا که خون سرخ­شان بر تخته سنگ­‌ها و شن­زار‌ها جاری شد.

 فرمانده سپاه امیرالمؤمنین استان می‌گوید: ده روز جنگ و مقاومت در منطقه مهران با انهدام چندین تیپ و لشکر رژیم بعث به آزادسازی ۱۷۵ کیلومترمربع از خاک ایران و عراق، از جمله جاده دهلران ـ مهران ـ ایلام، شهر مهران و بیش از ۸ روستای اطراف آن، ارتفاعات حساس قلاویزان و «حمرین» خصوصاً بلندترین قلّه منطقه (قلّه۲۲۳) و دو پاسگاه مرزی منجر شد.

جمال شاکرمی افزود: همچنین عقبه‌های دشمن از جمله شهر‌های بدره و زرباطیه در دید و تیررس قوای خودی قرار گرفت و در این عملیات، بیش از یک هزار و ۲۰۰ تن از نیرو‌های دشمن اسیر و بیش از ۹ هزار نفر دیگر کشته و زخمی شدند و ۷۰۰ تن از نیرو‌های خودی شهید و ۴ هزار و ۵۰۰ تن نیز مجروح شدند.

آهنگران از مداحان دوران دفاع مقدس می‌گوید: "ای لشکر صاحب الزمان" را در چند منطقه عملیاتی در کشور مداحی کردم که از جمله این مناطق، مهران بود که رزمندگان با شور و شوق برای آزادسازی مهران، جان هایشان را کف دستشان گذاشته بودند و با تمام توان در مقابل ماشین متحرک بعثی می‌جنگیدند.

از حنابندان جوانان تا سرهای خمیده برای راز و نیاز، تصاویر ماندگار دیروز از مهران 

تصاویر آرشیوی را که نگاه می‌کنیم، تصاویری واقعی از حمله عراق به مهران، حنابندان جوانان در شب قبل از عملیات کربلای یک و راز و نیاز آن‌ها در شب عملیات دیده می‌شود. تصاویری که سندی ماندگار از ایثار و فداکاری رزمندگان در دوران دفاع مقدس است.

صبح روز دهم تیرماه ۶۴، رادیو ایران اعلام کرد: "هموطنان ارجمند، توجه فرمائید؛ مهران قهرمان آزاد شد". پس از آزادسازی مهران، پلاکارد‌هایی به این مضمون در سطح شهر نصب شده بود: "مهران آزاد شد قلب امام شاد شد"، "مهران را هم خدا آزاد کرد".

روزنامه گاردین انگلیس پس از شکست عراق در عملیات کربلای یک نوشت: «عراق با ۲۵۰۰ نفر تلفات از شهر مهران عقب نشینی کرده است. شش هفته پیش وقتی دولت عراق به مهران دست یافت با شلیک ۲۱ گلوله توپ و تظاهرات خیابانی این پیروزی را جشن گرفت، اما اینک در یک اطلاعیه مأیوسانه و بی سر و صدا اعتراف می­ کند که نیرو‌های ایران علاوه بر تصرف مهران به مرز بین المللی رسیده‌اند».

حال شهر خالی از سکنه مهران، بار دیگر جان گرفت و مردم به خانه هایشان برگشتند تا مهران همچون گذشته پایدار و استوار بماند.

 آزادسازی مهران تنها در یک روز نمی گنجد

هرچند در سال‌های اخیر، رسانه‌ها جمعی به آزادسازی مهران پرداخته اند، اما این مهم به رغم ثبت در تقویم ملی کشور کمتر مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته و در سطح ملی به ابعاد این روز مهم کمتر پرداخته شده است. آزادسازی مهران آن هم یک روز فقط در جشن‌های استانی خلاصه می‌شود و به رغم اینکه یکی از روز‌های بزرگ ملی در تاریخ دفاع مقدس به شمار می‌رود که باید به نسل جوان بیشتر بازگو شود.

طی سال‌های اخیر وعده‌های مختلفی برای برجسته سازی این روز مهم  از جمله تشکیل دبیرخانه دائمی آزادسازی مهران داده شده است، ولی متأسفانه خبری از این دبیرخانه در استان نیست.

علی نورالهی شهروند ۳۶ ساله مهرانی می‌گوید: مهران دروازه عتبات عالیات و یکی از مناطق غنی در حوزه نفت در کشورمان است، اما اقتصاد مهران نسبت به خیلی از شهر‌های کشور در سطح پایین تری قرار دارد که نیاز است مسئولان به اقتصاد مهران در ایجاد منطقه آزاد تجاری، بازارچه مرزی چنگوله، آبی کردن اراضی دیم، اقتصاد اربعین، ایجاد پالایشگاه‌های نفتی و پتروشیمی و همچنین اشتغال جوانان توجه بیشتری داشته باشند.

یا این اوصاف، حال پس از ۳۲ سال از آزادسازی مهران و عملیات کربلای یک، مهران دروازه عتبات عالیات برای عاشقان حسینی است و یادمان شهدای قلاویزان، نقطه ایثار و یادمانی است از کسانی که جان دادند، اما خاک ندادند و چه خوب است که مهران، فقط به یک روز در تقویم ملی خلاصه نشود و زود فراموش شود. مهران نیازمند توجه جدی در حوزه اقتصاد و اشتغال زایی است.

گزارش از وحید حاجیان

انتهای پیام/ب