نفسی تازه بر جان صنعت چرم استان زنجان
کشف مرد نمکی شماره یک، نامگذاری محله ای به نام دباغلار و وجود راسته کفاشان همه و همه نشان از رونق صنعت چرم در ادوار گذشته این استان دارد.
به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، ایرانیان با پیشینه سه هزار ساله، اولین و قدیمی‌ترین تولید کنندگان چرم در جهان هستند. آثار باستانی به جا مانده از دوران قبل از میلاد نشان دهنده این است که ایرانیان از حدود ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد از پوست برای تهیه لباس، کفش و جنگ افزار استفاده می‌کردند.
تولید انواع پوست وچرم و نیز تجارت مرتبط با آن در دوره عباسی در سراسر قلمرو اسلامی پررونق بود. استفاده از پوست حیوانات مختلف برای ساخت پوستین و قبضه شمشیر و آستر کفش و لباس‌های زمستانی همچنین برای افسار و رکاب و مشک و همچنین جلد‌های چرمی برای کتاب‌ها که به صورت ساده‌ای طلاکوب می‌شد بعضی از مهم‌ترین کاربرد‌های چرم در این دوره است و گزارش‌های فراوانی درباره تجارت پوست و چرم در این دوره در دست است که نشان دهنده رونق استفاده از چرم در این دوره است.
مردان نمکی، مردان مرموزی هستند که راز‌های سربه‌مهر زیادی برای گفتن دارند، راز‌هایی که پرده از اسرار اعماق تاریخ منطقه خمسه یا زنجان کنونی بر می‌دارد.
زمانی که نیم تنه نخستین مرد نمکی در معدن چهره آباد کشف شد پرده از هویت تاریخی زنجان بر داشت، پوشینه‌های طرح دار رنگی، چاقوی بسته شده به کمر مرد نمکی، پا پوش‌های چرمی و مو‌های بلند این مومیایی‌ها بیانگر تمدن کهن این سرزمین است.
می‌گویند ورود صنعت چرم به زنجان در زمان حمله مغول صورت گرفت زمانی که صنعتگران چرم خراسانی که در شرق و شمال شرقی ایران سکونت اختیار کرده بودند به علت جنگ‌های خونین و زد و خورد‌های محلی در عصر شاهانی مانند ملوک دوره ساسانیان، غزنویان و بالاخره سلجوقیان که خطه خراسان را مورد تاخت و تاز قرار داده بودند، جلای وطن کرده و در سایر شهر‌ها از جمله زنجان ساکن شدند.
این امر موجب رونق صنعت دباغی و چرم‌سازی در این استان شد.
از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۳۰ بیشتر مردم زنجان در شغل‌های آهنگری، مسگری، کفاشی و چاقوسازی فعالیت داشتند که جزو مشاغل اصلی بودند.
تولید کفش چرمی در این دوره درصد بالایی داشت و فروشندگان با سود بسیار کمی کفش تولید و در بازار عرضه می‌کردند. در بازار قیصریه، راسته میرزایی، قیصریه کوچک و راسته حجت‌الاسلام بیشتر مغازه‌ها به تولید کفش مشغول بودند.
اما در اینجا موضوعی که هویت صنعت چرم سازی در استان را بیشتر نمایان می‌کند سوالاتی است که برای هر شخصی که به دنبال هویت چرم دوزی استان است پیش می‌آید اینکه چاقو و شمشیری که ساخته می‌شد درچه غلافی جای می‌گرفت و کفش‌ها و چاروق‌ها از چه ماده اولیه‌ای ساخته می‌شد.
وجود محله‌ای به نام دباغلار در زنجان نیز گواهی دیگربر قدمت صنعت چرم دوزی استان است محله‌ای که روزگاری بهترین صنعت چرم‌سازی را در خود جای داده بود.
ولی با ورود کفش‌های ارزان چینی رفته رفته این صنعت به فراموشی سپرده شد تا اینکه در سال‌های اخیر صنعت چرم دوزی به ویژه در حوزه کیف و کفش جان تازه‌ای گرفته و هنرمندان این عرصه به تولید صنایع چرمی روی آورده اند که توسعه این صنعت در آینده می‌تواند به رونق اشتغال خانگی کمک شایانی کند .
ایده‌های نو در صنعت چرم موجب رونق آن شده است و کارآفرینان زنجانی با تلفیق هنر و اقتصاد این صنعت را رونق داده اند، تولید کیف پول زنانه و مردانه، آئینه جیبی، جا کلیدی، کیف دسته چک، جا کارتی، کوله پشتی، کیف کمری و دوشی و کیف دیپلمات از جمله محصولات تولیدی این صنعت در استان زنجان محسوب می‌شود.
در حال حاضر صنعت چرم دوزی در زنجان برای کسب درآمد مورد توجه قرار گرفته و هنرمندان این بخش در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مختلف شرکت می‌کنند.
یکی از قدیمی‌های راسته بازار کفاشان که حرفه خود را از کفش دوزی به کفش فروشی تغییر داده در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان،گفت: از کودکی نزد پدر این حرف را آموختم .
او افزود:در همین راسته کفاشان زیادی بودند که محصول تولیدی خود را به تهران و تبریز عرضه می‌کردند، ولی به خاطر بی توجهی و عدم حمایت از این صنعت و همچنین ورود کفش‌های بی کیفیت خارجی این صنعت به یک صنعت ورشکسته تبدیل شد و خیلی از صنعتگران این حرفه شغل خود را از دست دادند و یا در مشاغل دیگر مشغول به کار شدند.
صنعت چرم دوزی در زنجان نفس تازه می گیرد
ولی با وجود همه بی توجهی‌ها خوشبختانه دو سه سالی است که جوانان علاقمند در کنار معدود صنعتگرانی که همچنان در پای این کار ایستاده اند به فکر احیاء این میرات نیاکان خود افتاده اند.
لیلا صفری یکی از این جوانان علاقمند است.این بانوی کارآفرین، استعداد را با هنر در آمیخته و با تولید کارگاه چرم دوزی برای خود و چند نفر دیگر اشتغالزایی کرده است.
این بانوی هنرمند زنجانیدر گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، می‌گوید:چند سالی بود که دنبال شغلی برای خود بودم که تا اینکه سال ۹۰ با این هنر آشنا شدم و تصمیم به یادگیری آن کردم حالا پس از چند سال نه تنها خود صاحب کار شدم بلکه با راه اندازی کارگاه چرم دوزی و فروش مستقیم محصولات تولید شده دست هنر جویان توانستم برای ۲۰ نفر شغل ایجاد کنم.
او تصریح کرد: در حال حاضر انواع محصولات چرمی دست دوز شامل کیف، کمربند و کفش با کیفیت بالا در این کارگاه تولید می‌شود.
صفری به استقبال بانوان از این رشته هنری اشاره می‌کند و می‌گوید: چون اینکار در محیط خانواده نیز قابل انجام است و مادر خانه می‌تواند در کنار رسیدگی به امور منزل و فرزندانش در آمدزایی نیز داشته باشد از این رو مورد توجه بسیاری از بانوان جوان قرار گرفته است.
او ادامه داد: در حال حاضر محصولاتمان را علاوه بر اینکه در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی عرضه می‌کنیم سفارشاتی نیز از کشور‌های دیگر به خصوص کشور آلمان داریم.
تقی زاده تنها زین ساز شهرمونه که شغل پدری خود را چند سالی احیاء کرده او تونسته با این کار برای ۵ نفر شغل ایجاد کند.
او افزود: در حال حاضربیشتر ابزارآلات اسب شامل شکم بند، کلگی، نعل، دهنه اسبرکاب، بند رکاب و... را در این مکان تولید می‌کنیم و این محصولات علاوه بر زنجان به شهر‌های که قطب اسب سواری کشورمون هست ارسال می‌شود.
تقی زاده حمایت‌ها از طرف مسئولین و مردم را در بقای مشاغلی که ریشه تاریخی در استان مان دارد را موثر می‌داند.
برای بررسی بیشتر به سراغ رئیس اتحادیه کیف و کفش چرم زنجان رفتیم.
مجید تقی لو خود صنعتگران قدیمی در صنعت چرم دوزی به ویژه در حوزه کفش است و از سن ۱۵ سالگی این حرفه را دنبال می‌کند.
او در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان، با اشاره به قدمت صنعت چرم به خصوص در حوزه کفش در استان زنجان گفت: تقریبا ۱۵۰ سال پیش صنعت کفاشی در شهر زنجان رونق فراوانی داشته است، تمرکز کفاشان در دو بازار بالا و پائین و اختصاص یافتن راسته‌های گوناگون به این فن، حکایت از رونق آن در ادوار گذشته دارد.
او افزود: متاسفانه در سال‌های اخیر بیشتر کارگاه‌های تولید کیف و کفش در این استان به دلیل ورود کفش‌های بی کیفیت چینی، نبود مواد اولیه این صنعت و عدم حمایت از سوی مسئولین تعطیل شده اند.
تقی لو با بیان اینکه روزگاری دباغی در زنجان رونقی داشت گفت: در حال حاضر دو دباغی در زنجان فعال هستند و چرم طبیعی به‌صورت سنتی تولید می‌شود.
این صنعتگر قدیمی این عرصه ادامه داد: ما در این استان تولیدکنندگانی باتجربه داریم که بسیاری از آن‌ها به دلیل عدم حمایت در مشاغل دیگر و کارگری مشغول فعالیت هستند که در صورت حمایت و اختصاص تسهیلات دراز مدت و کم بهره در راستای رونق تولید، موجب بازگشت هنرمندان و صنعتکاران به این عرصه خواهد شد.
تقی لو با اشاره به اینکه خوشبختانه دو سه سالی است که صنعت چرم استان نفسی گرفته که در صورت حمایت علاوه بر رونق تولید رونق اشتغال را به همراه خواهد داشت.
او افزود: در حال حاضر حدود ۵۰ کارگاه کیف و کفش در استان فعال هستند.
رییس اتحادیه کیف و کفش استان گفت: تبدیل کارگاه‌های چرم به آموزشگاه و همچنین تاسیس آموزشگاه اختصاصی تولید کیف و کفش چرمی از برنامه‌های پیش روی این اتحادیه در راستای رونق این صنعت عنوان کرد.
نقش مهم صنایع دستی در توسعه اقتصادی استان
سرپرست معاون صنایع دستی میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از زنجان،با بیان اینکه ۲۵۰ صنعتگر درچرم دوزی زنجان فعالیت می‌کنند.
هاشمی امیری گفت: از این تعداد ۱۴۵ صنعتگر خانم هستند که فعالیت آن‌ها مشاغل خانگی را هم توسعه داده است.
هاشمی امیری بابیان اینکه ۳۹ طرح صنایع دستی در چرم دوزی با اشتغال ۷۲ نفر دراستان ثبت شده است افزود: ۷ هزار و ۹۰ میلیون ریال اعتبار به این منظور اختصاص یافته بود.
حالا این صنعت قدیمی اما تازه نفس می تواند با حمایت های هم جانبه در رونق اقتصادی استان تاثیر گذار باشد .
گزارشی از زهرا نصیری
انتهای پیام/ن
