به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، پدیده مواد مخدر و روان گردان ها از نظر ماهیت به گونه ای هستند که در ردیف سه بحران جهانی در کنار بحران های هسته ای، جمعیت و زیست محیطی، تهدید کننده بشریت شناخته می شوند، زیرا این پدیده تمامی ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی جوامع را تحت تأثیر مخرب خود قرار می دهد و بنیان هر اجتماع و خانواده را به کام خود برده و رسالت اصلی حاکمیت ها را مبنی بر رفاه و کرامت انسانی مورد تهاجم قرار می دهد.

یکی از مواد مخدری که این روزها جای مخدرهای سنتی را گرفته و جوانان به تصور اینکه این ماده اعتیاد آور نیست به مصرف آن روی آورده اند، شیشه است.

شیشه یا متامفتامین یک ماده محرک بسیار اعتیادآور، مهلک، خطرناک، غیر قابل پیش‌بینی و محرکی قوی برای سیستم عصبی مرکزی یعنی مغز و نخاع  به شمار می‌رود.

این ماده که اثرات بسیار خطرناکی برای مصرف کننده و اطرافیان او بر جای می گذارد، مصرف کننده را دچار علائمی چون لرز، تعریق، بیش فعالی، توهم و تشویش ذهن می کند و این روزها به دلیل ناآگاهی به ماده مخدر پرمصرف جوانان تبدیل شده است.

مقدمه ای بر ماده محرک شیشه

شیشه یک ماده محرک صنعتی است که در طی روند تولید آن، از هیچ گونه ماده طبیعی استفاده نشده، نام علمی شیشه متامفتامین است که اولین بار توسط یک شیمی دان ژاپنی در سال 1919 تولید شد.

زمانی که مصرف این ماده محرک، افزایش پیدا کرد، به منظور جلوگیری از مصرف آن، لفظ « قتل سریع» به آن نسبت دادند، در خلال جنگ جهانی دوم سربازان قرص های آمفتامین به نام پروتئین را استفاده می کردند که استفاده آن به منظور کاهش اشتهای آنها در برابر محدویت های جیره غذایی و ایجاد بی خوابی برای جنگ های طولانی بود، استفاده از این ماده در بین خلبانان نیز به منظور انجام پروازهای طولانی انجام می گرفت که بعدها مصرف کنندگان این قرص ها دچار بیماری های جسمی و روانی متعددی می شدند.

متاآمفتامين يا شيشه، يک محرک اعتياد آور بسيار قوی با تاثير شديد بر روی سيستم عصبی است که با توجه به اینکه ظاهر کریستال مانند آن شبیه به خرده های شیشه است، به این نام معروف شده و به نام‌های کريستال، مت، آیس، اسپید،  و ... نيز شهرت دارد و به شکل دانه‌های کريستالی شفاف به صورت پودر به فروش می رسد.

تاریخچه ی ورود شیشه به ایران

تاریخچه ورود دقیق این ماده به ایران به‌ صورت مشخص معلوم نیست و گزارش‌ها حاکی از آن است که تا قبل از سال ۱۳۸۶ مصرف این ماده به‌ قدری محدود بوده است که در بررسی وضعیت سوءمصرف کنندگان که در سال ۱۳۸۳ صورت پذیرفت، موردی از مصرف این ماده گزارش نشده است، در طی سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۹ با کاهش شدید قیمت این ماده، شاهد رشد بسیار سریعی در آمار مصرف‌کنندگان این ماده مخدر هستیم. تا قبل از این بخش عمده این ماده به‌صورت قاچاق از کشورهایی همچون تایلند و مالزی وارد ایران می شد ولی از آن‌رو که تولید این ماده به‌صورت آزمایشگاهی و با مواد و عناصری نه‌ چندان گران‌ قیمت صورت می‌پذیرد، سوداگران داخلی را به طمع انداخت که در داخل کشور نسبت به ساخت و عرضه این ماده مخدر اقدام کنند.

جالب‌تر آنجاست که فرمول تهیه این ماده، فرمولی مشخص بود، ولی سوداگران داخلی در هر قسمت، در صورتی که با کمبود ماده یا عنصری مواجه می‌شدند ماده‌ای مشابه را به خدمت می‌گرفتند و این اعمال سلیقه شخصی به دلیل در دسترس نبودن مواد، ارزان‌تر فراهم شدن و نبود تجهیزات کافی تا جایی ادامه یافت که کارشناسان امر در بررسی‌های خود شاهد استفاده از اسید باطری و یا جوهر نمک در ساخت و تهیه این ماده بودند، همین تغییرات در عناصر اولیه، سبب شد سیر تخریبی ماده مرگ‌آور اولیه سرعتی دوچندان یابد.

افزایش 146 درصدی شیشه طی سال 97 در کرمان

سرهنگ کامبیز اسماعیلی، رییس پلیس مواد مخدر استان کرمان در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، با اعلام اینکه طی سال ۹۶، ۷۹کیلو شیشه از لابراتوارهای تولیدی خارج از استان کشف شده، گفت: از ابتدای سال ۹۷، شاهد کشف ۳۷کیلو بوده ایم که این میزان،  ۱۴۶درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.

وی با اعلام اینکه بیشترین میزان مصرف مواد در 12 استان کشور در مرحله زنگ خطر است، افزود: کرمان یکی از این استان هاست که در این زمینه باید چاره ای اساسی اندیشیده شود.

سرهنگ اسماعیلی سن مصرف شیشه را به طور میانگین 20 سال عنوان کرد و هشدار داد: متأسفانه تحقیقات نشان داده است، سنین 20 تا 24 سالگی مصرف شیشه را تجربه کرده اند.

وی تصریح کرد: بسیاری از افراد بر اساس باورهای غلط و تفکرات نادرستی نظیر کاهش وزن(بانوان) و افزایش تمرکز و انرژی (بویژه دانشجویان در ایام امتحانات) به  مصرف شیشه و سایر ترکیبات متامفتامین روی می آورند و با چند بار سوءمصرف وابستگی شدیدی پیدا می کنند.

سرهنگ اسماعیلی یادآور شد: باید در نظر داشت موادی از قبیل شیشه، کریستال، کراک و هرویین به دلیل اینکه در آزمایشگاه های زیرزمینی ساخته می شوند، امکان درجه بندی آنها بر اساس نوع مواد ترکیبی و خلوص میسر نبوده و عوارض متعددی را به دنبال دارند.

 شیشه بیشتر از کجا وارد کشور می شود؟

رییس پلیس مواد مخدر استان کرمان با اشاره به اینکه ماده اولیه تولید شیشه در کارخانه های چین، هند و جمهوری چک تولید می شود و از طریق قاچاق به کشورهای دیگر منتقل و طی فرایندی تولید آن انجام می شود، گفت: شیوع مصرف شیشه همراه با تولید این ماده محرک در ایران بوده است و از آنجایی که استان کرمان  از استان هاییست که در مسیر ترانزیت مواد مخدر است، همواره آسیب بیشتری در این خصوص دیده است.

سرهنگ اسماعیلی افزود: پس از گذشت مدتی، روند تولید شیشه در آزمایشگاهها و آشپزخانه های زیرزمینی توسط سودجویان در کشور افزایش یافت که این مسئله باعث روند رو به رشد مصرف شیشه شد.

وی تصریح کرد: ناآگاهی جوانان در خصوص مضرات مصرف شیشه برای مدتی مصرف شیشه را به رتبه ی سوم انواع مواد مخدر رساند که پس از مبارزه ی جدی پلیس مبارزه با مواد مخدر با قاچاقچیان و کشف تعدادی از آشپزخانه های تولید شیشه و در دستور کار قرار گرفتن آموزش های پلیس و بالا رفتن آگاهی عمومی مردم، هم اکنون مصرف آن نسبت به سال های قبل میزانی کاهش یافته است.

اظهارات تکان دهنده ی یک قربانی شیشه

با افزایش مصرف شیشه در کشور طی سال‌های اخیر، شاهد افزایش جنایت‌های قاتلان شیشه‌ای بوده ایم، کافی است سری به صفحات حوادث روزنامه‌ها بزنید، قاتل شیشه‌ای همسرش را کشت، مادر قربانی پسر شیشه‌ای، جنایت هولناک قاتل شیشه‌ای، پدر شیشه ای همسر و پسرش را کشت و... تیترهایی است که هر روز می‌بینیم و گاهی راحت از کنار آن می‌گذریم، اما حضور این معتادان در هر خانواده یا حتی همسایگی می‌تواند زنگ خطری برای سرقت، قتل،  یا تجاوز باشد.

« س. ب » جوان 25 ساله ایست که به قول خودش با تعریف و تمجید دوستان از این ماده ی محرک، به سمتش کشیده شده است، این قربانی که یک بار دست به قتل نافرجام همسرش زده، در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان  از روزهای سخت اسارت جسم و روح خود در دستان این ماده ی مخرب گفت: "وقتی با شیشه آشنا شدم با این دید که فقط افراد با کلاس و پولدار از آن استفاده می کنند و هیچ گونه وابستگی در فرد ایجاد نمی کند و براحتی می توان آن را ترک کرد، به سمتش رفتم.

متأسفانه پس از دو، سه بار استفاده، دیگر به این غول بی شاخ و دم، اعتیاد پیدا کردم، وابستگیم اینقدر شدید بود که تمام وسایل خانه را فروختم و دود کردم، کم کم احساس می کردم همه مرا مثل یک دزد زیر نظر گرفته اند و تمام اعمال و رفتار مرا دنبال می کنند و این عصبانیم می کرد.

به تدریج به همسرم که شاید تنها به دلیل پاکدامنی برای زندگی انتخابش کرده بودم، مظنون شدم و احساس می کردم به من خیانت می کند، بارها در مقابلش الفاظی را بکار می بردم که شاید اگر دیگران می شنیدند مرا بی غیرت نسبت می دادند.

حتی به فکر قتل همسرم هم افتادم، اما موفق نشدم آن را عملی کنم."

ناآگاهی مهمترین دلیل افزایش استعمال شیشه

دکتر محمد علی طغرلی پزشک و درمانگر اعتیاد در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان گفت: یکی از عواملی که زمینه شیوع بیش ‌از حد مصرف شیشه را فراهم آورد، فقدان آگاهی و شناخت لازم از فرجام فاجعه‌بار این ماده مخدر بود.

وی افزود: روزگاری نه‌چندان دور، این ماده مخدر با عنوان ماده انرژی‌زا که هیچ‌گونه اعتیادی را در پی ندارد عرضه می‌شد و بسیاری از مصرف‌کنندگان مواد مخدر گیاهی به منظور ترک اعتیاد خود به جمع مصرف‌کنندگان این ماده پیوستند.

طغرلی تصریح کرد: در بسیاری از باشگاه‌های ورزشی و تناسب‌اندام هم از این ماده به‌ عنوان یک چربی سوز قوی و مؤثر مورداستفاده قرار می‌گرفت و بسیاری از بانوان این مرزوبوم که حتی زمینه استعمال دخانیات را هم نداشتند به طمع تناسب‌اندام به دام این ماده مخرب گرفتار شدند.

این پزشک و درمانگر اعتیاد یادآور شد: از آنجایی‌که این ماده یک محرک بسیار قوی است، حتی مصرف کم آن نیز می‌تواند سبب حالت بی‌خوابی، افزایش فعالیت و کاهش اشتها شود و حالت کوتاه و شدیدی از سرخوشی عمیق به دنبال مصرف این ماده به وجود می‌آید که ناشی از رها شدن و افزایش بیش ‌از حد یک ماده شیمیایی و ناقل عصبی در مغز به نام دوپامین است.

طغرلی بیان داشت: مصرف بلندمدت این ماده محرک می‌تواند باعث ایجاد تحمل شود و این بدان معناست که دیگر حالات سرخوشی با مقادیر کم ماده امکان‌پذیر نخواهد بود و فرد می‌بایست برای دستیابی به سرخوشی یا تشدید آن، مقادیر مصرف ماده و یا دفعات مصرف را افزایش دهد.

وی گفت: این ماده با تغییرات آستانه تحریک‌پذیری زمینه افزایش دریافت‌های حسی را فراهم می‌سازد که در ادامه سبب بروز حالتی می‌شود که ما از آن با عنوان انفجار حسی یاد می‌کنیم و فرد مصرف‌کننده با ادامه مصرف، به دلیل تحریک بیش‌ از حد سیستم اعصاب مرکزی، دریافت‌های حسی را تجربه می کند که عامل بیرونی ندارند و از آن با عنوان توهم یاد می‌شود.

علائم و عوارض استعمال شیشه

طغرلی افزود: مصرف این ماده با افزایش ضربان قلب، ضربان نامنظم قلب، صدمه دیدن رگ‌های مغزی ناشی از سکته مغزی و افزایش دمای بدن و نهایتاً تشنج، زمینه‌ساز صدمات جبران‌ناپذیری بر سیستم اعصاب مرکزی می‌شود.

وی تصریح کرد: اکثر مصرف‌کنندگان این ماده دوره‌های متناوبی از پرخاشگری و اغتشاش شعور را تجربه کرده‌اند که اختلالات جدی در روابط اجتماعی و شغلی فرد ایجاد می کند.

این پزشک و درمانگر اعتیاد، خطرناک‌ترین وضعیت برای مصرف‌کننده شیشه را تویکینگ tweaking  عنوان کرد و یادآور شد: این حالت وقتی روی می‌دهد که شخص ۳ تا ۱۵ روز نخوابیده باشد و دچار علائمی چون تحریک‌پذیری و بدبینی باشد، چنین حالتی را تویکینگ و شخص را اصطلاحاً تویکر می گویند.

طغرلی بیان داشت: شخص تویکر اشتیاق شدید به مصرف هر چه بیشتر شیشه دارد ولی پیدایش حالت اوج یا اثرات اولیه بسیار مشکل و در حد محال است و از این ‌رو شخص دچار ناامیدی و رفتار ناپایدار می شود.

وی گفت: رفتارها و واکنش‌های شخص تویکر کاملاً غیرقابل پیش‌بینی بوده و امکان دارد رفتاری خشونت‌آمیز از خود نشان دهد، مواردی از جدال‌های شدید خانوادگی، تصادفات رانندگی و جنایت‌های لحظه‌ای از این افراد گزارش‌شده است.

طغرلی افزود: فرد تویکر می‌تواند کاملاً طبیعی جلوه کند، چشمانی روشن و گفتاری موجز دارد و حرکاتش تند و چابک است اما باکمی دقت می‌توان دید که چشمان شخص، ده برابر سریع‌تر از حد طبیعی حرکت می‌کند، در صدایش ارتعاشی خفیف وجود دارد و حرکاتش سریع و پرشی است، در این حالت احساس‌های منفی شخص همچون بدبینی و ناامیدی به مقدار زیادی افزایش نشان می‌دهد، بیماری اضطراب پارانویا (جنون سوءظن) در این افراد به‌شدت دیده می‌شود و در مجموع برخورد با چنین افرادی باید با احتیاط فراوان صورت گیرد.

وی به یک مورد عینی از اعتیاد به شیشه اشاره و تصریح کرد: شخصی که متهم درجه‌یک قتل بود در پاسخ به پرسش قاضی که از وی دلیل قتل را سؤال کرد به ارتباط نامشروع مقتول با همسر خود اشاره می‌کند که با تحقیق به‌عمل‌آمده، قاضی مطلع شد که آن مرد اصلاً همسری ندارد.

طغرلی یادآور شد: یکی از آثار مصرف شیشه، از دست رفتن ارتباط فرد با واقعیت است و مصرف درازمدت مت‌آمفتامین ممکن است به ابتلا به روان‌پریشی با علائم پارانویا یا بدگمانی، اختلال خلقی، هذیان فکری و توهمات ادراکی هم منتهی شود. برای مثال معتادان به این ماده ممکن است احساس کنند حشراتی روی پوست آن‌ها می‌خزند و در نتیجه ممکن است پوستشان را تا حدی بخارانند که دچار زخم‌های باز و عفونت شود.

این پزشک و درمانگر اعتیاد، مشکل دیگر در میان مصرف‌کنندگان این ماده را عارضه دهانی مت “Meth mouth” عنوان کرد و گفت: بسیاری از مصرف‌کنندگان دچار پوسیدگی دندان می‌شوند که گرچه علت دقیق آن روشن نیست، اما تصور می‌شود به علت کاهش جریان خون به دندان‌ها و لثه‌ها، خشکی دهان و کاهش ترشح بزاق ایجاد شود.

طغرلی، خشکی دهان، افزایش سرعت تنفس، سردردهای طاقت‌فرسا، خشکی، سوزش و ترک لب‌ها، بزرگ شدن مردمک چشم، سیاهی رفتن چشم، لرزش دست‌ها و انگشتان، حالت تهوع، تعرق بیش ‌از اندازه، سرگیجه، بالا رفتن فشارخون، بالا رفتن حرارت بدن، تپش قلب، پوسیدگی شدید دندان‌ها، آلزایمر، افکار قتل و خودکشی، ضعف سیستم ایمنی، آسیب‌های کلیوی و ریوی، انقباضات فک و به هم زدن دندان‌ها را از دیگر عوارض مصرف مت آمفتامین (شیشه ایرانی) برشمرد و افزود: اینها تنها بخش کوچکی از عوارض سوءمصرف این ماده را شامل می‌شود و استفاده از دوز بالای شیشه می‌تواند موجب آسیب در رگ های مغزی و در نهایت مرگ شود.

عوارض مصرف شیشه در بارداری

وی تصریح کرد: مصرف شیشه در بارداری موجب بروز مشکلات عمده‌ای از قبیل زایمان زودرس، عکس‌العمل‌های غیرطبیعی در مادر، حساسیت روحی بسیار شدید و نقص‌های مادرزادی در طفل شود.

طغرلی یادآور شد: افرادی که به‌یک‌باره مصرف شیشه را قطع می‌کنند دچار علائم وحشتناکی نظیر افسردگی عصبی، خواب طولانی و آشفتگی، به‌هم‌ریختگی‌های روانی، کم‌آوردن انرژی، سراسیمگی، تیک‌های عصبی، اضطراب و عدم تعادل در رفتار می شوند.

تصورات غلط افراد مبنی بر اینکه شیشه مخدر نیست!

میترا میرزادی گوهری، روانشناس در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان گفت:  اغلب بيماران مبتلا به اعتياد از پيشينه روانی نامناسبی برخوردار هستند و با توجه به اینکه شناخت كافی از شرايط خود را دارا نبوده و نيستند، اكثر آنها با ورود به دنيای اعتياد به صورت كاملاً نا آگاهانه اقدام به تشديد علائم و بيماری زمينه ای خود می كنند.

وی افزود: یکی از تصوراتی که موجب سوق داده شدن افراد به سمت و سوی ماده ی محرک و مخرب شیشه می شود این است که شیشه مخدر نیست و به راحتی ترک می شود.

میرزادی گوهری تصریح کرد: همین تصور موجب شده حتی در برخی باشگاه ها، به منظور کاهش وزن از این ماده محرک استفاده شود، اما این تصور که این ماده چون مخدر نیست، کسی که به آن اعتیاد پیدا کرد به راحتی می تواند وابستگی اش را کم کند، اشتباهی بزرگ است.

وی با اعلام اینکه متأسفانه زنان یکی از گروههایی هستند که به این ماده ی مخدر خطرناک اعتیاد پیدا کرده اند، یادآور شد: براساس تجارب شغلی و نتایج تحقیقات مختلف، می توان گفت، زنان در روابط نزدیک و صمیمانه خود بیشتر از طریق همسر به مصرف این ماده روی می آورند یا حتی حضور مرد در نقش های مختلف مانند دوست، برادر، همسر یا پدر وسیله ای برای گرایش به سمت این ماده است، علاوه بر این، تاثیر گروه های همسال بین زنان بسیار بیشتر از مردان است و حتی نتایج تحقیقات نشان می دهد، مشکلات عاطفی و روانی نیز می تواند زنان را به سمت مصرف مواد بکشاند و آنها تمایل دارند از مواد به عنوان عاملی برای فرار از مشکلات عاطفی استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه اعتیاد روح و جسم افراد را درگیر می‌کند، درمان آن را نیازمند یک کار تیمی و چند تخصصی از متخصصان روانپزشکان، مشاوره، پزشکان و غیره دانست و گفت: نمی توان فقط با کمک یک تخصص بیماران و معتادان را درمان کرد.

این روانشناس با اعلام اینکه جوانی گوهر نابی است که اعتیاد آن را به منجلاب تباهی و نابودی می کشاند، پیشگیری از سوء مصرف مواد را آسان تر، مقرون به صرفه تر و برتر از درمان سوء مصرف مواد دانست و افزود: از نظر جامعه شناسی برای حل یک معضل اجتماعی باید فرهنگ آن جامعه را تغییر داد و قطعاً این فرهنگ سازی باید از خانواده ها آغاز شود.

میرزادی گوهری با تأکید بر اینکه خانواده ها با مراقبت های رفتاری فرزندان و افزایش آگاهی آنان نقش عمده ای در این زمینه ایفا می کنند، ابراز امیدواری کرد: روزی فرا رسد که جامعه ای پویا، سالم و عاری از هر گونه ماده مخدر داشته باشیم.

باید دانست، استعمال شیشه علاوه بر ضربه ی جسمی، روحی و روانی به فرد و در نهایت به جامعه، از نظر حقوقی نیز محدودیت های قانونی را برای فرد مصرف کننده به دنبال دارد.

مجازات مصرف شیشه چیست؟ 

علی محمودی، وکیل دادگستری در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان با اشاره به اینکه در قانون جدید مبارزه با مواد مخدر، مجازات اعدام برای مجرمان مرتبط با شیشه لحاظ شده، گفت: طبق قانون جدید اگر جرم کسی قاچاق، تولید، خرید، فروش و صدور بیش از ۳۰ گرم شیشه است به شدیدترین مجازات یعنی اعدام محکوم می‌شود. 
وی افزود: اگر امروز کسی با هر مقدار شیشه دستگیر شود، مانند این است که با همان مقدار هروئین یا مرفین دستگیر شده است، پس به همان نحو مجازات شده و مصادره اموال صورت می‌گیرد. 
وی با اعلام اینکه اعتیاد با استعمال تفاوت اساسی دارد، تصریح کرد: کسانی که برای یک بار نسبت به استعمال مواد مخدر مبادرت کرده‌اند، طبق ماده ۱۹ قانون جدید مجازات، آنها ۵۰ تا ۷۴ ضربه شلاق و ۲میلیون تا ۱۰میلیون تومان جریمه نقدی خواهد بود.

حرف آخر

کارشناسان عرصه مطالعات اجتماعی و رفتاری از شیشه به‌عنوان سونامی قرن یادکرده‌اند و از آنجاییکه این ماده محرک، اعتياد آوری است که مصرف کننده به سادگی قادر به ترک آن نیست و حتی مصرف مقادیر کم آن می تواند، فرد را برای همیشه گرفتار کند، لذا اطلاع ‌رسانی صحیح به خانواده‌ها و فرهنگ‌سازی مناسب در مناطق پرخطر، می‌تواند در نجات جان جوانان جامعه از چنگال سوداگران مرگ که مصرف شیشه را تبلیغ  می‌کنند، موثر واقع شود.

انتهای پیام/ب

گزارش از مریم سادات بهادر