به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، قاچاق سوخت در سیستان و بلوچستان که از سالیان دور تاکنون به عنوان یک منبع درآمد در میان برخی از مردم این منطقه رواج داشته و افراد در گروه‌های سنی مختلف در این راه فعالیت می‌کنند به سبب سود زیاد اقدام‌های پیشگیرانه از جمله اصلاح قیمت بنزین در کاهش آن تاثیری نداشته و همچنان انتقال غیرقانونی این سرمایه ملی در سطح جاده‌ها و مرز‌های این استان ادامه دارد.

سیستان و بلوچستان در جنوب شرق کشور با توجه به همسایگی با ۲ کشور پاکستان و افغانستان و نیاز شدید این کشور‌ها به انواع فرآورده‌های سوختی از جمله استان‌های مستعد در حوزه قاچاق سوخت است، استانی با ظرفیت‌های منحصر به فرد که  تنها قاچاق سوخت فعالیت پر رونق و دردسر ساز این منطقه شده است.

قاچاق سوخت در ۲ دهه گذشته با بروز خشکسالی و بیکار شدن شمار زیادی از مردم این استان بویژه قشر جوان بیشتر مورد توجه قرار گرفته که نبود شغل مناسب با توجه به نرخ جمعیتی جوان و سود زیاد این کار عاملی برای ترغیب و تشویق افراد و گرایش آنان به سمت این فعالیت خطرناک بوده است.

مردمان سخت کوش و صبور سیستان و بلوچستان که معیشت و شغل بیشتر آنان کشاورزی، دامداری و صیادی بود با قهر طبیعت در چند سال گذشته و از دست دادن شغل آبا و اجدادی‌شان در کنار نبود کارخانه ها و شرکت‌های صنعتی برای جذب و اشتغال به ناچار و علیرغم میل باطنی به فعالیت‌هایی نظیر قاچاق بویژه قاچاق سوخت، انسان و کالا روی آوردند، مشاغلی که نمی‌توان آن را شغل نامید و علاوه بر هدر رفتن سرمایه ملی، سبب بروز خسارت‌های جبران ناپذیری مانند حوادث رانندگی، ناامن کردن جاده‌ها و مرز‌ها و تبدیل نیرو‌های مولد به افراد قاچاق‌بر و قاچاقچی شده است.

بسیاری از کسانی که به کار خرید و فروش و جابجایی موادسوختی مشغول هستند ابتدا از خرید و فروش بنزین و گازوئیل و کارگری برای قاچاقچیان عمده کارشان را شروع می‌کنند و رفته رفته با بالا رفتن درآمد‌ها خودشان تبدیل به قاچاقچی یا سوخت‌بر می‌شوند، برخی از این افراد که تا چند سال پیش پول خرید چند گالن موادسوختی را نداشتند پس از حداقل یک سال یا کمتر و بیشتر صاحب ماشین‌ها و خانه‌هایی می‌شوند که یک کارمند در طول ۳۰ سال خدمت صادقانه خود نمی‌تواند به آن‌ها دسترسی پیدا کند.

در این میان هستند افرادی که سال‌ها به شاگردی و کارگری برای قاچاقچیان مشغولند و هنوز نتوانستند به سرمایه‌های آنچنانی دست یابند که معمولا تعداد این افراد اندک است و به گفته یکی از فعالان حوزه قاچاق سوخت؛ این افراد یا خودشان مشکل دارند یا هنوز راه و رسم پولدار شدن را نیاموخته‌اند.

این سوخت بر یا قاچاقچی سوخت می‌گفت: البته در این میان افرادی قانع نیز وجود دارند که فقط به درآمد اندک و کسب معیشت خانواده اکتفا می‌کنند.

او  که خود را «احمد» معرفی کرد  اظهار داشت: من از ۱۶ سالگی پا به این عرصه گذاشتم و وارد بازار خرید و فروش موادسوختی شدم و با وجود تمام مشکلات و خطر‌های پیش رو این کار را تاکنون ادامه داده ام.

این سوخت‌بر افزود: حدود ۱۵ سال است که در جاده‌های سیستان و بلوچستان کار سوخت بری را انجام می‌دهم و از این مسیر امرار معاش می‌کنم.

احمد بیان کرد: تا مقطع اول دبیرستان درس خوانده ام و با توجه به مشکلات خانوادگی از ادامه تحصیل منصرف و به کار سوخت بری رو آوردم.

او  نبود اشتغال مناسب در این استان را عامل سوق یافتنش به این کار که از آن به عنوان شغل خطرناک یادمی کرد، دانست.

احمد از سختی‌ها و خطرات سوخت بری خیلی گلایه می‌کرد و گفت: وقتی پشت فرمان وانت پر از گازوئیل می‌نشینم احساس می‌کنم یک بمب بزرگ را با خود حمل می‌کنم، اما برای فرار از بیکاری و تامین معاش زندگی چاره‌ای جز این نمی‌بینم.

او  افزود: از یک طرف احتمال بروز هر حادثه رانندگی و جاده‌ای وجود دارد و از طرف دیگر گیرافتادن به دست ماموران و مجازات‌های قانونی.

احمد ادامه داد: در برخی مقاطع فصلی برای کارهایی، چون پسته چینی و یا برداشت گوجه به استان‌ها و شهر‌های دیگر، چون رفسنجان و مازندران می‌روم که آن هم در یک دوره مشخص با مشکلات بسیار زیاد همراه است.

او  تصریح کرد: افزایش نرخ بنزین هیچ تاثیری در قاچاق سوخت نداشته است، زیرا در وحله اول عمده موادسوختی که به آنسوی مرز انتقال می‌یابد گازوئیل است و بنزین فقط برای انتقال گازوئیل استفاده می‌شود که آنهم خیلی به رانندگان فشار مالی وارد نمی‌کند، چون قیمت گازوئیل را افزایش می‌دهیم.

یکی دیگر از جوانان فعال در قاچاق سوخت گفت: سیستان و بلوچستان با داشتن مرز‌های طولانی و ظرفیت‌های بسیاری که به ویژه در حوزه تجارت دارد می‌تواند نقش مهمی در حوزه اشتغال داشته باشد، اما متاسفانه از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده نمی‌شود.

او که خود را اسحاق معرفی کرد افزود: صاحبان سرمایه در این استان کم نیستند، اما سرمایه‌های خود را برای ایجاد کارخانه و واحد تولیدی بکار نمی‌گیرند تا جوانانی مانند ما مشغول بکار شوند، اگر سرمایه داران بومی استان سرمایه‌های خود را در این راه بکار گیرند بسیاری از جوانانی که اکنون در شغل‌های کاذب مشغول کار هستند جذب مشاغل ایجاد شده می‌شوند.

اسحاق  افزود: من به عنوان یک سوخت‌بر اگر شغل مناسبی حتی جابجایی کالای قانونی و مجاز با در آمد قابل قبول وجود داشته باشد امکان ندارد به انتقال سوخت ادامه دهم، چون در این کار خطرات بسیاری نهفته است.

این سوخت بر تصریح کرد: کار سوخت‌بری بسیار خطرناک و زیان‌آور است بطوریکه تاکنون در این مسیر بسیاری از خانواده‌ها عزیزان خود را از دست داده اند و خودم نیز چند نفر از دوستانم را از دست داده‌ام.

اسحاق گفت: برخلاف تصور بسیاری از مردم کار سوخت‌بری به نسبت خطر و استهلاکی که وجود دارد برای ما سود چندانی ندارد.

او  اظهار داشت: با توجه به حرکت در مسیر‌ها و راه‌های خاکی و کوهستانی استهلاک خودرو بشدت افزایش می‌یابد بطوریکه هر ۲ هفته نیاز به تعویض لاستیک‌ها و در کنار آن سرویس جلوبندی، تعمیر موتور خودرو و موارد دیگر است.

محمد نوربخش یکی دیگر از سوخت بران که به گفت و گوی ما پیوست گفت: برخی افراد فعال در کار سوخت‌بری به صورت روزمزد و دستمزدی برای شخص دیگری کار می‌کنند که تمام سود عاید از جابجایی موادسوختی در جیب همان شخص می‌رود و خطرات آن دامنگیر رانندگانی، چون ما می‌شود.

نوربخش ادامه داد: افراد بسیاری از این طریق و به صورت واسطه‌ای بدون آنکه زحمتی کشیده باشند سود‌های میلیاردی بدست آورده اند.

این سوخت بر  افزود: هر یک از قاچاقچیان عمده چندین دستگاه خودرو دارند که در اختیار رانندگان قرار می‌دهند تا موادسوختی آنان را حمل کنند، در واقع بسیاری از افراد نظیر خودم برای چنین اشخاصی کار می‌کنیم.

نوربخش خطاب به ما گفت: فکر می‌کنید افزایش نرخ بنزین برای این قبیل افراد تاثیری دارد، حتی اگر چندین برابر هم بشود هیچ تاثیری بردرآمد قاچاقچیان عمده ندارد.

او  تصریح کرد: افراد بسیاری که از این طریق امرار معاش و برای قاچاقچیان عمده کار می‌کنند همواره علاقه‌مند به اجرای طرحی با رویکردی قانونی در حوزه حمل کالا و یا سوخت و یا شغل مناسب هستند.

سیستان و بلوچستان با داشتن ظرفیت‌ها و توانمندی‌های فراوان از جمله همسایگی با دو کشور دوست و همسایه افغانستان و پاکستان، بندر، معادن، بازارچه‌های مرزی و ... می‌تواند نگین درخشان تجاری در شرق کشور باشد که در صورت بهره گیری از این ظرفیت‌ها نه تنها مشکل همیشگی قاچاق سوخت با زیان‌های بسیار را از میان بردارد بلکه عاملی مهم در رونق کار و تجارت مثبت در این منطقه شود.

هر چند طی چند سال اخیر کار‌های مهم در حوزه تجارت و توجه به بازارچه‌های مرزی صورت گرفته، اما هنوز نیازمند گسترش گفتمان بین المللی و تسهیل در کار تجارت و ترانزیت است تا منفعت این تجارت بیش از پیش نصیب همگان شود.

سود کلان سوخت در جیب تعداد محدودی منفعت طلب

قاچاق سوخت هرچند برای بسیاری از افراد به عنوان یک راه تامین معیشت محسوب می‌شود، اما در این میان افراد منفعت طلب بسیاری هستند که در حال ماهی گرفتن از این آب گل آلود هستند، افراد سودجویی که با فروش موادسوختی برای خود بازاری میلیاردی رقم زده و هیچ گاه حاضر نیستند منفعت خود را به خطر اندازند.

یکی از نوجوانانی که در حال خرید و فروش بنزین در یکی از خیابان‌های شهر زاهدان بود  اظهار داشت: من و بسیاری از دوستانم که در این خیابان هستیم برای افراد دیگری کار کرده و به ازای هر تعداد خرید و فروش بنزین مبلغی را به عنوان دستمزد در آخر هر روز دریافت می‌کنیم.

او  که خود را عبدالله معرفی کرد گفت: افراد بسیاری با داشتن کارت‌های متعدد و یا خرید سهمیه کارت‌های مردم عادی سود کلانی را برای خود به دست می‌آورند و خرید و فروش و قاچاق گازوئیل در مرز‌ها رونق دارد و منفعت بیشتری را برای افراد ایجاد می‌کند.

جوانی که در نزدیکی یکی از جایگاه‌های سوخت یک گالن بنزین را در معرض دید گذاشته بود ابتدا حاضر به گفتگو نشد، اما رفته رفته شروع به گلایه کرد و گفت: اگر شغل مناسبی بود در هوای سرد زمستان و گرمای زیاد تابستان مجبور به ایستادن در کنار خیابان نبودم تا دو گالن بنزین خرید و فروش کنم.

او  که نامش را ذکر نکرد افزود: افراد بسیاری با خرید خودرو‌های سنگین تنها سهمیه سوخت آن‌ها را تحویل گرفته و می‌فروشند و بدون هیچ زحمتی هر ماه حقوق یک سال شمای خبرنگار را بدست می‌آورد.

این نوجوان ناشناس بیان کرد: این قبیل افراد با صدور بارنامه‌های صوری سهمیه روزانه هر خودرو را از جایگاه‌ها با قیمت هر لیتر ۳۰۰ تومان خریده و در بازار آزاد با قیمتی چند برابری می‌فروشند.

او گفت: هم اینک قیمت یک بشکه ۲۰۰ لیتری گازوئیل در جایگاه‌های سوخت برای خودرو‌های سنگین ۶۰ هزار تومان است، اما همین مقدار در بازار آزاد ۶۰۰ هزار تا ۷۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود.

این نوجوان در مورد تاثیر افزایش نرخ بنزین بر قاچاق سوخت گفت: افزایش نرخ بنزین شاید فشار مالی بیشتری بر کارمند و کارگر وارد کند، اما نه تنها هیچ تاثیری در کاهش قاچاق سوخت ندارد بلکه همین بنزین آزاد لیتری سه هزار تومان نیز قاچاق می‌شود بطوریکه اکنون در برخی شهر‌های مرزی صف‌های بنزین چند کیلومتری شده است و این خود نشان می‌دهد که اگر قبلا قاچاق گازوئیل رواج داشت اکنون قاچاق بنزین نیز به آن افزوده شده است.

صادق میرکاظمی یکی دیگر از بنزین فروشان گفت: اصلاح نرخ بنزین تغییری در روند قاچاق سوخت در سیستان و بلوچستان نداشته و این امر همچون گذشته در حال انجام است.

او  بیان کرد: جابه جایی و قاچاق بنزین از گذشته تا کنون خیلی جزیی انجام می‌شده و خرید و فروش گازوئیل در این استان بیشتر مورد توجه بوده است به همین سبب افزایش قیمت بنزین تاثیری در قاچاق سوخت نداشته است.

وضعیت قاچاق سوخت در سیستان و بلوچستان تغییری نداشته است

مجید محبی دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان  اظهار داشت: وضعیت قاچاق سوخت در سیستان و بلوچستان نسبت به قبل تغییری نداشته و حجم قاچاق همان حجم زمان گذشته است.

محبی ادامه داد: ۸۰ درصد فرآورده‌های سوختی از خارج سیستان و بلوچستان وارد این استان می‌شود و حاشیه بسیاری از شهر‌های بزرگ هم اینک محل‌هایی برای دپو سوخت شده است.

او حوزه نظارت دستگاه‌های متولی را بسیار مهم دانست و افزود: حوزه نظارت در سیستان و بلوچستان به صورت مطلوبی در حال انجام است، اما ضروریست این نظارت در سایر مناطق کشور نیز انجام و اعمال شود.

دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز سیستان و بلوچستان بیان کرد: از دوران قدیم تا به حال قاچاق سوخت در این استان بیشتر نفت‌وگاز بوده و تنها بنزین برای استفاده سوخت خودرو‌های باربر مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

او  تصریح کرد: پس از اجرای طرح مدیریت سوخت مصرف بنزین در سیستان و بلوچستان به غیر از شهرستان سراوان روند متعادل و کاهشی داشته است.

محبی ادامه داد: در حوزه شهرستان سراوان با اجرای طرح کدینگ به یک ثبات متعادل در جایگا‌های سوخت رسیدیم، اما اکنون دوباره جایگاه‌های سوخت این شهرستان از ازدحام برخوردار شده است.

او  افزود: هم اینک سوخت سه هزار تومانی در شهرستان سراوان برای بسیاری از مردم صرفه اقتصادی دارد و با توجه به اختصاص سهمیه ۳۰۰ لیتری با نرخ هزار و ۵۰۰ تومان و ۴۰۰ لیتر با نرخ سه هزار تومانی برای خودرو‌های وانت عملا شاهد افزایش مصرف در این شهرستان هستیم.

دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه باید ریسک قاچاق برای کاهش قاچاق بالا برود اظهار داشت: در حال حاضر انتقال سوخت قاچاق از زاهدان صرفه چندانی ندارد و بیشتر سوخت از شهر‌های مرزی، چون سراوان انجام می‌شود.

او  بیان کرد: اعتقاد بنده بر این است که سهمیه بندی و اصلاح نرخ بنزین عملا افراد سوخت بر را به سمت استفاده و قاچاق بیشتر از فرآورده‌های نفت‌وگاز (گازوئیل) سوق می‌دهد که مطمئنا این امر مشکلاتی را به همراه خواهد داشت لذا نیاز است هرچه سریع‌تر در اینباره چاره اندیشی شود.

رسیدگی به تخلفات ۱۸۰ شرکت حمل و نقل عمومی در سیستان و بلوچستان

ایوب کرد مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای سیستان و بلوچستان اظهار داشت: پرونده ۱۸۰ شرکت حمل و نقل عمومی این استان از ابتدای امسال تاکنون در کمیسیون‌های ماده ۱۱ و ۱۲ مورد رسیدگی قرار گرفته است.

کرد بیان کرد: از ابتدای سالجاری تاکنون ۱۴ جلسه مربوط به کمیسیون ماده ۱۱ به عنوان مرجع رسیدگی به تخلفات رانندگان فعال در بخش حمل و نقل جاده‌ای کالا و مسافر و تعداد ۱۵ جلسه مربوط به کمیسیون ماده ۱۲ به عنوان مرجع رسیدگی به تخلفات شرکت‌ها و موسسات حمل و نقل عمومی جاده‌ای کالا و مسافر، تشکیل شده است.

او  عمده تخلفات رانندگان سیستان و بلوچستان را کسر تجهیزات ایمنی، اخذ بارنامه و صورت وضعیت صوری ذکر کرد و افزود: با توجه به اختیارات تفویض شده به کمیسیون استانی، برای رانندگانی که تخلف آن‌ها احراز شده آراء متفاوتی از تذکر کتبی با درج در سوابق کارت هوشمند تا لغو کارت هوشمند به مدت یک ماه، در نظر گرفته شده است.

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای سیستان و بلوچستان در خصوص عمده‌ترین تخلفات کمیسیون ماده ۱۲ نیز گفت: عدم رعایت ضوابط تهیه، تنظیم و استفاده از بارنامه و صورت وضعیت، سوء استفاده از کارت هوشمند راننده و اخذ کمیسیون اضافی از رانندگان را از عمده‌ترین تخلفات شرکت‌ها و موسسات حمل و نقل کالا و مسافر جاده‌ای این استان عنوان کرد.

او  خاطر نشان کرد: شهروندان می‌توانند علاوه بر مراجعه حضوری به ادارات و نمایندگی‌های تابعه این اداره کل در شهرستان‌های استان، از طریق ارسال پیامک به شماره ۳۰۰۰۱۴۱ و یا تماس با سامانه ۱۴۱ و یا از طریق سیستم «شهراه»، هرگونه انتقاد، پیشنهاد و یا شکایت را به این اداره کل منعکس کنند.

روند کاهش مصرف بنزین در بسیاری از شهر‌های سیستان و بلوچستان

مسئول روابط عمومی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه زاهدان  اظهار داشت: از زمان اصلاح نرخ بنزین در شهر‌های زاهدان، خاش و زابل کاهش مصرف سوخت را داشته ایم.

محمد کهنسال ادامه داد: شهر سراوان بیشترین میزان مصرف سوخت را به خود اختصاص داده و علت اصلی آن میزان دریافت سهمیه سوخت کارت‌های وانت بار است.

شهرستان سراوان به دلیل همجواری با کشور پاکستان یکی از معابر مهم قاچاق سوخت محسوب می‌شود به همین دلیل تعداد زیادی وانت در این شهرستان و اطراف آن به فعالیت مشغول هستند.

خبرنگاران برای تکمیل این گزارش تلاش کردند تا حداقل با یک یا ۲ نفر از قاچاقچیان عمده گفتگو کنند، اما موفق به یافتن آنان نشدند برخی افراد می‌گفتند بسیاری از قاچاقچیان عمده که در آمد‌های میلیاردی از این راه بدست می‌آورند ایرانی نیستند.

در این گزارش عده‌ای از فعالان حوزه انتقال سوخت (خریداران، فروشندگان و انتقال دهندگان موادسوختی) مطالب و دغدغه‌های خود را بیان کردند که مهمترین و اصلی‌ترین مشکل آنان نبود شغل مناسب و کارگری کردن اجباری برای قاچاقچیان عمده با هدف امرار معاش بود.

افراد ساده و صادقی که تنها کسب درآمد اندک برای امرار معاش را عامل سوق یافتن شان به حمل موادسوختی و بازی با جان خود می‌دانند.

هرچند افراد بسیاری از این مساله سوء استفاده کرده و توانسته‌اند به درآمد‌های میلیاردی دست یابند، افرادی که با استفاده از نیروی کار دیگران و ایجاد رابطه سرمایه‌های کلانی از این حوزه بدست آورده و هیچ گاه حاضر نیستند راه در آمد بی زحمتشان مورد خدشه وارد شود.

آنچه همواره در حوزه قاچاق سوخت در سیستان و بلوچستان مورد توجه است معضل اشتغال و هدر رفت سرمایه‌های ملی است.

حامل‌های انرژی که به سختی تهیه و تولید و برای رفاه هرچه بیشتر مردم عرضه می‌شود، اما به بهایی اندک در آن سوی مرز‌ها معامله شده و سود آن نصیب تعداد معدودی منفعت طلب می‌شود.

آنچه مهم است نگاه ویژه، کار آمد و کارگشا در رابطه با جابه جایی سوخت در سیستان و بلوچستان است برنامه‌ای مهم تا مسیری مناسب را پیش رو افراد بگذارد؛ مسیری که نه شاهد هدر رفت سرمایه ملی و سودجویی افرادی خاص باشیم و نه شاهد شرمندگی پدران این سرزمین برای تامین معاش خانوادهای‌شان.

منبع ایرنا

انتهای پیام/ع