به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، سابقه سوگواری و برپایی عزاداری برای حسین بن علی به اولین روزهای بعد از عاشورا، باز می گردد. اولین مراسم سوگواری را حضرت زینب خواهر امام حسین(ع)  برگزار کرد.

دسته گردانی و سینه زنی و نوحه خوانی که در زمان صفویه رایج شده و توسعه پیدا کرده بود، در عصر قاجاریه با گسترش و تجمل بیشتر در پایتخت رواج پیدا کرد. دسته گردانی در عصر قاجار، به ویژه در زمان ناصر الدین شاه با آداب و آیین و آذینش بسیار برگزار می‌شد.

شعر معروف محتشم کاشانی (سده ۱۰ قمری) در رثای واقعه کربلا که این‌گونه آغاز می‌شود نشان می دهد مراسم عزاداری محرم از گذشته نیز وجود داشته:

باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟باز این چه رستخیز عظیم است؟
کز زمین بی نفخ صور، خاسته تا عرش اعظم است
این صبح تیره باز دمید از کجا کزو
کار جهان و خلق جهان جمله در هم است
گویا طلوع می‌کند از مغرب آفتاب آشوب در تمامی ذرات عالم است
گر خوانمش قیامت دنیا، بعید نیست
این رستخیز عام، که نامش محرم است

سوگواری عاشورا مختص شیعیان نیست. در ایران ارامنه نیز دسته‌جات عزاداری دارند.

در مورد واقعه عاشورا در سال ۶۱ اغلب تاریخ نگاران اهل سنت از جمله محمد بن جریر طبری، بلاذری، عمر بن سعد، ابن قتیبه دینوری، احمد بن داوود دینوری و عزالدین بن اثیر واقعه کربلا را به تفصیل و بر اساس روایت ابومخنف بیان کرده‌اند.

در ایام محرم همه جای ایران ما غرق در عزا و ماتم می شود. به هر کوی و برزنی که وارد شوید دسته جات عزاداری در حال اجرای مراسمات هستند، عزاداری های مردم جنوب شور و حال خاصی دارد. چنان دمامه زنان و سنج زنان می کوبند گویی اکنون محرم سال ۶۱ قمری است. خوزستان یکی از استان های جنوبی ایران است و به دلیل داشتن اقوام گوناگون و زیست مسالمت آمیز شان در کنار هم از آداب ها و رسوم متفاوتی برخوردار است.

علی اصغر زهرتی، کارشناس مسائل فرهنگی  در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، در خصوص آداب و رسوم مردم خوزستان در روز های محرم بیان کرد: در خوزستان مانند دیگر مناطق ایران مردم در روزهای پیش از شروع محرم با نصب پارچه ها و درفش های مشکی بر در و دیوار شهرشان، سُوک خود را در عزای حسینی نشان می دهند.

وی افزود: امام حسین پیام رسان انسانیت در تاریخ بشریت است و ما اگر بخواهیم بر اساس زندگی انسانی حرکت کنیم نباید آن ها را به فراموشی بسپاریم. پس باید برای حفظ ارزش های والای امام حسین آداب ها و رسوم گذشته مربوط به محرم را زنده نگه داریم. هر قومی با زبان خودش ارادتش را به امام بیان می کند، و این ابراز ارادت در هر مکانی متفاوت است.

زهرتی عنوان کرد: برای مثال در جنوب ایران و استان خوزستان آداب خاص خودشان را دارند و در خوزستان نیز هر کدام از شهرستان ها، آیین های ویژه دارند که این ها همه نشانه عشق و ارادت به امام حسین (ع) است. البته تا زمانی که با خرافات آمیخته نشود، مانند قمه زدن که عملی غیر عاقلانه و حق النفس است.

کارشناس مسائل فرهنگی در زمینه زنجیر زنی و طبل زنی بیان داشت: طبل زنی یا دمام و سنج زنی ریشه های اعلان عزا هستند، به آن معنا که ما سوگوار هستیم. زنجیر زنی نیز بار مصیبتی است که بر امام حسین و اطرافیانشان وارد شده بود. اینها نماد ها و اعلام های مصیبت هستند که به روش های مختلف انجام می شود که البته باید مراعات در نظر گرفته شود.

وی در خصوص چگونگی فاجعه کربلا توضیح داد: قبل از ایام حج و زمانی که امام حسین در مدینه اقامت داشت، نامه های بسیاری از کوفه به دست وی رسید که یزید به عنوان خلیفه مسلمین از هیچ گناهی ابا ندارد و به هر کار زشت و ناپسندی دست می زند. بعد از انجام اعمال حج، در راه و زمانی که امام به سمت مدینه می رفتند شایعه ای برای ترساندن مردم کوفه، به دست شان رسید که سپاه یزید به سمت مکه در حرکت است. امام حسین (ع) نیز برای جلوگیری از خونریزی در بیت الله الحرام مسیر کربلا را پیش گرفتند و فاجعه رخ داد.

زهرتی در پایان اظهار کرد: بزرگترین درسی که می توان از جریان کربلا گرفت، دلسوزی افراد پاکی است که از همه چیز خود گذشتند تا امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه با ستم گران باقی بماند.

محمد حسین خضریان، کارشناس مسائل مذهبی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز،در خصوص اهداف امام حسین از رفتن به کربلا گفت: حسین (ع) به دلیل هدف والایی که هم برای زندگی دنیوی و اخروی ما مفید بود به پا خواستند. در حقیقت امام برای آبادی دنیا نیز قیام کردند. وقتی که ایشان همسر و فرزندان خویش را همراه خود می برند برای آن است تا پیام رسان عاشورا باشند و این واقعه را پخش کنند و گسترش دهند.

وی افزود: یکی از دلایل زنده نگه داشتن شعائر و اهداف امام حسین (ع) فراهم کردن مقدمه ظهور است و برای آنکه مقدمات ظهور فراهم شود. حسین (ع) باید به واسطه کربلا و درک درست و دقیق آن، شناخته شود. ما باید اهداف و حرکات امام را با زمان خودمان تطبیق دهیم باید بدانیم ستم گر کیست؟ باید در مقابل چه کسی قیام کنیم؟ و شمر زمانه ما کیست؟

خضریان ادامه داد: قیام برای زنده نگه داشتن امر به معروف و نهی از منکر و مبارزه با ظالم است. امام حسین خود نیز می فرمایند من قیام کردم برای زنده نگه داشتن سنت های رسول خدا که در آن زمان در حال ازبین رفتن بود. که اگر همه این ها را با هم جمع کنیم به این نتیجه می رسیم که امام حسین برای انسانیت به پا خواستند.

کارشناس مسائل مذهبی در زمینه ازبین رفتن انسانیت در زمان یزید عنوان داشت: مسلمانان در آن زمان تحت تکفل فردی قرار داشتند که هیچ فکر و ایدوئولوژی نداشت، جامعه در سطح بسیار پایین زیست می کرد و فقط در فکر سیر کردن شکم شان بودند، در حالی که اجتماع برای بالندگی نیاز به اندیشیدن دارد.

وی افزود: در حقیقت قیام اباعبدالله الحسین برای آن است تا آزادگی و انسانیت را زنده کند. هنگام حادثه کربلا عده ای بالای کوه دعا می کردند که ای کاش امام را نکشند فردی به آنها گفت چرا به یاری حسین ابن علی نمی روید؟ گفتند می ترسیم. افرادی در زمانه ما هستند که حق را می بینند اما برای دفاع از آن هیچ حرکتی نمی کنند. این یعنی ظلم پذیری.

قیام عاشورا بهترین الگویی شد برای آزادگان جهان و آنانکه از ترس حکومت های سرکوبگر هیچ حرکتی از خود بروز نمی دادند. بعد از این رویداد هر چند که قتل و سرکوب در راس اقدامات بنی عباس و بنی امیه قرار داشت، ولی مردم دیگر از مرگ بیم نداشتند و به پا می خواستند، که قیام مختار و قیام توابین از جمله این حق خواهی ها هستند.

گزارش از ساسان ناصری زاده

انتهای پیام/