به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، آلودگی هوا مشکلی نیست که تنها کشور ما یا شهر تهران به آن دچار باشد. شهر‌های بزرگ کشور‌های اروپایی نیز با این مشکل مواجه هستند و از سال‌ها پیش به دنبال راه‌حلی برای آن بوده‌اند. یکی از راه‌حل‌هایی که برای این مشکل در کشور‌های اروپایی امتحان شده و در بعضی کشور‌ها نتیجه‌بخش هم بوده، ترویج «فرهنگ دوچرخه‌سواری» است.

دوچرخه‌سواری نه تنها به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کند، بلکه فواید جسمی و روحی بی‌شماری نیز برای شهروندان دارد، اما به تازگی مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران از مشکلات مالی شرکت خصوصی اداره کننده دوچرخه‌های اشتراکی صحبت کرده که بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی داشت. «یوسف حجت» بیان کرده که میانگین استفاده روزانه از هر دوچرخه یک یا دو مرتبه بوده، در حالی که برای به صرفه بودن طرح باید روزانه هفت تا هشت مرتبه از هر دوچرخه استفاده شود.

او در بخشی از صحبت هایش نیز از احتمال شکست این طرح سخن گفته است. در حالی که در پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو، قرار است به‌جای استفاده از خودروی شخصی، گزینه‌های مفیدتری مثل دوچرخه‌سواری و پیاده روی جایگزین شود به دلیل تلاش نکردن مسئولان در فرهنگ سازی در زمینه‌هایی مثل دوچرخه سواری در آینده‌ای نزدیک دیگر روز سه شنبه بی خودرو نخواهیم داشت. در ادامه سعی کرده ایم ضمن مرور تاریخچه ایستگاه‌های دوچرخه در مشهد و تهران و مشکلات شان از تجربیات شهر‌های موفق کشور‌های دیگری که توانسته اند فرهنگ دوچرخه سواری را ترویج کنند، بنویسیم.

دوچرخه سواری در کلان شهر‌های ایران

اوایل سال ۱۳۸۴ بود که موضوع دوچرخه‌های اشتراکی سرو صدای زیادی به پا کرده بود و اولین ایستگاه‌های آن در مشهد راه اندازی شد، اما این طرح خیلی زود به شکست محکوم شد یکی از دلایلی که مردم رغبت زیادی برای استفاده از دوچرخه‌های این ایستگاه‌ها نداشتند علاوه بر کیفیت پایین این دوچرخه‌ها، شیوه دشوار اجاره این بود که شما باید از هر ایستگاهی که دوچرخه می‌گرفتی و کارت شناسایی می‌دادی آن را به همان ایستگاه برمی گرداندی که مشکلات زیادی را به همراه داشت و شورای شهر این قرارداد مشکل دار را لغو کرد، اما به نظر می‌رسید این اتفاق در سیستم دوچرخه‌های اشتراکی «بیدود» در تهران اصلاح شد.

در این طرح دوچرخه‌ها دارای قفل هوشمند و جی پی اس هستند و شهروندانی که مایل به استفاده از آن‌ها باشند از طریق اپلیکیشن می‌توانند قفل دوچرخه را باز کنند و هر کجا که خواستند پایان سفر بزنند و آن را قفل کنند تا فرد دیگری از آن استفاده کند، اما با توجه به گفته‌های مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری بازهم از این طرح استقبال نشد. در بررسی‌ها به چند مورد که دلیل ناموفقی این طرح بوده برخوردیم.

۱. نبود مسیر‌های دوچرخه سواری استاندارد:

یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث استقبال نکردن مردم از دوچرخه است این بوده که مسیر‌های دوچرخه سواری وجود ندارد یا اگر وجود دارد محلی برای عبور و مرور یا پارک موتورسیکلت هاست و عملا مسیری برای دوچرخه وجود ندارد.

۲. در دسترس نبودن دوچرخه

این که برای رفتن یک مسیر ساعت‌ها به دنبال یک دوچرخه بگردی قطعا در این دوران سرعت‌ها به صرفه نیست در صورتی که اگر دوچرخه به اندازه در دسترس باشد می‌تواند به تسریع در امور و فرار از ترافیک کمک کند.

۳. هزینه دار بودن دوچرخه سواری

یادمان نرود نگاه به دوچرخه سواری در وهله اول باید فرهنگ سازی شود. همان طوری که دولت به مترو یارانه بنزین پرداخت می‌کند باید برای توسعه دوچرخه سواری هم یارانه پرداخت شود، چون با دوچرخه سواری هم بنزین کمتری دود می‌شود، هم هوای پاک تری خواهیم داشت و هم به سلامت فرد کمک می‌کند که تمام این‌ها هزینه‌هایی را از دوش دولت کم می‌کند. ضمن این که بخشی از جامعه یعنی بانوان نیز به دلایل مختلف در شمار استفاده کنندگان از دوچرخه قرار نمی‌گیرند.

تجربه شهر‌های بزرگ در کشور‌های دیگر

آمستردام - هلند - پاداش برای رکاب زدن

بالاترین سرانه دوچرخه در دنیا به کشور هلند تعلق دارد، با این همه دولت هلند به دنبال آن است تا با اجرای طرح‌هایی جدید، افراد بیشتری را به دوچرخه سواری تشویق کند. دولت این کشور در قالب طرح ملی کاهش گره‌های ترافیکی، شرکت‌های مختلف هلندی را تشویق می‌کند تا به کارمندانی که با دوچرخه به محل کار خود می‌روند، پاداش نقدی بپردازد. مبلغ این پاداش ۱۹ سنت در ازای هر کیلومتری است که کارمندان می‌پیمایند. اختصاص بودجه برای خرید دوچرخه از دیگر طرح‌های دولت هلند برای تشویق شهروندان هلندی است.

کپنهاگ – دانمارک - ساخت فضا‌هایی جذاب

کپنهاگ شهر دوچرخه دوست دیگری است که به واسطه ایجاد شبکه‌ای وسیع از مسیر‌های دوچرخه سواری، شامل پل‌هایی نوآورانه که بزرگراه‌های دوچرخه سواری را در طول شهر ایجاد کرده اند، شهروندان خود را به استفاده از دوچرخه تشویق کرده و در این امر نیز پیروز بوده است، زیرا هم اکنون تعداد دوچرخه‌ها در کپنهاگ پنج برابر تعداد خودرو‌های این شهر است. دانمارک از سال ۲۰۰۵ تا به امروز بیش از میلیارد‌ها کرون، حدود ۱۵۵ میلیون دلار، روی بهبود زیرساخت‌های دوچرخه سواری خود سرمایه گذاری کرده است. تا سال ۲۰۱۷ این سرمایه گذاری به احداث ۹/۳ کیلومتر مسیر جدید دوچرخه سواری، ۶۰۰ کیلومتر مسیر سبز و ۵ مسیر ویژه دوچرخه سواری در کپنهاگ منجر و همچنین ۳۵۰۰ پارکینگ ویژه دوچرخه به پارکینگ‌های این شهر افزوده شده است.

میلان – ایتالیا - رکاب بزن پول بگیر

میلان، آلوده‌ترین شهر اروپا از نظر آب و هواست. هوای این شهر سال ۲۰۱۲ آن‌قدر بد شد که طبق آمار دولت ایتالیا، ۸۴ هزار نفر به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست دادند. مسئولان این شهر برای این که مردم را تشویق به دوچرخه سواری کنند راه حلی را که برای اولین بار هم نیست در اروپا آزمایش می‌شود، اجرایی کردند. آن‌ها به شهروندانی که مسیر خانه تا محل کارشان را با دوچرخه طی کنند پول پرداخت کردند. مقامات ایتالیایی برای این کار بودجه ۳۵ میلیون یورویی را اختصاص دادند.

دیگر کشور‌های جهان - فراهم سازی زیر ساخت‌ها

بسیاری از شهر‌های بزرگ دیگر کشور‌ها هم برای حل مسئله آلودگی هوا به فکر ترویج استفاده از دوچرخه افتاده‌اند. آن‌چه اکنون با عنوان «فرهنگ دوچرخه‌سواری» شناخته می‌شود، در کشور‌های دیگری مانند آلمان، سوئد، چین، ژاپن و بنگلادش نیز ترویج می‌شود. البته در اغلب جوامعی که دوچرخه‌سواری به عنوان یک فرهنگ جا افتاده، زیرساخت‌های مناسب این کار هم فراهم است، از جمله ایستگاه‌های بزرگ و متعدد در سراسر شهر برای نگهداری و عرضه «دوچرخه‌های اشتراکی» و خطوط مستقل برای دوچرخه‌سواران در خیابان.

کلام آخر

دوچرخه سواری جدا از تاثیرش بر کاهش آلودگی هوا، صرفه جویی در مصرف بنزین وترویج ورزش همگانی می‌تواند نقش موثری در روابط اجتماعی ایفا کند. این فرهنگ می‌تواند تاثیر زیادی در کاستن بسیاری از تشریفات دست و پا گیر و رتبه‌بندی‌های خودساخته اجتماعی باشد. وقتی استاد، پزشک، شهردار و ... در کنار دیگر شهروندان رکاب می‌زنند، شاید بتوان گفت که زمینه بسیاری از تفاخر‌ها و خودبزرگ بینی‌ها سست می‌شود. البته این امر نیازمند ایجاد بستر‌های مناسب آن است که شاید در آینده‌ای نزدیک درباره اش برای تان نوشتیم.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/