رئیس سازمان فضایی در گفت‌وگوی تفصیلی با باشگاه خبرنگاران جوان:
کارنامه ۴۰ ساله ایران در صنعت فضایی درخشان است/ با تکیه بر توان داخل، چرخه فضایی را توسعه می‌دهیم/ فضا در ماهواره‌سازی خلاصه نمی‌شود
براری گفت: موفقیت‌هایی که ایران در صنعت فضایی پس از چهار دهه به دست آورده چشمگیر است.
به گزارش خبرنگار حوزه فن‌آوری‌گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، توسعه فناوری فضایی و دستیابی به افتخارات گسترده در این بخش از جمله موضوعاتی است که تمام کشورهای جهان آن را دنبال می‌کنند؛ اکنون ایران با قرار گرفتن در میان کشورهای صاحب نام در حوزه فناوری، توانسته است موفقیت‌هایی خوب را کسب کند اما باید بدانیم که صنعت فضایی تنها در ساخت ماهواره خلاصه نمی‌شود؛ به کمک این صنعت می‌توان چالش‌های محیط زیستی را حل کرده و برنامه‌های خود را پیش برد. امروز و در روز فناوری فضایی به خود می بالیم که متخصصان این کشور که سازنده ماهواره‌های بومی بوده‌اند توانستند شرکت‌های خصوصی را در حوزه فناوری فضایی ایجاد کنند و با شعار ما می‌توانیم به چرخه فضایی توسعه و رونق ببخشند؛ برای آگاهی از آخرین دستاوردهای صنعت فضایی و نقش این صنعت در زندگی مردم گفتگوی تفصیلی با مرتضی براری رئیس سازمان فضایی کشور داشته‌ایم که متن این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید.
باشگاه خبرنگاران جوان: به طور کلی پس از انقلاب چند ماهواره را برای قرار گرفتن در مدار به فضا فرستادیم ؟
براری: پس از انقلاب ماهواره مشترک مخابراتی به نام بدر طراحی شد و در مدار ژئو قرار گرفت؛ پس از آن ماهواره امید برای قرار گرفتن در مدار فرستاده شد و توانست ۴۷ روز در مدار ۲۵۰ کیلومتری قرار بگیرد که البته این تعداد روزهایی که در مدار باقی ماند متناسب با مدار مخابراتی خود بوده است و پس از ماهواره امید ماهواره سنجشی نوید را توانستیم به مدت پنجاه و هفت روز در مدار قرار دهیم؛ انشاالله با تکیه بر توان داخل و با شعار ما می‌توانیم شاهد پرتاب‌های دیگر و توسعه چرخه کامل فناوری فضایی خواهیم بود.
باشگاه خبرنگاران جوان: مهمترین برنامه‌ای که سازمان فضایی آن را دنبال می‌کند و در آستانه چهل سالگی انقلاب به دنبال دستیابی آن هستیم، چیست؟
براری: ایجاد و تثبیت چرخه کامل فناوری فضایی از جمله برنامه‌هایی است که به شدت آن را دنبال می کنیم و به دنبال این هستیم تا ماهواره‌های بومی ایران بتوانند در مدار قرار بگیرند ؛ خوشبختانه طی ۴۰ سالی که از انقلاب اسلامی گذشته است توانسته ایم در بخش فضایی و ماهواره‌ای به موفقیت‌هایی خوب دست یابیم، البته باید بدانیم که امروز هر کشوری که داده‌های ماهواره‌ای بیشتر داشته باشد موفق‌تر خواهد بود و ما برای دستیابی به داده‌های ماهواره‌ای باید فضا را برای ورود شرکت های خصوصی فراهم کنیم؛ در حال حاضر دولت اعتقاد بسیاری به بخش فضایی دارد و تمام پروژه‌ها با سرعت خوبی طی می‌شوند؛ در تلاش هستیم به کمک منابع مالی دولت، توان دانشی جوانان و کمک شرکت‌های خصوصی حوزه فضایی خود را رونق بخشیده و به موفقیت‌هایی بیشتر دست یابیم، اکنون ایران جزو ۱۰ کشور برتر جهان در حوزه فناوری فضایی است و توانسته موفقیت‌های خوبی را کسب کند و به طور قطع آینده‌ای درخشان پیش روی ایران است.
در بخش فضایی موفقیت‌هایی خوب به دست آورده‌ایم
باشگاه خبرنگاران جوان: موفقیت امروز صنعت فضایی کشور چست؟
براری: دستیابی به فضا و خودکفایی در صنایع فضایی آرزوی هر ملتی است و در تلاش هستیم تا با توان داخلی به این عرصه ورود پیدا کنیم و خوشبختانه امروز در بخش فضایی موفقیت‌های خوبی را به دست آورده‌ایم؛ در حال حاضر فضا یکی از مهمترین زیرساخت‌های اقتدار و رفاه کشور‌هاست و کاربرد‌هایی متعدد در صنعت حمل و نقل اینترنتی، صنعت هواشناسی، برنامه‌های توسعه‌ای و بسیاری خدمات دیگر دارد؛ فضا در زندگی مردم نقش استراتژیکی را بر عهده گرفته و در سبد زندگی مردم نقشی فراوان پیدا کرده است؛ سازمان فضایی امروز در راستای توسعه زیرساخت‌های بومی فضا با سرعت حرکت می‌کند و از جمله اقدامات اولویت دارمان کاهش تصدی‌گری دولت در بخش فضایی است.
باشگاه خبرنگاران جوان: برای کاهش تصدی‌گری دولت چه برنامه‌ای دارید و این هدف مهم چگونه عملیاتی می‌شود؟
براری: به دنبال آن هستیم که بخش خصوصی در حوزه فضا وارد عمل شود و بتواند نقش آفرینی موثر داشته باشد؛ اکنون پروانه اپراتوری برای ماهواره‌های مخابراتی صادر شده‌اند و در این عرصه چندین برنامه منسجم شکل گرفته است؛ به دنبال ایجاد بسترسازی مناسب برای بخش خصوصی هستیم تا آنها بتوانند بر اساس شایستگی و موفقیت های خود وارد این حوزه شوند؛ همه می‌دانیم که بخش خصوصی با کمبود نقدینگی مواجه نیست و می تواند مشکلات بودجه‌ای که از سوی منابع محدود دولت وجود دارد را جبران کند؛ در تمام کشورهای دنیا هم اکنون بخش خصوصی وارد عمل شده است و این بخش با تکیه بر نیروهای متخصص و ارزشمند خود می‌تواند چرخه ماهواره و فضایی کشور را به حرکت در بیاورد؛ ما از آزادسازی ماهواره‌های مخابراتی شروع کردیم و اکنون در حال آزادسازی ماهواره‌های سنجشی هستیم. به طور قطع حضور بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان در عرصه فضایی می‌تواند رونق اقتصادی خوب را برای کشور به دنبال داشته باشد. اکنون ۷۶ درصد اقتصاد فضا در دنیا توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و و بیش از ۶۱ اپراتور ماهواره مخابراتی و بیش از ۵۰ اپراتور ماهواره سنجشی ایران به کمک بخش خصوصی بوجود آمده است.
بیش از ۸۸۰ میلیارد تومان افزایش سرمایه گذاری داشته‌ایم
باشگاه خبرنگاران جوان: حضور بخش خصوصی برای کمک مالی موثر است اما دولت‌ها هم باید در این حوزه بودجه‌ای خوب را تخصیص دهند؛ میزان بودجه بخش فضایی در کشور و ذیل برنامه ششم توسعه چگونه است؟
براری: پس از آنکه سازمان فضایی دوباره به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات سپرده شد بیش از ۸۸۰ میلیارد تومان افزایش سرمایه گذاری داشتیم و هر سال با رشدی مناسب در بخش بودجه‌ای حوزه فضایی مواجه هستیم؛ اکنون تمام کشورهای توسعه یافته برای پیشبرد فعالیت‌های فضایی خود از ترکیب بودجه دولتی و بخش خصوصی استفاده می کنند، البته ما در تلاش هستیم تا منابع خود در برنامه ششم توسعه را برای تمام فعالیت‌های فضایی اختصاص دهیم و به خود اختصاص دهیم. در این بین با شواهدی که مشاهده می‌کنیم متوجه شده‌ایم که بیشتر منابع بخش فضایی از سوی بخش خصوصی تامین می‌شود و این حوزه بیش از آنکه بخش دولتی را درگیر خود کند از بخش خصوصی کمک می‌گیرد.
باشگاه خبرنگاران جوان: برای پیشبرد فعالیت‌های فضایی با نهادهای مختلفی تفاهم‌نامه‌هایی را به امضا رسانده‌اید و درباره این تفاهم‌نامه‌ها توضیح دهید.
براری: از جمله برنامه‌هایی که برای پیشبرد فعالیت‌های صنعت فضایی داشته‌ایم همکاری با صندوق توسعه ملی و صندوق نوآوری و شکوفایی بوده است؛ صندوق توسعه ملی به صنایع های‌تک به‌خصوص صنعت فضایی علاقه بسیاری دارد و به شرکت‌های خصوصی تا ۸۰ درصد وام سه درصد با سه سال تنفس ارائه می‌کند، همچنین صندوق نوآوری و شکوفایی برای کسب و کار شرکت های خصوصی منابع خوبی را تخصیص داده است؛ از سوی دیگر با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری همکاری‌هایی را برای ایجاد مراکز کارآفرینی و شتاب دهنده‌های خصوصی داشته‌ایم. به دنبال این هستیم تا استارت آپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان بتوانند برای توسعه فضای اقتصاد وارد عمل شوند.
باشگاه خبرنگاران جوان: یکی از برنامه‌های مهم بخش فضایی ارسال موجود زنده به فضاست و برای آنکه بتوانیم در این حوزه وارد عمل شویم و موفقیت‌هایی خوب را کسب کنیم، چه اقداماتی باید انجام شود و کدام یک از بخش‌های کشور باید وارد عمل شوند؟
براری: تمام مردم به دنبال این هستند که بتوانیم موجود زنده را به فضا بفرستیم و البته این موضوع کار ارزشمندی است اما واقعیت آن است که فرستادن موجود زنده به فضا به منابع مالی زیادی احتیاج دارد و بر اساس اولویت بندی های کنونی فرستادن موجود زنده به فضا اولویت ندارد بلکه اولویت ما ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای آزمایشگاه های فضایی است؛ البته اگر بخش خصوصی وارد عمل شود و علاقه مند به فعالیت در این حوزه باشد می‌توانیم به کمک آن موجود زنده را به فضا پرتاب کنیم و در جلساتی که با بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران این حوزه داشتیم متوجه شدیم که آنها علاقه‌مند به حضور در این بخش هستند و می‌توانند کمبود بودجه بخش دولتی را جبران کنند.
متولی اصلی قراردادهای میان دانشگاه و پژوهشگاه ها سازمان فضایی است
باشگاه خبرنگاران جوان: کدام نهاد متولی اصلی ساخت ماهواره‌های دانشجویی است و چه نهادی وظیفه نظارت و ساخت این ماهواره‌ها را برعهده دارد؟
براری: در تمام کشورهای جهان نهادی برای رسیدگی به فعالیت‌های فضایی وجود دارد که در ایران سازمان فضایی متولی اصلی حوزه فضاست و در کنار آن شورای عالی فضایی به ریاست رئیس جمهور و دبیری رئیس سازمان فضایی وجود دارد و در آن شورا سیاستگذاری و برنامه‌ریزی‌ها درباره برنامه‌های فضایی انجام می‌گیرد؛ امروز به کمک فضا می‌توانیم بسیاری از چالش‌های محیط زیستی را برطرف کنیم و فعالیت سازمان فضایی در راستای انجام برنامه‌های صلح طلبانه برای حفاظت از محیط زیست و توسعه کشور است و باید بگویم تمام این پروژه‌ها توسط سازمان فضایی مشخص، اجرایی و نظارت می‌شوند؛ متولی اصلی قراردادهایی که میان دانشگاه و پژوهشگاه ها به امضا می‌رسد سازمان فضایی کشور است.
باشگاه خبرنگاران جوان: بر اساس برخی از آمار، گفته شده است که متخصصان و سازندگان ماهواره‌های دانشگاهی اکنون از کشور خارج شده‌اند و در دیگر کشورهای جهان در حال کار و تحصیل هستند. برای نگه داشتن جوانان در کشور و اشتغال آنان چه برنامه‌هایی را در نظر گرفته‌اید؟
براری: در حال حاضر ۲۰ هزار دانشجو در حوزه هوا فضا فعالیت می‌کنند و مهمترین دغدغه ما جذب متخصصین است؛ البته برای افزایش میزان اشتغال باید بازار بخش فضایی را ایجاد کنیم و در تلاش هستیم با کمک سرمایه‌گذار بخش خصوصی بتوانیم نیروی متخصص را جذب شرکت‌های دانش بنیان و استارت آپ‌ها کنیم. البته باید بگویم که خوشبختانه اکنون بسیاری از متخصصین ماهواره‌های دانشگاهی همچون ماهواره شریف‌ست و پیام در داخل شرکت های خصوصی هم این کشور کار می کنند؛ در بازدیدی که از شرکت‌های بخش خصوصی داشته‌ام متوجه شدم که بسیاری از متخصصان و دانشمندان ایرانی به جای خروج از کشور در داخل مانده‌اند و برای توسعه بخش فضایی کشور فعالیت می‌کنند. البته خروج دانشجویان از کشور تنها مربوط به رشته هوافضا نیست اما ما باید بتوانیم تا آنها را در کشور نگه داریم و فضای مناسب کسب و کار را برایشان به وجود بیاوریم، به همین دلیل است که شعار توسعه متوازن فناوری و کاربرد سرمایه گذاری را انتخاب کرده‌ایم و سازمان فضایی به دنبال تکمیل زنجیره ارزش فناوری فضایی به کمک به بخش خصوصی و پیشبرد همکاریهای بین الملل است.
انتهای پیام/
گفتگو از: مهشید جعفری
