به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، ایذه در ۱۸۰ کیلومتری شمال شرقی اهواز در میانه رشته کوه‌های زاگرس میانی که از طریق جاده‌های باستانی آن روزگار دشت تمدن خیز خوزستان را به فلات ایران متصل می‌کرد واقع شده است.

این شهرستان از شمال غرب به شهرستان اندیکا، از جنوب غرب به شهرستان مسجدسلیمان، از شمال شرق به به استان چهارمحال و بختیاری، از جنوب شرقی به استان کهگیلویه و بویراحمد و از سمت جنوب به شهرستان باغملک محدود می‌شود.

۲ قسمت دشتی و کوهستانی شهرستان ایذه سبب بوجود آمدن ساختاری کاملا متفاوت نسبت به دشت‌های خوزستان شده است.

دشت ایذه با وجود ۲ تالاب "میانگران" و "بندان" و سبزه زار‌ها و کوهساران دژگونه پیرامون آن از زیباترین شهر‌های ایران است از غوغای صنعتی شدن در امان مانده اند.

جالب است بدانید که ایذه در دوران عیلامیان "آیاپیر" نام داشته و در نهایت در دوره اسلامی "ایذج" نام گرفت و حافظ شیرازی نیز در بیتی از طبیعت زیبای این شهر سخن گفته است:

بعد از این نشکفت اگر بانکهت خلق نوشت ***خیزد از صحرای ایذج نافه مشک ختن

شهرستان ایذه با دشت‌های سرسبز و آب و هوای مطبوع، مقصدی مناسب برای گذراندن ایام نوروز است و هر ساله گردشگران داخلی و خارجی و مهمانان نوروزی از اقصی نقاط کشور به این شهرستان سفر می‌کنند.

در ادامه این گزارش خصوصیات ویژه شهرستان ایذه را به تفصیل می‌خوانیم.

ایذه، بزرگ‌ترین موزه سنگی روباز جهان

ایوب سلطانی، مدیر میراث فرهنگی شهرستان ایذه در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: بررسی باستان شناسی انجام شده در ایذه نشان دهنده آثار زندگی ۴۰ هزار ساله در این شهرستان است.

وی، مهم‌ترین یادمان‌های باستانی این دشت را نگارکنده‌های سنگی و صخره‌ای به ویژه نگار کنده‌های دوره "عیلام نو" دانست و افزود: قدیمی‌ترین نگارکنده‌های صخره‌ای و سنگی ایذه که اطراف دشت ایذه را فرا گرفته‎اند، به دوره "عیلام قدیم" بازمی‎گردد.

سلطانی بیان داشت: فراوانی نگارکنده ها، ایذه را در یک جایگاه ممتاز جهانی قرار داده که به همین دلیل از آن بعنوان بزرگترین موزه سنگی روباز جهان ید می‌کنند.

مدیر میراث فرهنگی شهرستان ایذه اظهار کرد: اقامتگاه بوم گردی الیما، نگارکنده‌های الیمایی باجول، کمپینک گردشگری چلیساد، دشت بزرگ و دشت کوچک، دشت سوسن، دهکده تفریحی زاگرس، بنای کوشک نورآباد، تالاب میانگران، خونگ اژدر، تاق تویله (عمارت اتابکی)، بردگوری (استودان)، اشکفت سلمان، کمپینک گردشگری گلزار، قلعه مدرسه، امامزاده سید صالح (ع)، امامزاده سلطان ابراهیم (ع)، امامزاده شاهپور (ع) "شهپیر"، نگارکند شیوند، کول فرح، قلعه کژدم، کاروانسرای دهدز، گورستن و نگارکند عیلامی شهسوار، شمی، خونگ یار علی وند، خونگ کمال وند، سد، دریاچه و پل‌های قوسی کارون سه، موتوربرق قدیمی ایذه، چنار کهنسال کی قباد و منطقه شیوند از جمله جاذبه‌های گردشگری، طبیعی، مذهبی و تاریخی این شهرستان به شمار می‌رود.

اقامتگاه بوم گردی الیما، تجربه‌ای جدید و متفاوت برای اسکان

ایوب سلطانی اذعان داشت: اقامتگاه بوم گردی الیما در حاشیه تالاب بندان و محوطه باستانی شهسوار در روستای تکاب قرار دارد و با ۲ هزار و ۲۰۰ متر و ظرفیت اسکان ۴۰ نفر، می‌توان انواع طبخ غذا‌های سنتی و بومی، گیاهان دارویی، شربت‌ها و دمنوش ها، آشنایی و مشارکت با زندگی عشایر ایل بختیاری تنگ پولاد و زندگی روستایی، صخره نوردی و دره نوردی در منگشت، پرنده نگری، شرکت در آیین‌ها و فستیوال های فرهنگی و بومی، دوچرخه سواری در حاشیه تالاب بندان و ... را تجربه کرد.

وی در خصوص نگارکند الیمایی باجول بیان کرد: این نگارکند سال‌ها پیش از آغاز آبگیری و افتتاح سد و نیروگاه کارون ۳، حین عملیات شرکت گاز باجول بصورت اتفاقی نگارکندی سنگی که بر تخته سنگی چهارگوش حجاری شده بود، کشف گردید.

به گفته سلطانی، بر صحنه این اثر ۴ شخص به حالت لمیده که جامی نوشیدنی در یک دست و دست دیگر بر شانه همدیگر قرار داده اند نشان داده شده که مطالعات نشان می‌دهد این نگارکند دارای خط الیمایی بوده و نام " کام ناس کیرُس " بر آن حک شده است و در حال حاضر این اثر در حیاط اداره میراث فرهنگی ایذه برای بازدید علاقمندان نگهداری می‌شود.

این مقام مسئول اظهار داشت: کمپینگ گردشگری چلیساد از دیگر مکان‌های گردشگری ایذه است که در ۵۷ کیلومتری این شهرستان و ۳ کیلومتری شهر دهدز و بر روی محور ارتباطی اصفهان و خوزستان قرار دارد و وجود جنگل بلوط، مزارع سرسبز و امنیت کمپ از خصوصیات بارز این مکان است.

بنای کوشک نورآباد، مکانی برای سفر به دوره قاجار تا پهلوی

ایوب سلطانی تصریح کرد: کوشک نورآباد در جنوب غربی این شهرستان قرار دارد و بنایی اربابی است که از سنگ قواره شده و لاشه سنگ با استفاده از گچ نیم کوب، بدون استفاده از چوب در دامنه کوه الهک احداث شده است.

وی افزود: این بنا از دوره قاجار تا پهلوی مورد استفاده قرار می‌گرفت و خوانین و حکام محلی به منظور اقامت و اخذ مالیات، دوره قشلاق خود را در این مکان می‌گذراندند و بنیان معماری آن بومی نیست و دهدشتی (بهبهانی) است.

به گفته مدیر اداره میراث فرهنگی ایذه، منبع روشنایی این بنا، سه دری‌ها و پنج دری‌هایی به شیوه دهدشتی است و برای اینکه نور بیشتری به داخل مکان تابیده شود، جرز درگاه هایش به شکل مایل یا کج ساخته شده اند.

خونگ اژدر، کهن‌ترین نگارکند شاخته شده الیمایی پارتی

سلطانی در ادامه گفت: خونگ اژدر در ۱۵ کیلومتری شهرستان ایذه و در روستایی به همین نام قرار گرفته، در بیرون از این روستا بر روی تخته سنگی بزرگ و قسمت بالا و پشت قسمت مرکزی، ۲ نگارکند حجاری شده است که در صحنه اول که بر پیشانی این تخته سنگ بر یک قاب مستطیل شکل حجاری شده، در سمت چپ شاه یا خدای عیلامی بر روی تخت نشسته و تعدادی عیلامی به حضور وی بارعام یافته اند.

وی بیان داشت: احتمال دارد قدمت این نقش به زمان پادشاهی سلسله سیماشکی برسد، ضمن اینکه در پشت این تخته سنگ نیز در قابی مستطیلی شکل، مهم‌ترین نگارکند الیمایی-پارتی و در سمت چپ مردی سوار بر اسب که شخص دیگری بصورت پیاده در پشت سر او قرار دارد و در سمت راست یک نفر که به طور ایستاده بزرگتر از همه تصویر شده و در پشت سر او ۴ نفر دیگر به حالت ایستاده حجاری شده اند.

ایوب سلطانی تصریح کرد: بر اساس مطالعات و مستندات، شخص اسب سوار مهرداد اشکانی و شخص مرکزی "کام ناس کیرس دوم" است که به همراه کاهن و سه بزرگ زاده الیمایی به حضور شاه اشکانی رسیده‎اند و حلقه تنفیذ قدرت خود را به وسیله ۲ پرنده که در ۲ جهت مخالف به سوی آن‌ها در حال پرواز هستند دریافت می‌کنند.

مدیر اداره میراث فرهنگی ایذه افزود: این نگارکند کهن‌ترین نگارکند شناخته شده الیمایی تاکنون است.

تاق تویله، یادگاری از دوره اتابکان لُر بزرگ

وی در ادامه افزود: "تاق تویله" نام تپه‌ای باستانی در محله نورآباد ایذه است که در کاوش‌های باستان شناسی سر از دل خاک بیرون آورده و بنایی سنگی و گچی از دوره اتابکان لُر بزرگ (دوره ایلخانی_تیموری) به یادگار مانده که به آرایه‌های بسیار زیبای گچ بری، کارشی کاری و تلفیقی از این دو در دل تپه‌ای خرابه کشف شد.

ایوب سلطانی اظهار کرد: آب این بنا توسط چند رشته تنبوشه یا لوله‌های سفالی که بصورت نر و مادگی داخل یکدیگر قرار گرفته اند از چشمه نور آباد در دامنه کوه الهک تامین می‎شده است.

از آثار تاریخی متعدد در شهرستان ایذه که بگذریم به امامزاده‌ها و مکان‌های متبرک در این شهرستان می‌رسیم که آشنایی با آن‌ها خالی از لطف نیست.

ایذه، شهری متبرک به قدوم امامزاده‌ها

مهدی فرجی، کارشناس مسائل تاریخی و گردشگری در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: امامزاده سید صالح (ع) از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است که آرامگاه وی در دهستان مرغا روستای صالح در ۴۰ کیلومتری ایذه قرار دارد که این بارگاه بر روی تپه‌ای که اطراف آن را یک قبرستان قدیمی با شیرسنگی دارای زائرسرا در برگرفته، بنا شده است.

وی در خصوص امامزاده شاهپور (ع) "شهپیر" در این شهرستان بیان کرد: این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) و محل دفن وی در روستای دهنو واقع در ۱۵ کیلومتری شهر دهدز قرار دارد.

فرجی در ادامه افرود: امامزاده سلطان ابراهیم (ع) از دیگر امامزاده‌های این شهرستان محسوب می‌شود که در روستای کارتا در ۶۰ کیلومتری شمال شرقی ایذه از طریق گلزار واقع شده است.

تالاب میانگران در حصار کوه‌های کهک و کژمرد-چیوه

این کارشناس تاریخ و گردشگری اظهار داشت: تالاب میانگران با فاصله کمتر از یک‎هزار و ۵۰۰ متری از محدوده شهر ایذه در شمال این شهرستان قرار دارد و پیرامون آن رشته کوه‌هایی مرتفع از جمله؛ کوه‌های کهک و کژمرد-چیوه فراگرفته و آن را همانند جامی در بر گرفته است.

وی مساحت این تالاب را به طور میانگین ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار عنوان و تصریح کرد: در فصول پر آب بخصوص زمستان و اوایل بهار، وسعت آن به بیش از ۳ هزار هکتار و در سال‌های کم باران و فصول خشک به کمتر از ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار می‌رسد.

مهدی فرجی با بیان اینکه تالاب میانگران فاقد پوشش انبوه نیزار است، اذعان داشت: در حاشیه آن بصورت پراکنده دارای پوشش نی، لویی و جگن بوده و زیستگاه بسیار مهم پرندگان آبزی محسوب می‌شود که سالیانه حدود ۵۰ هزار پرنده مهاجر به آن مهاجرت می‌کنند.

به گفته فرجی، تالاب میانگران در کنار آثار باستانی برجسته‌ای نظیر؛ نگارکند‌های کول فرح، قلعه کژدم، نگارکند خونگ اژدر، نگارکند خونگ یارعلی وند و نگارکند کمال وند دارای جاذبه‌های فراوانی است و روستا‌های میانگران علیا، خونگ کرمعلی وند، خونگ یارعلی وند، میانگران سفلی، خونگ اژدر، پرچستان فاضل، پرچشتان علی، پرچستان گورویی، پرچستان اورک، کول فرح، راسفند و بلوطک شیخان در کنار این تالاب قرار دارند.

دشت سوسن، یکی از قلب‌های سبز ایران

وی بیان کرد: دشت سوسن در ۵۰ کیلومتری شمال غربی شهرستان ایذه قرار دارد که بدلیل عبور رودخانه کارون از میان دشت و تقسیم آن به ۲ بخش شرقی و غربی دارای گونه‌های مختلف گیاهی از جمله درختان انار، بلوط، انجیر و... سبب شده این منطقه یکی از بهترین مکان‌های گردشگری طبیعی تاریخی کشور محسوب گردد.

مهدی فرجی در ادامه گفت: علاوه بر طبیعت بسیار زیبای دشت سوسن بویژه در فواصل بهمن ماه تا خرداد، دارای غنای بسیار بالای آثار تاریخی شامل تپه‌های باستانی، پل، بردگوری و... است.

در هر گوشه خوزستان که نگاه کنید، آثار تاریخی و جاذبه‌های گردشگری طبیعی فراوانی وجود دارد که منتظر قدم‌های گردشگران داخلی و خارجی از سراسر ایران و جهان است.

اگر در ایام نوروز تصمیم گرفتید شهر و دیار خود برای گذران تفریح ترک کنید، دیدن جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهرستان ایذه را از دست ندهید.

گزارش از ملیحه گریزی نسب

انتهای پیام/