به گزارش خبرنگار حوزه فناوری گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، امروزه سرعت تغییرات فناورانه منجر به رقابت تنگاتنگ شرکت‌های بزرگ و کوچک به منظور افزایش سهم بازار خود از طریق استفاده گسترده از نوآوری‌های علمی و فنی در تولید محصول و ارائه خدمات گردیده است. با پر رنگ شدن نقش نوآوری و فناوری، محافظت از دستاورد‌های نوآورانه علمی و فنی نیز به امری بسیار مهم و حیاتی بدل گشته است.

این روز‌ها در جامعه ما بسیاری از جوانان و فارغ التحصیلان دانشگاهی ایده‌های بزرگ در سر دارند و اختراعات عجیبی را روانه بازار می‌کند که از شنیدن و دیدن آن‌ها حیرت زده می شویم. بسیاری از این افراد که موفق به یک اختراع، ساخت یک وسیله و مواردی از این قبیل می‌شوند به دنبال آن هستند که این اختراع را به نام خود ثبت کنند.

 اختراع به معنی ایده یک مخترع است به طوری که عملاً برای یک مشکل خاص در زمینه فناوری راه‌حل ارائه می‎کند همچنین این سازمان، پتنت را حقی انحصاری که در قبال اختراع انجام شده به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می‌شود تعریف می‌کند.

با توجه اعطای حق انحصاری به مالک پتنت، لازم است معیار‌های مشخصی در نظر گرفته شود تا براساس این معیار‌ها درباره پتنت شدن یک اختراع قضاوت کرد و به افرادی که اختراع آن‌ها واجد شرایط لازم است، این حق انحصاری اعطا شود. 

اعتبار پتنت عمدتا ۲۰ سال است

سازمان جهانی مالکیت فکری، پتنت را حقی انحصاری که در قبال اختراع انجام شده، به مخترع یا نماینده قانونی او اعطا می‎شود (grant)، تعریف می‌کند؛ به عبارت دیگر، پتنت سندی است که بنابر درخواست متقاضی به وسیله یک اداره دولتی ثبت اختراع یا توسط یک اداره منطقه‌ای به نیابت از چند کشور صادر می‎شود.

  این سند ضمن توصیف اختراع، حمایت قانونی و حق انحصاری یک اختراع را به صاحب آن در محدوده زمانی خاصی که عمدتاً ۲۰ سال است، اعطا می‌کند تا مانع از بهره‌برداری دیگران (تولید، استفاده، فروش و واردات) از آن اختراع بدون اجازه مالک پتنت شود. نکته بسیار مهم این است که پتنت واقعاً حق تولید، استفاده یا فروش اختراع را به مالک پتنت نمی‌دهد بلکه پتنت دیگران را از تولید، استفاده، فروش یا واردات یک اختراع باز می‎دارد؛ به عبارت بهتر، پتنت مجوز تولید محصول اختراعی نیست بلکه تنها دیگران را از تولید آن باز می‎دارد.

توجه روز افزون شرکت‌های پیشرو به موضوع مالکیت فکری، علی‌الخصوص ثبت پتنت، به خوبی مبین این روند است اما تمایل به ثبت پتنت بیشتر باعث شده که برخی کشور‌ها برای عقب نمادن از روند این قافله کمیت را بر کیفیت ترجیح داده و ثبت تعداد پتنت بیشتر را بر کیفیت آن ارجح بدانند اما به راستی تعداد پتنت و یا کیفیت آن کدام یک مهمتر است؟ در ادامه این گزارش به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

 تعداد پتنت و یا کیفیت آن کدام یک مهمتر است؟

بررسی‌ها حاکی از آن است که داشتن سبدی پرتعداد از ثبت اختراعات مختلف، به تنهایی تضمینی برای موفقیت و پیشی گرفتن از رقبا نخواهد بود. آنچه نوآوری واقعی را به خوبی توضیح و تفسیر می‌کند، کیفیت پتنت در کنار تعدد آن است.

برخی از گزارش‌های جدید که مبتنی بر کیفیت و قدرت پتنت‌ها در حوزه‌های مختلف است، کمی جایگاه شرکت‌های برتر در فهرست‌های آماری را تغییر داده و این حاکی از لزوم توجه به کیفیت پتنت‌ها در کنار تعدد آن‌ها است.

امروزه نوآوری به یکی از مهم‌ترین ابزار‌های رقابتی شرکت‌های فناور بدل شده و با توجه به تشدید رقابت‌های ناشی از جهانی‌سازی و همگرایی فناوری در حوزه‌های مختلف کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه و تلاش برای تجاری‌سازی نوآوری‌ها و ابداعات، به شکل قابل توجهی افزایش یافته است.

در این میان، حفاظت از نوآوری به یک مقوله کلیدی بدل شده و ثبت اختراع به‌عنوان یک ابزار کارآمد حفاظتی، استقبال شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف را برانگیخته است اما پتنت را از یک منظر دیگر هم می‌توان نگریست: «شاخصی دقیق برای درک بهتر عملکرد نوآوری و موفقیت آن».

بیشتر بخوانید: چطور اختراع خود را ثبت کنیم؟/ شرایط لازم برای پتنت شدن یک اختراع

دام شمارش پتنت‌ها، ارزیابی‌ها را سطحی می‌کند

بررسی موشکافانه دنیای «IP»، ما را با تعداد قابل‌توجهی از گزارش‌های آماری درباره تعداد ثبت اختراعات و بازیگران برتر در حوزه‌های مختلف فناوری مواجه می‌کند؛ آمار‌هایی که کمیت فعالیت‌های ثبت اختراع را به‌عنوان تنها شاخص نوآوری در نظر می‌گیرند.

بدون شک، پتنت‌های فراوان بسیار مؤثر است، اما شاید بتوان کمی واقع‌بینانه‌تر نیز به این مسئله نگاه کرد. افتادن در دام شمارش پتنت‌ها، می‌تواند ارزیابی‌ها را کمی سطحی و غیردقیق کند؛  این در حالی است که تمرکز بیشتر بر کیفیت پتنت‌ها، درک ما را از روند نوآوری و جایگاه شرکت‌های مختلف تغییر می‌دهد.

تفاوت شاخص کمی و کیفی پتنت‌ها بسیار زیاد است

به عنوان مثال، گزارش اخیر «IPlytics»، هوآوی را دارای بیشترین پتنت در حوزه «۵ G» معرفی کرده است؛ اطلاعات ارائه شده، این تصور را ایجاد می‌کند که این غول فناور چینی، موفق به پیشی گرفتن از رقبای قدرتمند خود شده است.

این شرایط در حالی است که «IEEE Spectrum»، با تعریف شاخصی تحت عنوان «شاخص قدرت پتنت» (Patent Power Index)، تأثیر، عمومیت و ارزش پتنت‌ها در فناوری‌های ارتباطی را در نظر گرفته و بر این اساس، یک طبقه‌بندی جدید از شرکت‌های برتر ارائه کرده است؛ طبق این شاخص، کوالکام در صدر قرار گرفته و هوآوی به رده نهم سقوط کرد.

این مسئله، مهر تأییدی بر اهمیت کیفیت پتنت‌ها بوده است و به خوبی نقش و اهمیت کیفیت و ارزش پتنت در کسب‌وکار‌های رقابتی فعلی را نشان می‌دهد.

انتهای پیام/