به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یاسوج ، جنگل‌های زاگرس با وسعت بیش از پنج‌میلیون هکتار یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌های ایران هستند که به دلایل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و بوم شناختی از عرصه‌های کلیدی ایران محسوب می‌شوند. همچنین همگان جنگل‌های این خطه را به نام جنگل‌های بلوط زاگرس می‌شناسند.

تامین ۴۰‌درصد آب کشور، تنوع زیستی جانوری و گیاهی بالا، اهمیت در تعدیل آب‌و‌هوا و اثرات اقلیمی، حفظ منابع خاک و جلوگیری از فرسایش از جمله کارکرد‌های این جنگل‌ها است. بر اساس مطالعات انجام شده ۱۰ تا ۳۰‌درصد معیشت خانوار‌های روستایی در زاگرس به این جنگل‌ها وابسته است که بر حسب شرایط اجتماعی و اقتصادی متفاوت است. هر چند در روند دیگر اقدامات انسانی نمی‌توان زاگرس را جنگل خواند، بلکه بوستان، مزرعه یا باغ زیبنده‌ترین نام برای آن محسوب می‌شود، چون در سال‌های اخیر هر تصمیمی باعث قطعی تعداد قابل توجهی از این درختان شده است.

جنگل‌های زاگرس در دست نابودی

بلوط یکی از مهم‌ترین گونه‌های درختی و درختچه‌ای زاگرس است که میوه آن دارای پوستی سخت است و نام دیگر بلوط " درخت مازو" است که عمری طولانی حدود ۵۰۰ سال (گاهی حتی تا ۲۰۰۰ سال دارد)؛ استان‌های فارس، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، چهار محال و بختیاری و ایلام دارای جنگل‌هایی از بلوط هستند که در نوع خود از بی‌نظیرترین جنگل‌های جهان هستند.

بلوط به علت دارا بودن ترکیبات فلاوونوئیدی، خواص ضدالتهابی فوق‌العاده‌ای دارد و این تاثیر را در مخاط روده و پوست نشان می‌دهد. بعلاوه این گیاه ترشحات اضافی بافت را به خود گرفته و در عین حال حساسیت و تحریک‌پذیری را کاهش می‌دهد. با توجه به خواص فوق این گیاه در درمان اگزما، اسهال، بواسیر، التهاب مقعد، کورک، التهاب لبه پلک و التهاب واژن بسیار موثر است.

براساس آخرین آمار و بررسی‌های انجام شده در استان‌های زاگرس نشین کشور بالغ بر یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از سطح جنگل‌های زاگرس تاکنون بر اثر بیماری زوال بلوط خشکیده، یا در معرض خشکیدگی قرار دارد و این سطح از خشکیدگی بیشتر در استان‌های کرمانشاه، ایلام، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، چهارمحال و بختیاری و خوزستان وجود دارد.

نابودی گسترده جنگل‌های زاگرس در استان کرمانشاه، ایلام و لرستان و سایر استان‌های زاگرس نشین آن قدر ملموس است که انسان می‌تواند به خوبی درد نابودی ریه‌های زمین را حس کند و کنترل این نابودی نیازمند عزم ملی و مدیریتی جهادی است.

مهم‌ترین اقدامات سازمان جنگل‌ها برای مقابله با خشکیدگی و بیماری درختان بلوط زاگرس

 فریبرز غیبی رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشورفروردین امسال با بیان این که خشکیدگی درختان بلوط دارای ابعاد پیچیده‌ای بوده و عوامل و دلایل عمده‌ای از قبیل: تغییرات اقلیمی، خشکسالی و گسترش آفات و بیماری ها، آتش سوزی، پروژه‌های عمرانی، بروز گرد و غبار  در بوجود آمدن آن دخالت دارد، گفت: یکی از مهمترین اقداماتی که لازم است در جهت رفع این معضل انجام شود، مدیریت پایدار جنگل در قالب تفکر اکوسیستمی است که در همین راستا سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری اقدامات موثری با مشارکت جوامع محلی انجام داده است.

وی با اشاره به شناسایی و پهنه بندی مناطق آسیب دیده و قطع بهداشتی و سوزندان درختان بیمار بالای ۵۰ درصد خشکیدگی در محل و تبدیل کردن آن‌ها به زغال، تاکیدکرد: با شناسایی پایه‌های مقاوم، نسبت به تهیه بذر و تولید نهال از پایه‌های مقاوم و سالم و احیاء جنگل‌های مخروبه و همچنین احداث سامانه‌های آبگیر اطراف درختان اقدام شده است.

غیبی، توانمندسازی جوامع محلی با کشت، احیاء و توسعه گیاهان دارویی را از دیگر اقدامات این سازمان برشمرد و اضافه کرد:با شناسایی مناطق آلوده بحرانی، عملیات پرورشی و بهسازی جنگل را با مشارکت مردم در سطح ۲۴ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس اجرا کرده ایم.

رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال با اشاره به تامین نهال گونه‌های بومی و همچنین اجرای عملیات کاشت نهال و غنی سازی جنگل در سطح ۸ هزار هکتار، گفت: پروژه ایجاد سامانه‌های آبگیر به منظور افزایش میزان رطوبت مورد نیاز درختان در سطح بالغ بر ۸ هزار هکتار اجرا شده است.

وی با بیان این که مطالعات ۵ طرح تحقیقاتی مرتبط با خشکیدگی بلوط با مشارکت و همکاری مراکز پژوهشی و تحقیقاتی و دانشگاهی انجام شده است، یادآور شد: ۱۰ درصد از اعتبارات طرح صیانت و توسعه جنگل‌های زاگرس در سال ۹۶ به طرح مقابله با خشکیدگی و اجرای عملیات مربوطه در مناطق آلوده اختصاص یافته است.

غیبی با اشاره به این که مبارزه شیمیایی در این زمینه به هیچ وجه مورد تائید این مرکز نبوده است، اذعان داشت: اقداماتی که تا کنون به عمل آمده است بر مبنای شاخص‌های مدیریت پایدار و در راستای توسعه پایدار جنگل بوده و از طرفی مقابله با این معضل نیاز به فرهنگ سازی و عزم جدی مردم و تمام مسئولین دارد.

بیش از یک میلیون هکتار جنگل معادل، ۲۰ درصد مساحت جنگل‌های منطقه زاگرس و هشت درصد جنگل‌های کشور در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد و این استان با دارا بودن یک درصد مساحت کشور ۳۰ درصد کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده است.

پروانه جوانه خوار مهمان ناخوانده جنگل‌های بلوط

اما عرصه‌های جنگلی کهگیلویه و بویراحمد و جنگلی زاگرس هر روز با یک درد جدید رو به رو هستند و این بار مهمان ناخوانده‌ای به علت نبود تجهیزات لازم هر روز به نابودی بخشی از این جنگل‌ها اقدام می‌کند.

پروانه جوانه خوار بلوط نام این مهمان ناخوانده است که یکی از مهم‌ترین آفات برگ خوار بلوط در جنگل‌های زاگرس محسوب می‌شود و با تغذیه لارو‌ها از جوانه‌ها و برگ‌های بلوط، هر ساله موجب بی‌برگی کامل درختان بلوط می‌شود.

لارو‌ها با تشریح تار‌هایی از سطح شاخ و برگ‌ها آشیانه می‌سازند و با بیرون آوردن سر از داخل تار‌ها به خوردن برگ‌ها مشغول می‌شوند و رفته رفته خسارات زیادی به این عرصه جنگلی وارد می‌کنند.

محمد حیدری کارشناس محیط زیست کهگیلویه وبویراحمد می‌گوید: پروانه جوانه خوار در اکثر مناطق جنگلی استان مشاهده شده، ولی دامنه خسارت آن در مناطق سیلاب و کلوار و لوداب در بویراحمد، در تنگ سولک و کوه ماغر در شهرستان بهمئی، در دنا منطقه چنار برم، لما، تمنک، بنستان و رودشتی، در کهگیلویه مناطق خاییز و بیسیدون دشت قاضی کلات، در شهرستان چرام مناطق سواری، تنگ آرند، جاده کرک و سرتنگ پیرزال، در شهرستان باشت حوزه شلال دان، بوستان و عنا در حال توسعه است.

وی تغییر شرایط اقلیمی، کاهش بارندگی و رطوبت را از مهمترین دلایل پدیده خشکیدگی درختان بلوط اعلام کرد و گفت: کاهش بارندگی و افزایش برداشت از منابع آب زیرزمینی ازجمله عوامل تهدید کننده سلامت جنگل‌هاست.

این کارشناس بیان کرد: بیشترین خشکیدگی بلوط در مناطق بوستان در باشت، شهرستان لنده و کوه خاییز در کهگیلویه است.

وی افزود: به دلیل کوهستانی بودن و شرایط توپوگرافی نیاز به هواپیما و یا پهپاد‌های محلول پاش هست که باعث بالا رفتن هزینه مبارزه خواهد شد.

حیدری عنوان کرد: شیوع این آفت از هشت سال پیش در جنگل‌های بلوط زاگرس آغاز شده و بیشترین استانی که تحت تأثیر آن قرار گرفته کهگیلویه و بویراحمد است.

کارشناس محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: فعالیت آفت جوانه خوار بلوط از اواخر اسفند تا اواخر خرداد ادامه دارد و مبارزه با آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

محمد حیدری اظهار کرد: برای اجرای عملیات مبارزه با این آفت در استان‌های زاگرس نشین به ۵۰۰ میلیون ریال اعتبار نیاز است که باید از محل اعتبارات ملی طرح صیانت از جنگل‌های زاگرس هزینه شود.

حیدری عنوان کرد: بهترین راه مبارزه با این آفات مبارزه بیولوژیکی و همچنین استفاده از سم ' BT 'است که به علت قیمت بالای این سم و کمبود در بازار داخلی باید از کشور‌های دیگر وارد شود

حیدری عنوان کرد: بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار از جنگل‌های زاگرس به دلیل عواملی همچون آفات و بیماری زوال بلوط، خشکسالی، گردوغبار، آتش‌سوزی و چرای بی‌رویه دام دچار خشکیدگی شده است.

لارو‌های پروانه جوانه خوار بلوط در اوایل فصل بهار، وارد جوانه‌های تازه بازشده بلوط شده که ادامه این روند درختان را در اواخر بهار عاری از برگ می‌کند.

در کشوری که سرانه جنگلی پایینی دارد مرگ حتی یک درخت هم بسیار با اهمیت است؛ اما با این حال سیر نابودی جنگل‌های ایران همچنان ادامه داشته و هر روز درختان بلوط بیشتری در پی بی توجهی مردم و مسئولین سر به دامان زاگرس می‌گذارند و به مرگی آرام و بی صدا جان می‌سپارند.

انگار زوال و خشکیدن درختان بلوط منطقه زاگرس به دنبال کاهش بارش‌های آسمانی سال‌های گذشته و پس از آن بروز خشکسالی و همین طور پدیده گرد و غبارهای  ویرانگر عربی کم بود، که آفت سوسک چوب خوار نیز به آن‌ها افزوده شد.

این بلا‌ها آن قدر نابودگر بوده اند که چند سالی است توجه مسوولان، کارشناسان و متخصصان حوزه منابع طبیعی و جنگل‌ها را به درختان بی پناه زاگرس جلب کرده است.

کهگیلویه وبویراحمد و ایلام مرکز حمله سوسک‌های بلوط خوار

آفت خطرناک سوسک چوب خوار (بلوط خوار) که در همه استان‌های زاگرس نشین دیده می‌شود بیشتر از هر جا دو استان ایلام و کهگیلویه و بویراحمد را مورد هجوم قرار داده و تاکنون زیان‌ها و آسیب غیر قابل جبرانی بر جنگل‌ها به ویژه درختان بلوط وارد کرده است.

تحقیق علمی کارشناسان حوزه جنگل و منابع طبیعی نشان می‌دهد که عامل بیش از ۷۰ درصد از خشکیدگی درختان بلوط، عملکرد و واکنش‌های گونه‌ای حشره به نام سوسک چوب خوار است.

بر اساس نظر کارشناسان این حشره زیر پوست درختان بلوط لانه می‌کند و با قطع آوندی و تغذیه از مواد غذایی درخت به تدریج باعث مرگ درختان تنومند و کهنسال بلوط می‌شود.

این حشره در پایان فروردین هر سال به شکل گروهی و انفرادی در طبیعت ظاهر شده و به منظور تخم گذاری و تکثیر در شکاف درختان بلوط لانه‌ای می‌سازد.

طبق نظر کارشناسان هر سوسک چوب خوار تعداد ۱۵ تخم می‌گذارد که پس از دو ماه که تبدیل به حشره کاملی شده و از زیر پوست درخت بیرون می‌آیند و برای خوردن تنه، شاخ و برگ به درخت حمله می‌کنند.

فاجعه جبران ناپذیر زغال بلوط 

از سال ۱۳۹۰ بود که بیماری ویرانگر زغال بلوط و سوسک چوبخوار به جان درختان کهنسال بلوط زاگرس افتاد و در کمتر از شش سال نیمی از جنگل‌های زاگرس را در معرض نابودی قرار داد.

شیرآبه‌ای سیاهرنگ از زیر پوست تنه درخت بیرون می‌زند خیلی زمان نمی‌برد که مقدار شیرآبه بیشتر شود تا آنجا که سیاهی روی تنه و زیر پوست درخت جا خوش کرده و درخت از داخل شروع به پوسیدن می‌کند.

این حکایت حدود ۱۹ میلیون اصله از درختان بلوط زاگرس است که تاکنون گرفتار آفت زغالی بلوط شده‌اند. درختانی که درواقع منشأ حیات هستند و با مرگ آن‌ها باید منتظر فاجعه‌ای جبران ناپذیر در حیاتی‌ترین منطقه ایران بود.

دامنه‌های رشته کوه زاگرس زیستگاه بیش از ۵۰ درصد خانوار‌های عشایری کشور و تامین کننده ۴۰ درصد آب کشور است که هر هکتار آن سالانه ۶۰ تن ریزگرد را در خود رسوب می‌دهد.

در کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۸۷۴ هزار هکتار جنگل وجود دارد که جنگل‌های بلوط با پوشش ۹۰ درصدی مهم‌ترین بخش جنگلی این استان است.

از سال ۹۰ تا کنون بیش از ۱۰۰ هزار هکتار از جنگل‌های بلوط کهگیلویه و بویراحمد دچار خشکیدگی شده اند که این آسیب در کوه‌های خاییز، لنده و بوستان بیش از بقیه نقاط استان خودنمایی می‌کند.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه درختان بلوط در برابر خشکسالی مقاومت کمتر و حساسیت بیشتری دارد، افزود: این بیماری در مناطقی از استان که اقلیم گرم و خشک دارد، نمود بیشتری دارد.

غلام حسین حکمتیان افزود: کاهش ضریب نفوذ آب به سطح جنگل‌ها به دلیل کاهش بارندگی و افزایش دام و کوبش زمین، باعث ازدیاد آفات و بیمار‌های درختان بلوط شده است.

وی بیان کرد: مناطق آلوده به این بیماری در کهگیلویه و بویراحمد شناسایی شده و اقداماتی نظیر معدوم سازی درختان آلوده و ایجاد تشتک و مهار روان آب‌ها نیز در حال انجام است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به برگزاری کلاس‌های آموزشی توسط مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی استان گفت: مرکز تحقیقات با برگزاری کلاس‌های آموزشی مردم را نسبت به حفاظت از منابع طبیعی آگاه کند که این کلاس‌ها برای مردم منافع زیادی دارد.

وی به بیماری که درختان بلوط به آن دچار شده اشاره و تصریح کرد: استاندار به شدت خواستار رفع علل بیماری و خشکیدگی درختان بلوط است و اگر ما بتوانیم در مرکز تحقیقات و منابع طبیعی کار علمی و دقیقی انجام دهیم اعتبارات خوبی می‌توانیم جذب کنیم.

خشکسالی متهم اصلی مرگ جنگل‌ها درزاگرس

خشکسالی یکی از تنش‌های محیطی است که در چندسال اخیر بسیاری از گونه‌های جنگلی زاگرس به خصوص کهگیلویه وبویراحمد را دچار زوال ساخته و بسیاری از مناطق زاگرس را با عواقب زیست محیطی نابودی جنگل‌ها و مراتع مواجه کرده است.

خشکسالی پدیده‌ای اقلیمی است که تأثیرات محیطی، اجتماعی و اقتصادی چشمگیری داردو گسترش خشکسالی به آرامی صورت می‌گیرد و اثرات آن ممکن است سال‌ها پس از پایان آن باقی بماند.

خشکسالی‌های مداوم در سطح عرصه‌های منابع طبیعی تهدیدی جدی به شمار می‌رود که کاهش منابع آبی موجود، باعث افزایش ضریب آسیب پذیری جنگل‌ها و مراتع، هجوم آفات و نیزبیماری‌های گیاهی شده است.

از طرفی فرسایش خاک، بیابان زایی و پدیده گرد و غبار درکنار دیگر فاکتور‌ها از مهمترین دلایل خشکیدگی جنگل‌ها از جمله جنگل‌های بلوط است که جز با مشارکت همگانی توانایی مقابله با این بحران ممکن نخواهد بود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد همچنین بر ضرورت استفاده منطقی و قانونمند مردم از طبیعت تاکید کرد و افزود: بدون همراهی، مشارکت و همکاری مردم حراست و صیانت از منابع ملی و طبیعی نیز ناممکن است، اما بهره وری از طبیعت باید همراه با فعالیت‌های احیایی انجام شود.

وی از خطر بیابانی شدن بیش از ۴۰ هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی در سطح استان خبر داد و گفت: وزش باد‌های شدید، پوشش گیاهی فقیر و ناچیز، کاهش بارندگی، شور شدن خاک و اختلاف شدید دمای شب و روز از عوامل مهم در ایجاد خطر بیابانی شدن عرصه‌های طبیعی است.

حکمتیان استفاده و بهره برداری‌های بی رویه از عرصه‌های جنگلی و مرتعی را نیز یکی از معضلات و چالش‌های اساسی در افزایش خطرات زیست محیطی در استان دانست و گفت: گرایش به تخریب این عرصه‌ها همچنان رو به رشد است.

افزایش پدیده بیابان زایی و پیامد‌های آن

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۱۵۰ هزار هکتار از مراتع این استان در شهرستان‌های گرمسیری گچساران و بهمئی در معرض بیابانی شدن است.

باقری فرد افزود: هم اکنون ۴۰ هزار هکتار از مراتع شهرستان‌های گچساران و بهمئی تبدیل به بیابان شده است.

وی با اشاره به فرسایش خاک و امکان ایجاد کانون‌های گرد و خاک در صورت انجام نشدن طرح‌های بیابان زدایی تصریح کرد: احیای این منابع طبیعی نیازمند همت مضاعف مسئولان استانی و ملی برای تخصیص اعتبار و تامین نیروی انسانی متخصص است.

باقری از مسئولان خواست با هدف اختصاص اعتبارات بیابان زدایی، این استان را در ردیف مناطق بیابانی کشور قرار دهند.

وی افزود: اجرای طرح‌های آبخیزداری، احیا و کاشت جنگل و هماهنگی و بهره برداری، مشارکت جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد، ایجاد کمپینگ‌های حفاظت از منابع طبیعی و بهره‌برداری مناسب از نقش سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف اجرایی و خدماتی از مهمترین راهکار‌های مقابله‌ای در این زمینه است.

وی گفت: بر اساس برآورد‌های کارشناسی سالانه ۱۰ تا ۲۰ درصد به وسعت جنگل‌های بلوط دچار بیماری خشکیدگی افزوده می‌شود.

احیای جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد نیازمند اعتبار ویژه است

معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: احیای جنگل‌های دچار خشکیدگی در استان نیازمند همت مضاعف همه دستگاه‌های اجرایی، مشارکت مردم و اختصاص ردیف اعتباری ویژه است.

گودرز باقری فرد افزود: در سال‌های گذشته برای کنترل خشکیدگی درختان بلوط در کهگیلویه و بویراحمد ردیف اعتباری وجود داشت، اما هم اینک این بودجه حذف شده است.

 وی اظهار داشت: برداشت بی رویه از آب‌های سطحی و سفره‌های زیرزمینی در کنار خشکسالی‌های پیاپی باعث خشکیدگی درختان بلوط در کهگیلویه و بویراحمد شده است.

باقری فرد بیان کرد: میزان برداشت آب از چاه‌ها در بیشتر کشور‌های دنیا ۴ تا ۲۰ درصد است در حالی که این آمار در کهگیلویه و بویراحمد بسیار بیشتر است.

وی افزود: خشک شدن بخش‌هایی از رودخانه «بشار» نشان می‌دهد که در صورت ادامه روند کنونی گنجینه ارزشمند جنگلی که ظرفیتی برای توسعه اقتصادی، صنعت گردشگری و سلامت مردم است در معرض تهدید است.

معاون فنی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: براساس بررسی کارشناسی انجام شده دامنه خشکیدگی درختان بلوط پنج تا ۷۰ درصد است.

باقری فرد تصریح کرد: تدوین یک برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، حفاظت از جنگل ها، نظارت بیشتر بر میزان برداشت از سفره‌های زیرزمینی و آب‌های سطحی در کنار تخصیص ردیف اعتباری برای کاشت جنگل از راهکار‌های گره گشا برای کنترل پدیده خشکیدگی جنگل‌های بلوط در این استان است.

وی ابراز داشت: کاهش توان اکولوژیک، افزایش تخریب اکوسیستم جنگل و مرتع، فقر بانک بذر و خاک و فرسایش ژنتیکی زادآوری جنگل از پیامد‌های جمع آوری بی رویه بذر بلوط است.

باقری فرد افزود: مبارزه بیولوژیک، غنی سازی با بذر و اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوان‌داری از راهکار‌های حفظ جنگل‌های بلوط این استان است.

آتش سوزی در جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد ۵۰ درصد کاهش یافت

استاندار کهگیلویه و بویراحمد از کاهش ۵۰ درصدی آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع این استان خبر داد.

علی محمد احمدی گفت: در سال ۹۷، ۵۰ فقره آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع این استان رخ داده که سبب سوختن ۳۵۵ هکتار از مراتع و جنگل‌ها شده است.

وی با بیان اینکه در مدت مشابه سال گذشته ۹۰ فقره آتش سوزی در سطح ۵۳۵ هکتار از جنگل‌ها و مراتع استان داشتیم، عنوان کرد: آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع استان کاهش ۵۰ درصدی را نشان می‌دهد.

نماینده عالی دولت در استان کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: تلاش‌های جهادی حوزه معاونت عمرانی استانداری، مدیریت بحران و مدیران دستگاه‌های اجرایی مرتبط از جمله منابع طبیعی و محیط زیست و همچنین نیرو‌های مردمی و سازمان‌های مردم نهاد در این زمینه ستودنی است.

احمدی تاکید کرد: کاهش بیش از پیش آتش سوزی‌ها در جنگل‌های بلوط استان به عنوان ثروتی بی بدیل و منابع ملی به عنوان یک چشم انداز برای سال آینده در دستور کار است.

وی با اشاره به اینکه امسال در ۸ شهرستان این استان قرارگاه مقابله با آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع ایجاد کردیم، ادامه داد: فرمانداران در شرایط بحرانی به ویژه آتش سوزی‌ها از ظرفیت و توان این قرارگاه کاربردی و همیشه آماده استفاده می‌کنند.

احمدی با اشاره به اینکه قرق‌بانان و محیط بابان با دست خالی به جنگ آتش می‌روند، بیان کرد: برای تامین تجهیزات و امکانات مورد نیاز در هنگام آتش سوزی‌ها از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنم.

اما درحالی که جنگل‌های بلوط زاگرس از دو بیماری سوسک چوبخوار و قارچ ذغالی رنج می‌برند، افراد سود جو برای تهیه زغال و زمین خواری اقدام به آتش زدن جنگل‌ها و مراتع در کهگیلویه و بویراحمد می‌کنند.

داد بلوط از دود ذغال

داغ بزرگی است وقتی بلوط‌های سوخته را در بسته‌های ۵ هزار تومانی عرضه کنند و سرمایه ملی را ببینید که به همین راحتی دود می‌شود.

انگار این مرثیه تمامی ندارد برای جنگل‌های زاگرس که امروز نفس‌هایش به شماره افتاده است، درختان کهنسال و هزارساله بلوط هربار شاهد یک مصیبت بوده‌اند که یا از قهر طبیعت نثارشان شده و یا دستان بی‌مهر آدمی بر سرشان کشیده شده است.

در غفلت و بی توجهی گاهی آتش به دامنشان افتاده و زنده زنده در آتش سوخته‌اند و گاهی یک بیماری عجیب از ریشه خشکشان کرده است.

گاهی گرد و غبارها و گرد و خاک نفسشان را بند آورده و گاهی هم بی‌آبی امانشان را بریده است؛ آن‌هایی هم که از این مهلکه‌ها جان سالم به در برده‌اند تنها سرشان را به زیر تیزی تبر‌ها و اره برقی‌ها داده‌اند و باز هم بروز و نمود چندانی از سوی سازمانی که کارش حفاظت از این زیست بومهاست برای مردم ملموس نبوده است.

«ذغال مرغوب، ذغال بلوط» این مضمون اصلی تابلو‌های ذغال فروشانی است که آخرین حلقه زنجیره تخریب جنگل‌های زیبای بلوط هستند که یا واقعا به ارزش این جنگل‌ها واقف نیستند یا برایشان اهمیتی ندارد که این طور سرمایه‌های ملی را در بسته‌های ۵ هزار تومانی به دست مردم می‌دهند تا دود شود و زاگرس‌نشینان بمانند و مرثیه‌ای که هربار تکرار می‌شود.

این چالش بزرگ طی سال‌های اخیر ابعاد متفاوت تری به خود گرفته واین بار ردپای سودجویان و تجارت سیاه درمیان است، موضوعی که زنگ خطر جدی برای طبیعت و درختان این دیار محسوب می‌شود و ضرورت توجه جدی مسئولان را برای ورود به این مسئله مهم ومقابله با آن مطرح می‌کند، چرا که در غیر این صورت کوره‌های زغال سودجویان به جهنم جنگل‌های کهگیلویه وبویراحمد تبدیل خواهد شد.

برخورد جدی با عاملان تجارت سیاه

معاون عمرانی استاندار کهگیلویه وبویراحمد نیز ضمن تایید این خبر بیان داشت: یک گروه سازمان یافته غیر بومی برای زغال گیری از درختان عامل آتش سوزی گسترده در جنگل‌های استان بودند.

عزیزفیلی اضافه کرد: افراد با آتش زدن درختان بلوط و درست کردن زغال به "تجارت سیاه" روی آورده‌اند.

وی تصریح کرد: باند‌های زغالی "تجارت سیاه " با آتش زدن درختان بلوط و درست کردن زغال هر کیسه آن را در خارج از مرز‌های آبی به بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان فروش می‌کنند، در حالی با ندانم کاری ثروت خدادادی استان را نابود می‌کنند.

وی با بیان اینکه برخی درختان بلوط عمر بیش از ۱۰۰ و حتی ۲۰۰ سال دارند، عنوان کرد: اعضای باند‌های زغالی نمی‌دانند برای درست کردن یک کیسه زغال به نابودی طبیعت و جنگل‌های استان سرعت می‌دهند.

معاون عمرانی استاندار البته به ضرورت برخورد جدی با عاملان تجارت سیاه تاکید وگفت: براساس برنامه ریزی و هماهنگی انجام شده چوپان‌ها و اهالی جوامع محلی با مسئولان در شناسایی متهمان همکاری می‌کنند که درهمین زمینه برای تشویق روستائیان و همکاری بیشتر آنان برنامه‌های تشویقی در نظر گرفته شده است.

یک فعال محیط زیست با اشاره به اینکه به لحاظ قوانین و مقررات مجازات قاچاق ذغال چوب با مشکل مواجه نیستیم وقوانین سازمان جنگل‌ها که مربوط به قانون قاچاق کالا می‌شود با تغییر و اصلاحیه مواجه شده است، ابراز داشت: رسیدگی به مساله قاچاق چوب‌های جنگلی در حوزه قضایی بر اساس اصلاحیه قاچاق کالا و ارز صورت می‌گیرد، اما به نظر می‌رسد، بهتر است این مسئله از حوزه وظایف قضایی خارج شود.

خاکپور تصریح کرد: قاچاق چوب و ذغال ، چون از جنس کالای قاچاق نیست بهتر است مثل قاچاق حیات وحش از قاچاق کالا مستثنی شود چرا که قوانین و مجازات‌های موجود با آسیبی که به محیط زیست وارد می‌شود، همخوانی ندارد.

برای مبارزه با این نوع قاچاق نباید تنها به مجازات‌های قضایی اکتفا کنیم که در انتها جریمه‌ای به حساب دولت واریز شود. بلکه باید در برخورد قضایی جنبه‌های پیشگیرانه پررنگ‌تر شود.

از بین رفتن و خشک شدن جنگل‌های زاگرس بر اثر تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی علاوه بر افزایش گردوغبار، بیماری ها، آتش سوزی‌های گسترده باعث وقوع پدیده سیل شده و فرسایش خاک را نیز در پی دارد.

تغییرات آب و هوایی در کنترل انسان نیست، اما می‌توان با رویکرد سازگاری با خشکسالی از شدت عوارض و پیامد‌های آن کم کرد.
خشکیدگی جنگل‌ها بر اثر تنش ناشی از تغییرات اقلیمی علاوه بر اختلالات فیزیولوژیکی موجب فراوانی وقوع عوارض واسطه‌ای از جمله آفات و بیماری‌ها و آتش‌سوزی‌ها می‌شود.

این روز‌ها که عوامل انسانی و طبیعی دست به دست هم داده تا درختان مظلوم بلوط را به ورطه نابودی بکشانند برای حفظ محیط زیست و جوابگو بودن در قبال نسل آینده با عزمی ملی از وقوع فاجعه زسیت محیطی جلوگیری کنیم.

گزارش از مرضیه سادات غلامی

انتهای پیام/س