به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ انقلاب اسلامی ایران در سال 57 به پیروزی رسید و درباره چگونگی وقوع آن و مباحث مختلفی که درباره آن مطرح است، کتاب های زیادی در بازار کتاب وجود دارد. این کتاب ها گاه در کشور به رشته تحریر درآمدند، گاه نویسندگان خارجی به این موضوع پرداختند. در اینجا کتابی از یک نویسنده خارجی معرفی می کنم که به انقلاب اسلامی ایران در کتابش پرداخته است:

دولت ها و انقلاب‌های اجتماعی عنوان کتابی  از تیدا اسکاچ پل است. این کتاب را مجید روئین تن  ترجمه کرد و در انتشارات سروش  در 361 صفحه و  در سال 1390 منتشر شد. این کتاب ترجمه‌ای از States and social revolutions: a comparative analysis of France، Russia and china است و  موضوع اصلی آن انقلاب است. از تیدا اسکاچ پل، کتاب‌های بینش و روش در جامعه شناسی تاریخی(نشر مرکز)، دولتها و انقلابهای اجتماعی(سروش)، نیز در بازار کتاب وجود دارد.

کتاب دولت‌ها و انقلاب‌های اجتماعی یکی از بهترین کتاب های موجود درباره انقلاب‌های اجتماعی به روش مقایسه تاریخی است. تدا اسکاچ پل (متولد 1947م.) نویسنده و محقق توانا با استفاده از منابع گسترده و معتبر و به روش مطالعه تطبیقی روند انقلاب های اجتماعی در سه کشور فرانسه، روسیه و چین را برای خواننده تحلیل کرده و به نمایش گذاشته است. از دلِ تحقیق او علل موفقیت یا شکست این انقلاب ها همچنین نقاط قوت و ضعف هر یک از آنها نمایان شده است.

کتاب هفت فصل دارد؛فصل اول به "تبیین انقلاب های اجتماعی" به صورت  جایگزینی برای نظریه های موجود می پردازد. در فصل دوم نشان داده می شود  انقلاب ها در نظام هایی کهنه و فرسوده و قدیمی و در بحران رخ می دهند. فصل سوم بافت کشاورزی و قیام کشاورزان را بررسی می کند. فصل چهارم درباره چگونگی تغییرات ساختار حکومت است. فصل پنجم درباره کشور فرانسه و تولد حکومت مدرن در آن کشور پس از انقلاب بزرگ فرانسه را بیان می کند. فصل ششم درباره کشور شوروی و ظهور دیکتاتوری حزبی در آن  و فصل هفتم درباره کشور چین و آغاز بسیج عمومی و حکومت حزبی در آن کشور است.

این کتاب که در ۱۹۷۸ منتشر شده، از جمله آثار مربوط به نسل سوم نظریه‌های انقلاب است. اسکاچ پل در این کتاب، می‌کوشد تا با تکیه بر ساختارگرایی، از ساختارهای اجتماعی نظیر دولت، سیستم‌های اقتصادی و نظایر آنها، تبیینی علّی در مورد انقلاب‌ها ارائه دهد. مهمترین تعبیر نویسنده در مورد تبیین وقوع انقلاب‌ها را می‌توان در این عبارت یافت: «انقلاب‌ها می‌آیند و نه اینکه ساخته شوند». اما نویسنده در مقالۀ «دولت تحصیل‌دار و اسلام شیعی در انقلاب ایران» (۱۹۸۲) ، انقلاب اسلامی را نقض‌کننده قاعده فوق و استثنايی در میان انقلاب‌ها دانست. مهمترین مسئله، وجودِ اراده دینی در انقلاب ایران بود که با نظریۀ اولیۀ اسکاچ پل، سازگاری نداشت.

اسکاچ‌پل که دغدغه‌ تبیین انقلاب‌های اجتماعی و نه صرفا سیاسی را دارد، در خصوص ماهیت انقلاب ایران معتقد است که اگرچه این انقلاب مانند دیگر انقلاب‌ها نیست که به راحتی بتوان ماهیت آن را تشخیص داد، اما به حدّی متکی بر توده‌ها است و نیز به حدّی دگرگون‌کننده روابط بنیادی اجتماعی، فرهنگی و اجتماعی اقتصادی است که قطعاً بیشتر در چارچوب الگوی سنتی انقلاب‌های اجتماعی عظیم تاریخی می‌گنجد تا در چارچوب یک انقلاب صرفاً سیاسی که در آن صرفاً نهادهای حکومتی دست‌خوش تحول و دگرگونی شده باشند. از سوی دیگر، اسکاچ‌پل با نگاه به انقلاب اسلامی از زاویه‌ی پیامدها و نتایج آن، مدعی می‌شود که انقلاب ایران هم‌چنان در چارچوب نظریه‌ی ساختاری وی جای می‌گیرد، بر همین اساس، وی معتقد می‌شود  انقلاب ایران را نیز باید از طریق یک چشم‌انداز ساختاری مبتنی بر بینش تاریخی و کلان مشاهده کرد.

انتهای پيام/