برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری امشب با موضوع کارنامه چهار دهه تلاش‌های علمی و دانشگاهی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری امشب (سه‌شنبه، ۱۶ بهمن ماه) با موضوع کارنامه چهار دهه تلاش‌های علمی و دانشگاهی با حضور منصور غلامی وزیر علوم تحقیقات و فناوری برگزار شد.
غلامی با تبریک چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی گفت: ما در بحث دانشگاه‌ها دوره خوبی را طی کردیم، در ۴۰ سال گذشته و بعد از انقلاب فرهنگی دانشگاه‌های کشور از نو شروع به کار کردند.
وزیر علوم تحقیقات و فناوری با بیان اینکه دانشگاه‌ها پس از انقلاب هم به لحاظ گسترش و هم به لحاظ هیئت علمی تغییر کردند، افزود: بسیاری از اساتید دانشگاهی بعد از انقلاب فرهنگی دانشگاه‌ها را ترک کردند، شماری از دانشجویان هم به دلایلی همچون سازندگی و جنگ، تحصیل در دانشگاه‌ها را رها نمودند.
غلامی با بیان اینکه انقلاب فرهنگی تولد جدیدی برای دانشگاه‌های کشور بود، گفت: در این دوره در یک مقطع برای تربیت نیروی انسانی، دانشگاه‌ها را توسعه دادیم. فضای فیزیکی مراکز علمی کشور افزایش یافت و نیروی انسانی جدیدی تربیت کردیم. دانشگاه تربیت مدرس زاده انقلاب است و صرفاً برای تربیت اعضای هیئت علمی ایجاد شد، برای این منظور حتی اعزام اساتید و دانشجو به خارج هم انجام شد.
وی با اشاره به ایجاد مقاطع تحصیلات تکمیلی اظهار کرد: در اوایل دهه هفتاد ما اقدام به ایجاد دوره‌های تحصیلات تکمیلی - کارشناسی ارشد کردیم و در اواخر این دهه بیشتر دانشگاه‌های کشور دوره‌های دکتری را دایر کردند. در همین زمان بود که میزان اعزام به خارج بسیار کم شد و ما در داخل کشور به تربیت نیروی انسانی پرداختیم.
غلامی افزود: نتیجه توسعه تحصیلات تکمیلی در دهه ۸۰ رشد علمی کشور بود و این توسعه در حال حاضر با عملکرد دانشجویان دکتری که ۱۴۱ هزار نفر هستند منجر به تحقیقات علمی نوآورانه و مقالات منتشر شده در نشریات بین‌المللی شده است که جزء شاخص‌های توسعه علمی کشور محسوب می‌شوند.
وزیر علوم با بیان اینکه نیرو‌های انسانی تربیت شده در تمامی سطوح اجرایی، اقتصادی و خدماتی کشور فعالیت می‌کنند، گفت: در هر جا که به کارشناس احتیاج داشتیم کارشناس دانشگاه‌های خودمان مستقر هستند.
وی تصریح کرد: قبلا در بعضی از مراکز صنعتی نظیر صنعت نفت متکی به کارشناسان خارجی بودیم یا در اوایل انقلاب به پزشکان خارجی احتیاج داشتیم. این جابه‌جایی به خوبی صورت گرفت و اکثر مدیران و کارشناسان کشور حداقل یکی از مقاطع تحصیلات تکمیلی خود را در داخل کشور گذراندند.خانواده‌های جوان عمدتا تحصیلکرده هستند و حتی بیشتر فرزندان خانواده‌های روستایی تحصیلات دانشگاهی دارند.
وزیر علوم در خصوص جایگاه علمی کشور در دنیا گفت: حاصل تحقیقات علمی مراکز علمی زمانی قابل ارزیابی است که در مجامع علمی بین‌المللی پذیرفته شوند. در حال حاضر به دلیل اینکه دانشجویان تحصیلات تکمیلی خصوصا دکتری باید نوآوری علمی داشته باشند این دانشجویان به دنبال علم جدید رفتند؛ به همین دلیل بسیاری از نشریات علمی دنیا مقالات پژوهشگران ایرانی را چاپ می‌کنند که موجب شده است رتبه علمی کشور به رتبه شانزدهم دنیا برسد.
وی افزود: حتی در بعضی شاخه‌های علمی مانند نانو، سلول‌های بنیادی، سلول درمانی و زیست فناوری شاخص‌های بهتری داریم. این یعنی تولیدات علمی ما به روز است و ارجاعات به مقالات ایرانی بالاست.
وزیر علوم با بیان اینکه در دهه اخیر به دنبال تبدیل علم به فناوری هستیم، اظهار کرد: رویکرد اخیر این بوده است که ۱۹۰ مرکز رشد را در دانشگاه‌های کشور داشته باشیم که شرکت‌های کوچک و برخی از مراکز علمی را در خود جای دهند.
غلامی با بیان اینکه ۴۳ پارک علم و فناوری در کشور فعالیت می‌کنند، گفت: تقریبا در هر استان حداقل یک پارک وجود دارد. بسیاری از استارت‌آپ‌های ایرانی در همین پارک‌ها رشد کردند. در نمایشگاه پژوهش سال ۹۷ و در بازار فناوری، شرکت‌های زیادی حاضر بودند؛ قرارداد‌های خوبی را با شرکت‌های صنعتی امضا کردند و گردش مالی خوبی را از خود نشان دادند.
وی افزود: در همین فعالیت‌ها ۴۲ هزار شغل مبتنی بر دانش و به شکل پایدار ایجاد شده است. این درحالی است که ایجاد یک شغل در شرکت‌های دانش بنیان یک پنجم شرکت‌های دیگر هزینه دارد.
وزیر علوم تحقیقات و فناوری در خصوص ضعف موجود در پیوند دانشگاه و صنعت گفت: ما در مقایسه با کشور‌های پیشرو در این زمینه خیلی دیر شروع کردیم اما شروع خوبی داشتیم. بخش غیردانشگاهی استعداد جذب نیرو‌های تربیت شده دانشگاه‌ها را ندارد. ما ظرفیت‌های بالایی داریم ولی مشتری به خوبی جذب دانشگاه‌ها نشده است.
غلامی با بیان اینکه برای ارتباط صنعت و دانشگاه باید عوامل متعددی را بررسی کرد، گفت: باید بحث اقتصادی دیده شود. نیاز‌های شرکت‌های صنعتی هم‌راستا با توسعه و تحقیقات بوده تا این همکاری‌ها بتواند اثرگذاری رابطه را ایجاد کند. برخی از صنایع کشور از فناوری‌های جدید استفاده نمی‌کنند؛ به همین دلیل این شرکت‌ها خیلی نیازمند ارتباط با دانشگاه‌ها نیستند.
وی با بیان اینکه حرکت‌های خوبی در ارتباط صنعت و دانشگاه شکل گرفته است، گفت: یک افق خوبی داریم، البته تمامی دستگاه‌های اجرایی و به طور کل دولت باید اقداماتی انجام دهند تا این ارتباط موثرتر باشد.
وزیر علوم تحقیقات و فناوری در خصوص حمایت‌های مالی از شرکت‌های دانش بنیان گفت: در دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری عموماً در مورد شرکت‌های دانش بنیان کار حمایتی و تشویقی انجام می‌شود خیلی طرح‌های اقتصادی برای شرکت‌های دانش بنیان نداریم، اما خوشحال می‌شویم که شرکت‌های دانش‌بنیان سودآور شوند. در همین زمینه رشد نسبت خوبی هم داشتیم.
غلامی با بیان اینکه پارک‌های علم و فناوری دانشگاه‌ها در سال جاری، ۸ هزار میلیارد تومان فروش محصول داشتند، گفت: این فروش جدای از سود شرکت‌هایی است که بیرون از دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند. شرکت‌های دانش بنیان در حال ایجاد بازار خوبی برای محصولات خود هستند.
وزیر علوم تحقیقات و فناوری با اشاره به اینکه انقلاب فرهنگی تولد جدیدی برای دانشگاه‌های کشور بود، گفت: تعداد دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به دلیل تقاضای زیاد توسعه گسترده‌ای داشته است به طوری که بیش از ۲ هزار مرکز آموزشی در کشور داریم. واحد‌های علمی کاربردی را از دستگاه‌های دولتی جدا کرده‌ایم و به سمت بخش خصوصی هدایت شده تا در اقتصاد و صنعت تاثیر زیادی داشته باشند.
غلامی با اشاره به اینکه وزارت علوم به لحاظ نظارت و یکپارچه بودن مباحث درسی تفاوتی را در مدارک تحصیلی دانشگاه‌ها قائل نیست، گفت: به لحاظ حضور در مسابقات دانشگاه‌های بزرگ و قدیمی مشتریان زیادی دارند، اساتید جوان در دانشگاه‌های کوچک با دانشجویانی مواجه می‌شوند که در دوره دبیرستان کمتر درس خوانده‌اند لذا قبولی فارغ التحصیلان ارشد‌های ما بیشتر از دانشگاه‌های کوچک است و این موضوع به سبب زحمات اساتید جوان در راستای تربیت دانشجویان است.
وی با اشاره به بحث آمایش سرزمینی و آمایش نیروی انسانی اظهار کرد: در کشور ما چندین بار آمایش سرزمینی انجام شده است لذا بر اساس تقاضای دانشگاه‌ها، دانشجو پذیرش می‌شود و توسعه در این راستا صورت می‌گیرد، واحد‌های دانشگاه‌های غیردولتی با کمبود دانشجو رو به رو هستند لذا برای جلوگیری از آسیب‌ها و مشکلات باید واحد‌های کوچک را با واحد‌های بزرگ پیوند دهیم تا توسعه پیدا کنند به طوری که طرحی در این راستا تدوین و نهایی شده است، دانشگاه‌ها و مرکز علمی کوچک در استان‌ها به صورت شبکه علمی تحت یک تابلو قرار می‌گیرند.
وزیر علوم با بیان اینکه ما می‌خواهیم از ظرفیت‌ها در یک شبکه استفاده کنیم، گفت: واحد‌های دانشگاه پیام نور به دلیل کاهش جمعیت به سمت شهر‌های بزرگ‌تر هدایت شده است، همچنین دانشگاه آزاد طرحی را پیگیری می‌کند تا واحد‌های کوچک را در دانشگاه‌ها تجمیع کند، دانشگاه تهران تعدادی پردیس در شهر‌های مختلف دارد به طوری که آرم دانشگاه تهران را دارند لذا باید در استان‌ها هم چنین مدلی را بتوانیم تعریف کنیم، در بلژیک ۱۶ پردیس با ۵۴ هزار دانشجو اداره می‌شود که این موضوع به عنوان شاخصی برای رتبه بندی دانشگاه‌ها مطرح می‌شود.
غلامی با اشاره به اینکه وزارتخانه‌های مختلف قرارداد‌هایی را با دانشگاه‌ها منعقد می‌کنند تا در یک مقطعی دانشجو در رشته خاص تربیت شوند، گفت: باید در دوره‌های ویژه نیروی انسانی را برای دستگاه‌های خاص تربیت کرد.
وی با بیان اینکه بر روی دانشگاه‌هایی که بودجه دولتی دارند نظارت بیشتری داریم، خاطرنشان کرد: دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی را باید با هم تجمیع کنیم تا به صورت شبکه‌ای هدایت شوند لذا ضرورت ندارد هر دستگاهی برای خود دانشکده یا دانشگاه تاسیس کند.
غلامی با اشاره به اینکه برای بازگرداندن تحصیل‌کردگان ایرانی خارج از کشور تسهیلاتی فراهم شده تا بتوانند به شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها کمک کنند، اظهار کرد: در حوزه علوم انسانی بعد از انقلاب رویکرد جدیدی را در پیش گرفتیم، با توجه به دیدگاه‌های اسلامی مسائل علوم انسانی تحول خاصی پیدا کرده است، دانشگاه‌های ما از قدیم به ریاضت‌کشی عادت کرده‌اند.
وزیر علوم با اشاره به اینکه با توجه به رقمی که از تولید ناخالص ملی برای پژوهش در بودجه در نظر گرفته می‌شود سهم کمی به دانشگاه‌ها اختصاص پیدا می‌کند، ادامه داد: دانشگاه‌ها با تمام محدودیت‌ها دستاورد‌های خوبی داشتند، ۱۰ تا ۲۵ درصد از بودجه جاری دانشگاه‌ها به پژوهش اختصاص داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ما آمادگی خودمان را برای تربیت نیرو اعلام کرده‌ایم، گفت: از شاگردی کردن هیچ ابایی نداریم لذا مسئله اصلی این است که دانشجویان که به خارج از کشور رفته اند می‌توانند علم و فناوری جدید به کشور بیاورند، برای بازگرداندن تحصیل‌کردگان ایرانی خارج از کشور اقداماتی در نظر گرفته شده است، در حوزه علوم انسانی بعد از انقلاب رویکرد جدیدی داشتیم به طوری که مسائل علوم انسانی ما تحول خاصی پیدا کرده است. تلاش ما بر این است تا ارتباط بین بدنه کارشناسی دانشگاه‌ها با جامعه، صنعت و بخش‌های مختلف تقویت و توسعه پیدا کند.
غلامی با بیان اینکه بنیاد ملی نخبگان برنامه‌های بسیاری برای بازگرداندن تحصیل‌کردگان خارج از کشور دارد و تسهیل این رفت و آمد‌ها باید در دولت و مجلس مورد توجه قرار گیرد، خاطرنشان کرد: در حوزه علوم انسانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نگاه اسلام به انسان مبنای کار آموزش عالی بوده و در سال‌های اخیر تلاش شده است تا ارتباط بدنه کارشناسی دانشگاه‌ها به ویژه در علوم انسانی با جامعه ایجاد شود.
وزیر علوم با اشاره به اینکه گروه‌های پژوهشی در علوم مختلف در دانشگاه‌ها فعال هستند که نتیجه بررسی آن‌ها به مسئولان کشور به ویژه رئیس جمهور ارائه می‌شود، گفت: امسال قرارداد مهمی با سازمان حفاظت محیط زیست درباره ریزگردها، کم آبی، خشک شدن تالاب‌ها و حفاظت از گونه‌های زیستی منعقد کرده‌ایم، اکنون دانشگاه شریف کنار اقدامات مربوط به احیای دریاچه ارومیه فعال است.
انتهای پیام/
به گزارش خبرنگار 
