به گزارش  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمانشاه ، کارشناس اقلیم شناسی اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه با اشاره به  دلایل و ریشه‌های اصلی موثر بر رویداد سیلاب فراگیر غرب کشور در نوروز ۱۳۹۸ گفت: این دلایل را می توان به 4 دسته آبشناسی   دلایل انسانی  تاثیر گرمایش جهانی و تغییر اقلیم و واداشت های هواشناسی تقسیم کرد.

محمد احمدی  در خصوص دلایل آبشناسی توضیح داد: بارش سنگین، مداوم و گسترده در پهنه‌ای بیش از ۴۰ هزار کیلومتر مربع: بطوریکه بارش گسترده استان‌های ایلام، لرستان، کرمانشاه و جنوب همدان در بیشتر مناطق ۱۰۰ تا ۲۱۶ میلیمتر در ۴۸ ساعت گزارش شد  یکی از این عوامل است .

وی افزود : هم چنین بارش‌های مناسب طی ماه‌های گذشته از پاییز تا روز رویداد سیل و کاهش نفوذ پذیری خاک و کاهش ظرفیت برخی سدها و  الگوی زمین شناسی مناسب چین‌های موازی زاگرس ژورا در همگرایی و تمرکز جریان‌های سیلابی از عوامل آبشناسی سیلاب می توان اشار کرد.

احمدی  دلیل اصلی تبدیل سیل کلاسیک به بحران ملی را  دلایل انسانی، مدیریتی و محیطی عنوان کرد و افزود:رعایت  نکردن حریم بیشتر رودخانه‌ها و مسیل‌ها و انواع ساخت و ساز‌های غیر استاندارد  اجرا نشدن  مناسب و کافی طرح‌های آبخیزداری، آبخوانداری و آمایش سرزمین  از دلایل به وجود امدن این سیلاب است.

وی بیان کرد :فرسایش شدید خاک دامنه‌ها و زمین‌های کشاورزی طی یک دهه گذشته: بطوریکه سبب افزایش فیزیکی حجم سیل و تبدیل به دوغاب سنگین شد توجه نکردن کافی به هشدار‌های سازمان هواشناسی و ادارات کل هواشناسی استان ها  آمادگی  نداشتن نهاد‌های امدادی در برابر این گونه حوادث طبیعی، بویژه کمبود تجهیزات و نبود فرایند یکپارچه. کاهش سطح و کیفیت پوشش گیاهی به دلیل تاثیرات منفی انسانی و خشکسالی‌های انباشته همگی باعث شد تا شاهد سیل گسترده در چند استان باشیم.

احمدی افزود: گرمایش جهانی و تغییر اقلیم نیز در این فرآیند اثر گذار است چرا که  ایجاد وردش در گردش عمومی جو و افزایش بی هنجار دمای آب پهنه‌های آبی منطقه‌ی خاورمیانه بویژه شمال اقیانوس هند: از تابستان گذشته تا مارس امسال دمای آب این پهنه‌ها ۱ تا ۳ درجه بیش از نرمال بود و در برخی ماه‌ها نیز با ثبت رکورد می تواند تاثیر گذار باشد.

وی افزود: افزایش دمای میانگین منطقه و عقب نشینی برف مرز‌های مناطق کوهستانی (سهم بیشتر بارش مایع) تغییر کاربری زمین و افزایش تبخیر سطحی در مسیر شبه بمب چرخندی و تاثیر احتمالی چشمه‌های رطوبت موقتی از جمله سد‌ها و بارش‌های پیشین هم در به وجود امدن این پدیده دخالت داشتند.

وی گفت: علت چهارم واداشت‌های هواشناسی  ، اقلیم شناسی همدید (تخصصی) است که به توضیح ان می پردازیم.

احمدی افزود: رخداد پدیده النینو از پاییز گذشته تا بهار سال جاری، به عنوان بستر اصلی الگو‌های همدید مساعد ترسالی می توان در نظر گرفت و دو چرخند پی در پی جبهه‌ای بسیار ژرف و پویا روی شرق مدیترانه (سامانه کم فشار دینامیک ترکیبی مدیترانه و سودانی) ایجاد شد.

وی گفت:  تقویت و افزایش انحنای رودباد نزدیک گرمسیر (افزایش تندی هسته: ۵ متر بر ثانیه بیش از نرمال، بی پیشینه در ۲۲ سال گذشته) و جابجایی غیرعادی جنوب غرب سو نسبت به الگوی نرمال نیز  می توان از عوامل دخیل در  به وجود آمدن پدیده اخیر دانست.

وی بیان کرد : کاهش قابل ملاحظه‌ی فشار سطح زمین از عربستان تا عراق و عقب نشینی کم پیشینه پر ارتفاع نزدیک گرمسیری به عرض ۱۰ شمالی ؛همگرایی شدید جریانات مرطوب از سمت شمال اقیانوس هند تا دریای سرخ و شرق مدیترانه در راستای سه گوش جبهه زای جده- ایلام- اهواز ؛ بیش فعالی بی پیشینه فاز مثبت نوسان اطلس شمالی از تابستان گذشته تا نوروز ۱۳۹۸ (معمولا سبب تقویت جت و ژرف شدن تاوه قطبی در شرق اروپا) شرایطی را برای بارش های شدید فراهم کردند.

احمدی  گفت:کاهش نسبی دمای شمال اقیانوس اطلس گرمسیری: گرایش ضعیف به فاز منفی شاخص چند دهه‌ای اطلس و افزایش بی پیشینه دمای سطح اقیانوس اطلس گرمسیری جنوبی (افزایش فرارفت نواحی گرمسیری به نزدیک گرمسیر) ،کاهش غیر عادی دمای سطح آب شاخاب پارس به زیر نرمال در ماه مارس ۲۰۱۹ ،  انتهای چرخه ۲۴ لکه‌های خورشیدی و پایین‌ترین تعداد لکه در یک دهه و چند ماه گذشته همبستگی نسبی مثبت بین شمارگان لکه‌ها با نیروی پرفشار‌های نزدیک گرمسیری وجود دارد.

وی گفت:تضعیف بی پیشینه جت تراز پایین سومالی که سبب افزایش شار رطوبتی از شمال اقیانوس هند گردیدو همزمان کاهش دمای سطح آب شرق دریای عرب به بیش از یک درجه کمتر از نرمال (بالاآیی آب سرد ژرف و افزایش شار ایران سو) پرش ناگهانی و بی پیشینه فاز منفی شاخص شبه نوسان دو سالانه استراتسفر گرمسیری به فاز مثبت، از زمستان گذشته شرایط اثر گذار تقویت این سامانه را فراهم کرد.

احمدی افزود:در پایان، حتی اگر دوره برگشت این بارش‌ها ۲۰۰ سال نیز بوده باشد؛ بی مهری ما با طبیعت و عدم آمادگی کافی در برابر این نوع فرین‌های اقلیمی، دلیل اصلی این همه خسارات جانی و مالی در کشور بود.

انتهای  پیام/ز

ریشه‌های اصلی موثر بر رویداد سیلاب فراگیر غرب کشور