به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سنندج ، از وقتی شنیدیم ویروس کرونا، این مهمان ناخوانده در کشور شیوع پیدا کرده، وسواس به سلامتی هم بیشترشد. اما این همه وسواس فکری واسترس نه تنها کمکی به حال ما نمی‌کندکه هیچ، فقط سیستم دفاعی بدن را هم ضعیف‌تر می‌کند. اما چه کنیم با این همه استرس؟ چگونه می‌توانیم در این روز‌های کرونایی با مدیریت استرس حال وروز بهتری داشته باشیم.

بنابر توصیه پزشکان , افرادصاحب نظر در این زمینه، اضطراب و استرس یکی از عواملی است که باعث کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن شده و احتمال ابتلا افراد به بیماری کرونا را افزایش می‌دهد؛ در این راستا گفت‌وگویی با دکتر نقشبندی مدرس و مشاور در امور خانواده داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

نقشبندی مدرس ومشاور در امور خانواده در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از سنندج ، می‌گوید:سلامت روان یکی از مواردی است که رعایت آن می‌تواند به سلامت جسم کمک کندواگر جسم در معرض تهدید قرارگیردموجب آسیب به سلامت روان می‌شود.

او می‌افزاید:در این شرایط بحرانی که با اپیدمی جهانی بیماری کوید_۱۹ روبرو هستیم، لازم است علاوه بر مراقبت از سلامت جسمی از سلامت روان هم محافظت کنیم.

نقشبندی می‌گوید: نگرانی و اضطراب باعث کاهش سطح ایمنی بدن می‌شود، و حتی اضطراب یکی از افراد خانواده می‌تواند به دیگر  اعضای خانواده نیز منتقل شود، لذا پردازش این موضوع و کمک در جهت کاهش اثرات این بحران ضروری است.

این مدرس و مشاور در امورخانواده می‌گوید: در تمامی ادوار تاریخ و تمامی کار‌های انسانی و درمانی، سلامت روان نقش بسزایی داشته و همواره مورد تاکید تمامی صاحب نظران بوده است بدیهی است انسان دارای سلامت روان در هر شرایطی چه هیجانی و چه بحرانی با تسلط و واقع بینی از آن حالات عارضی گذر کرده و با موفقیت آنرا طی نماید.

او می‌افزاید: شیوع بیماری کرونا ویروس، که این روز‌ها جهان رادرگیر کرده علاوه بر تاثیرات جسمی که دارد می‌تواند روی سلامت روان انسان‌ها نیز تاثیر منفی داشته باشد.

به گفته وی، نگرانی شدید از ابتلا شدن به این بیماری ویا احتمال ناقل بودن، ترس از وضعیت سلامت خود یا اطرافیان ویا تجربه علایم خفیف سرماخوردگی، نگرانی واسترس افراد در جامعه را دوچندان می‌کند.

نقشبندی می‌گوید:اضطراب، نگرانی، استرس، تمایل به گریه وبروز اختلال در خواب از جمله علائمی هستندکه نشان می‌دهدسلامت روان افراد به خاطر دغدغه ذهنی حول موضوع اخبار مربوط به کرونا دچار اختلال شده است.

اومی گوید:ترس موجب ترشح هورمون‌های کنترل استرس ازجمله هورمون کورتیزول می‌شودکه از آدرنال ترشح شده وبر کنترل استرس، تنظیم فشار خون و سیستم ایمنی بدن اثر مستقیم دارد، ولی ترشح زیاده از حد آن اثر نامطلوب دارد و موجب زیان‌های می‌شود. ازجمله اثر معکوس بر کنترل فشار خون و سیتم ایمنی بدن دارد که درمقاومت بدن براین بیماری نقش بسیار مهمی دارند.

نقشبندی در ادامه افزود:ایجاد ترس و دلهره علایمی، چون تنفس تندتر وگشادی مردمک چشم و تندی ضربان قلب به همراه دارد و این شرایط علاوه براثرات بیماری زا، اثرات روانی بسیار نامطلوبی بر رفتار‌ها و عمل و عکس العمل‌های رفتاری افراد دارد. وحتی ممکن است باعث شود که برخی بیماری‌های مرتبط با آن ازجمله وسواسی بهداشتی یا رفتاری یا فکری وحتی بد بینی و سوء ظن و... که قبلا به کمک روانشناسان و مشاوران درمان شده باشند راعودت نماید.

او  می‌گوید:درآموزه‌های روانشناسی اسلامی همواره برتوکل بر خدا ودعا ونیایش آرامش بخش وکلام وحیانی تاکیدشده و بار‌ها توصیه شده که اولین رکن مبارزه با بیماری اینست که از بیماری نترسید تا برشما غلبه نکند.

این مدرس ومشاور خانواده می‌گوید:ترس زیاد و غیر واقعی و زیاده انگاری آن، قوای روحی و جسمی انسان را برای مقابله با شرایط و نیز بیماری بشدت می‌کاهد.

نقشبندی با استناد به فرمایشات پیامبربزرگ اسلام که هیچ چیز در دنیا بالذات شر و بد نیست، می‌گوید:همانطور که هیچ چیزی مطلقا خیر و مطلقا شر نداریم و بسته به استفاده و نوع کاربرد ومحل آن دارد لذا ترس و نگرانی و حتی استرس هم در حد و حدودی برای زندگی انسان لازم است.

او در ادامه بیان کرد:بدون نگرانی و استرس نمی‌توان زندگی سالم و کاملی داشت. ولی به محض اینکه ازدایره عدل ومنطق وعقلانی خارج شد موجبات ضرر و اثرات سوء را به همراه دارد.

نقشبندی می‌افزاید:بنابراین نگرانی و ترس از ویروس کرونا در حد معمولی که انگیزه رعایت و انظباط گذر ازآن را به ما بدهد کاملا طبیعی، منطقی و حتی لازم و ضروری است.

مدیریت استرس در خانواده

او در ادامه با اشاره به مدیریت ترس از بیماری کرونا در خانواده و اجتماع می‌افزاید:با آگاهی بخشی واقع بینانه و اعلام هشدار‌های لازم ونیز راهکار‌ها و راهنمایی‌های کارآمد می‌توان آنرا مدیریت کرد.

نقشبندی می‌گوید: البته، چون در جامعه با طیف یک دست و هماهنگی (از لحاظ میزان آگاهی، مسئولیت پذیری، واقعیت انگاری، ادراک وفهم اجتماعی، میزان اعتماد به مسئولین و..) مواجه نیستیم بنابراین مدیریت آن کار آسانی نخواهد بود و این حرکت‌ها نیازمند ایجاد ساختاری بنیادی و ریشه‌ای در فعالیت‌های عمومی مدنی و روانی، فهم اجتماعی دارد.

این مدرس ومشاوره خانواده با اشاره به برخی راهکار‌های کاربردی در خانواده به منظور انجام دادن برخی فعالیت‌های اجتماعی در شرایط کرونایی می‌گوید:در حال حاضر ونظر به تفاوت در ساختار شخصیتی افراد جامعه از نظرروانشناختی وبا استفاده از پتانسیل‌های موجود برای دستیابی به کاهش آسیب روانی و ازدیاد سلامت روان درجامعه برخی فعالیت‌ها در کنترل این بیماری منحوس می‌تواندموثر باشد.

نقشبندی با اشاره به برخی راهکار‌ها ادامه داد:ایجاد محدودیت‌ها در فعالیت‌های اجتماعی و عمومی در حد ممکن، اعمال قانون برای افرادی که نسبت به شرایط کرونایی سهل انگار و بی توجهند، حمایت مالی و روان بخشی و عملی برای فراهم نمودن بستری که میزان فشار‌ها براقشار آسیب پذیرجامعه کمتر شود.

مدیریت شرایط قرنطینه در ایام کرونا

نقشبندی با ارائه راهکار‌هایی در جهت مدیریت شرایط کرونایی می‌افزاید:ارتباط بادیگران را بصورت غیر حضوری توسعه دهید وسعی کنید در امورات منزل با تقسیم بندی کار‌ها به اعضای خانواده یا دیگران کمک کنید.

این مدرس ومشاورخانواده می‌گوید:درمورد نگرانیهایتان با دیگران بخصوص کسانی که برروی شما اثر مثبت دارندصحبت کنیدو برنامه‌های گذران زندگی را دراین ایام مدیریت کرده و "با هم بودن "را به نوعی دیگر تجربه کنید.

نقشبندی با اشاره به تقسیم بندی برخی از برنامه‌ها بصورت جمعی وفردی می‌گوید: ابتداهر شخص در خانه بصورت جداگانه تمام کار‌ها و برنامه‌هایی که داردبا رعایت اولویت یادداشت کند. به دور هم نشسته و ضمن مرور و خواندن لیست هر کدام موارد مشترک (که می‌شود جمعی انجام داد) جدا کنیدوبرنامه‌ای همگانی و لازم برای همه بنویسید.

او می‌افزاید:با مدیریت احساسات منفی سعی کنید با تمرکز کافی بر اوضاع ،شرایط زندگی را کنترل کرده  و از مسائل غیرقابل کنترل اجتناب کنید. اگر لازم است، از یک مشاور آنلاین کمک بگیرید.

عواقب عدم کنترل هیجانات در شرایط کرونا

او درخصوص ترس ایجاد شده در پی شیوع ویروس کرونا می‌گوید:در حال حاضر رفتار‌های بیمارگونه همچون وسواس ناشی از کرونا بسیار آسیب بیشتری از خود بیماری در پی خواهد داشت.

نقشبندی با بیان اینکه نگرانی وترس از ویروس کرونا تا اندازه‌ای که بتواند هیجانات را کنترل واین بیماری را مدیریت کند عقلانی ومنطقی است، ادامه داد:بسیاری از بیماری‌ها ریشه در اظطراب و استرس دارند درحالیکه می‌توان با آرامش روانی، برخی از مشکلات جسمی رانیزکنترل کرد.

 به گفته نقشبندی باید به ابعاد روانشناختی این بیماری وهشدار‌های جدی در مورد آن توجه کرد ونگرانی بیش از اندازه رادرجامعه در خصوص آن به خوبی مدیریت کرد تا از بحران‌های شدید روانی جلوگیری شود.

این مدرس ومشاور خانواده با بیان اینکه در مواقع بحران، سطح هیجانات منفی افزایش پیدامی کند، می‌افزاید:این استرس واضطراب می‌تواند سیستم ایمنی بدن افراد را ضعیف کرده وآن‌ها را مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها کند.

او می افزاید: هیجانات اگر به خوبی کنترل نشود منجر به ضعف سیستم ایمنی در دراز مدت شده ومی تواند جسم را درگیر کرده وسلامتی را ازبین ببرد.

نقشبندی گفت:مردم باید خبر‌های مهم ورسمی را از منابع معتبردنبال کرده واز پیگیری اخبار در شبکه‌های مجازی دوری کنند و رسانه‌ها نیز بیشتراخبارمثبت از این بیماری رادرجامعه انعکاس دهند تا بارمنفی اضطراب واسترس آن کاهش یابد.

او می افزاید:شایعه‌ها و حرف‌های ضد و نقیض و راهکار‌های متناقض موجب خستگی وبالابردن میزان اضطراب ودلهره افرادمی شود در حالیکه دریافت اطلاعات خود مراقبتی صحیح وعلمی، به شما این احساس امنیت و آرامش رامی دهد وحس می‌کنید که اوضاع در کنترل است.

نقشبندی با اشاره به کنترل ترس واضطراب در خانواده می‌گوید:روز خود را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و برنامه کامل و منظمی داشته باشید. اجازه ندهید بیکاری روز شما را پر کند. هر کسی که سرفه می‌کند، کرونا ندارد. هر کسی که کمی بی حال به نظر می‌رسد، دچار بیماری عفونی نیست. با کنترل این احساس‌ها و هیجانات و ترس‌ها سلامتی روان خود وخانواده را مدیریت کنید.

مدیریت استرس در ارتباط با کودکان

او با بیان اینکه نباید اجازه پیگیری اخبار کرونا به کودکان داده شود، می‌افزاید:تکرار اخبارمرتبط با کرونا وبه دنبال آن استفاده از الفاظی مانند قرنطینه، بیماری و... باعث ایجاد ترس ومحرک‌های منفی در ذهن کودکان می‌شود بنابراین باید کودکان را با اتخاذ آموزش‌های لازم در خصوص خود مراقبتی وپیشگیری ورعایت بهداشت در این زمینه آماده کرد.

نقشبندی می‌افزاید: شنیدن خبر‌های مرگ و میر و دیدن تصاویری همچون آمبولانس و بیماران مبتلا به کرونا دربخش های آی سی یو، این ذهنیت را برای کودکان القا می‌کند که خطر خیلی نزدیک است جهان جای خطرناکی است و همه افراد بیمار و خطرناک هستندواین پیامد‌های بسیار بدی برای آنان دارد، و انتقال این مفاهیم وحشت زا و استرس زا، برای کودک همانند یک کابوس است.

او می‌افزاید: برخی از والدین با رفتار‌های سختگیرانه خود به دلیل عدم رعایت بهداشت و شستن مکرردر شرایط کرونا، فرزندان خودرا دچار تیک عصبی، عدم اعتماد به نفس وحتی شب ادراری و وحشت می‌کنند واین یعنی فراهم شدن بستر انواع بیماری و ناملایمات روانی و عدم امنیت در کودک.

نقشبندی به والدین توصیه کرد:از ارائه آمار واخبار دهشت آور، بحث در زمینه شیوع بیماری کرونا، نشان دادن کلیپ‌ها و فیلم‌های ترس آور، بحث مرگ ومردن، فشار عصبی و تندی در رابطه با رعایت بهداشت، انتقال فشار عصبی به اطرافیان در حضور کودک بشدت پرهیزکنند.

او می‌گوید:کودکان همواره در زمینه مدیریت هیجانات، احساسات، رفتار و عواطف والدین خود را ملاک قرار می‌دهند و باید لحن گفتار ما همراه با آرامش و عاری از هرگونه اضطراب باشد که کودکان ما بعد از رفع بحران کرونا دچاراختلالات اضطراب و وسواس نشوند.

رفتار والدین با کودکان درشرایط کرونا

نقشبندی می‌گوید:خانه بهترین مکان امن برای مقابله با ویروس کرونا است، وقتی در خانه هستیدارتباط شما محدود وسلامتی شمابیشتر تضمین می‌شود.

او می‌افزاید:پدر و مادر و خانواده الگو و چشم نگاره‌های کودکان هستند و تاثیر بسیار زیادی در کنترل وپیشگیری از این بیماری دارند.

این مدرس ومشاور خانواده با اشاره به عواقب نامطلوب ترس و دلهره زیاد بر روان وشخصیت کودکان می‌گوید:گاه ایجاد ترس و وحشت در فرزندانمان موجب اختلال در خواب وحتی شب ادراری، گریه و ترس شدید وتیک‌های عصبی و ناملایمات رفتاری می‌شود. درحالیکه پدر، مادر و مربیان باید این حس را که جهان آنقدر هم که این روز‌ها به نظر می‌رسد جای خطرناکی نیست و با عنایت خداوند بزرگ و پدرومادرمهربان وپزشکان و عوامل بهداشت ورعایت بهداشت فردی، آسیبی به او یا خانواده و نزدیکانش نمی‌رسد را در کودکان تقویت کنند.

او می‌افزاید: پدران و بخصوص مادران (که معمولا بیشتر امور بهداشتی خانه درکنترل آنهاست) با فرزندانشان آرام و با امنیت کامل برخورد کرده و ضمن آموزش نکات بهداشتی، امور مربوط به مسائل بهداشت فردی وعمومی را کنترل کرده و حتما از طرح موضوع‌های ترس آور ودهشت زا در حضور کودکان خودداری کنند.

او می‌افزاید:یکی از توصیه‌های مهم این است مراقب باشیم هنگام صحبت کردن پیرامون موضوع کرونا با کودکان، سالمندان وافراد در معرض خطر رادچار تشویش ونگرانی بی مورد نکنیم وبه آنان آرامش دهیم.

نقشبندی اظهارداشت:درواقع ترس از کرونا تا آن اندازه مفید است که سبب شود ما با این موضوع بصورت منطقی واصولی با رعایت اصول علمی پیشگیری که از سوی کارشناسان مربوطه توصیه می‌شود، برخورد کنیم.

به شایعات دامن نزنیم

نقشبندی گفت:به شایعات دامن نزنیم واین ویروس را به هیولایی برای غلبه بر ذهن جامعه تبدیل نکنیم چرا که سیستم بهداشتی وکادر درمانی کشور وحافظان سلامتی و بهداشت که امروزه در خط مقدم بیماری هستند وباتمام توان وتلاش برای مهار وریشه کنی، شبانه روز در حال مبارزه اند وماقدردان این سربازان سلامتی وطن هستیم وبه کار، تلاش وتوصیه‌ها واقدامات آنان اعتماد می‌کنیم.

او می‌افزاید:همه ما باید در کنارهم با آرامش خاطر وبه دور از هیجانات غیرمنطقی به موضوع بنگریم واصول اولیه پیشگیری از ابتلای به کرونا را رعایت کرده تا بتوانیم به سلامت از این بحران عبور کنیم.

کلام آخر

دکترنقشبندی در پایان می‌گوید:تصور نکنید که شما در سخت‌ترین دوره جهان زندگی می‌کنید. فراموش نکنید از عمر بشر در روی زمین زمان‌های زیادی گذشته و جهان حوادثی سخت‌تر از این را به خود دیده است.

شاید مشهورترین آن‌ها همه گیری جذام و طاعون و... در قرون وسطی باشد که تقریبا یک سوم جمعیت اروپا را از بین برد.

جهان بار‌ها شیوع وبا و انواع ویروس‌های خطرناک از جمله ایدز را تجربه کرده است و همه این دوران‌های سخت با کنترل و رعایت نکات بهداشتی گذشته اند. دوره شیوع بیماری ویروس کرونا نیز همانند ادوارگذشته به پایان می‌رسد پس مراقب باشیم با نگرانی و اضطراب بیش از حد به سلامت روانمان آسیب نزنیم.

گزارش از فاطمه محمدی

انتهای پیام/م