چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر با حضور سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، هنرمندان و دست‌اندرکاران برگزاری این دوره از جشنواره پنج‌شنبه ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ در تالار وحدت برگزار شد.  اجرای مراسم آغاز فعالیت چهل و سومین جشنواره فیلم فجر را فرزاد حسنی بر عهده داشت. همچنین در ابتدای این مراسم، کلیپی از فیلم سینمایی «مادر» به یاد مرحوم علی حاتمی پخش شد.

همچنین در این افتتاحیه با کمک هوش مصنوعی سخنانی از خسرو شکیبایی پخش شد.

 شاهسواری: امیدوارم جشنواره فجر فرصتی برای جوانان باشد

منوچهر شاهسواری دبیر چهل و سومین جشنواره فیلم فجر طی سخنانی بیان کرد: هر موقع به لحظاتی می‌رسیم که قرار است راهی را آغاز کنیم جز این که به دل‌هایمان مراجعه کنیم و دعای سفر بخوانیم و آرزوی سلامتی کنیم چه چیز دیگری می‌توانیم انجام دهیم. شما دوستان و عزیزان من هستید که در این مراسم حضور یافته‌اید. اهل هنر، فرهنگ و دوستدار فرهنگ و هنر هستید. پس به این واژه همه به نحوی باور داریم و به آن عمل می‌کنیم. رنج وسرمستی. رنج می‌کشیم و سرمست می‌شویم و سرمست می‌شویم و رنج می‌کشیم.

او ادامه داد: ما چهره می‌کشیم در حالی که حضرت حق یک چهره بیشتر به ما نداده است. در جهانی که زیست می‌کنیم همه به دنبال نمایش چهره دیگری از خود هستیم. درام به دنبال ساختن چهره های متعددی از حال و احوال همه ماست. اینجا در تهران هستیم تالاری که هم به وحدت شهره است و هم مزین به نام رودکی است در افتتاحیه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر. ما همه رازهایمان را درون درخت‌هایی پنهان می‌کنیم و امشب برای من عزیز است البته نه به دلیل این که دبیر جشنواره هستم.

او می‌گوید: از عزیزانی که در این مجلس حاضر هستند و به من رخصت دادند تشکر می‌کنم. از علیرضا رضاداد و محمدمهدی طباطبایی‌نژاد عزیز یا دیگرانی که غایب هستند تشکر می‌کنم. اینکه در مجلس افتتاحیه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر باشیم و بزرگداشت سیروس الوند را بگیریم از آن سرمستی‌ها است که باید برای آن هلهله کنیم. 

شاهسواری گفت: امشب قدردان همه چهره‌‌هایی هستیم که رضا بابک برای ما ساخت و چهره اصیل خود را برای ما به یادگار گذاشته است و دیگری یکی از سلاطین دوبله منوچهر والی زاده که به دلیل شرایط جسمانی امشب امکان حضور نداشتند اما ما به وظیفه خود عمل می‌کنیم و اگر از والی زاده قدردانی می‌کنیم احترامی را که خودمان محق آن هستیم انجام می دهیم ما مفتخر به او هستیم. 

دبیر جشنواره اظهار کرد: وارد روزگار تغییر شده‌ایم. دوستی به من گفت چهره های شاخص سینمای ایران کجا هستند. ما امیدواریم روزی برسد که چهره های شاخص فرصت داشته باشند تا حضور پیدا کنند و امیدواریم این جشنواره فرصتی باشد برای جوانانی که تجربه رنج و سرمستی را آغاز می‌کنند به همه شما این رنج و سرمستی مبارک باد. چشم بد از تک تک شما دور باد.

 فریدزاده: سینما راوی بخشی از تاریخ است

 رائد فریدزاده رئیس سازمان سینمایی دیگر سخنران این مراسم ضمن خوشامدگویی به حضار گفت: به جشن و ضیافت خودتان خوش آمدید و درود می فرستم به روح شهدای وطن و امام عزیز. سینما مخیل است؛ سینما خیالات را به نظم در می آورد و از آن میان حکایت‌هایی می‌آفریند که روایتگر احوالات نیک و بد ماست. سینما راوی بخشی از تاریخ و شکل دهنده حافظه جمعی است به تاریخ و زبان و فکر جان می‌بخشد. گرچه سینما در جهان و به طبع آن در ایران عمری طولانی ندارد اما عالمی که در آن متولد شده و زبانی که با آن سخن می گوید و روایتگری می‌کند در نزد متفکران و ادیبان از دیرباز شناخته شده است. 

فریدزاده با ذکر داستانی از مولانا گفت:«روزی سخن می‌گفتند میان جماعتی و میان ایشان هم جماعتی کافران بودند، در میان سخن می‌گریستند و متذوق می‌شدند و حالت می کردند، سوال کرد که «ایشان چه فهم کنند و چه دانند؟ این جنس سخن را مسلمانان گزیده را از هزار یک فهم میکند ایشان چه فهم می کردند که می‌گریستند؟» فرمود که لازم نیست که نفس این سخن را فهم کنند آنچه اصل این سخن است را فهم میکنند آخر همه مقرند به یگانگی خدا و به آنکه خدا خالق است و رازق است و در همه متصرف و رجوع به وی است و عقاب و عفو از اوست. چون این سخن را شنید که این سخن وصف حق است و ذکر اوست پس جمله را اضطراب و شوق و ذوق حاصل شود که از این سخن بوی معشوق و مطلوب ایشان می آید».

او ادامه داد: اگر راه‌ها مختلف است اما مقصد یکی است. نمی بینی که راه به کعبه بسیار است بعضی را از روم است و بعضی را از شام و بعضی را از چین و بعضی را از دریا از سوی هند و یمن؛ پس اگر در راه ها نظر کنی اختلاف عظیم و مباینت بی حد است اما چون به مقصود نظر کنی همه متفقند و یگانه و همه را درون ها به کعبه متفق است و درون ها را به کعبه ارتباطی و عشقی و  محبتی عظیم است. در اندیشه گرفت نیست و درون  عالم آزادی است. زیرا اندیشه ها لطیفند و برایشان حکم نتوان کردن. 

رئیس سازمان سینمایی بیان کرد: این سخن مولانا جلال الدین بلخی است در شیراز که ۸۰۰ سال پیش بیان کرد. کمتر زبانی در جهان میتوان یافت که پس از قرن ها چنین ترو تازه باشد. همین سخن تازه بگو تا که جهان تازه شود. چنانکه در آن زمان صنعتگران به خیال عالم نو خلق می کردند و دوستان و همراهان ما در این زمانه با صنعت تصویر جهانی در می افکنند که حال ما را حکایت و روایت میکند و مردمان را به طریق ثواب و سخن سدید رهنمون می سازد. تا باد چنین بادا.

تجلیل از سیروس الوند در شب تولد ۷۴ سالگی

در ادامه همزمان با شب میلاد سیروس الوند کلیپی از او پخش شد. سپس از سیروس الوند با حضور فریدون جیرانی، جواد طوسی و دخترش ماهور الوند تجلیل شد.

بعد از پخش کلیپی که سیروس الوند در آن خاطراتی از دوران کاری‌اش را بیان می‌کرد، فریدون جیرانی، جواد طوسی و ماهور الوند برای قدردانی از الوند، در شبی که مصادف با سالروز تولد او بود به روی صحنه آمدند. 

جیرانی در ابتدا گفت: من و سیروس الوند هم‌نسل هم هستیم و تنها یک‌سال اختلاف سنی داریم. او خیلی زود نوشتن را آغاز کرد. یادم هست در مجله «فردوسی» به سردبیری عباس پهلوان از ایشان نقدی خواندم که درباره فیلم «جوانان زیر آفتاب» بود. بعد از آن هم با تقی مختار در نشریه «ماه نو» کار کرد و گفت‌وگوهای بی‌نظیری را انجام داد که از میان آن‌ها می‌توان به مصاحبه‌اش با پرویز دوایی اشاره کرد.

جیرانی بیان کرد: سیروس الوند جزو نسل دوم فیلم‌سازهایی بودند که پلی میان سینمای روشن‌فکری و تجاری برقرار ساختند. او در جریان فیلم‌سازی خود به مدیریت فرهنگی وقت هم کمک کرد و با فیلم‌هایی که ساخت در دل بحران سینمای ایران،‌ به‌عنوان کارگردانی پیشرو عمل کرد. او در دل تحول فرهنگی که در دل دهه ۶۰ رخ داد فعالیت کرد و اوایل دهه ۷۰  فیلم‌هایی مهم ساخت. الوند چهار دهه فیلم‌سازی کرد. اما متاسفانه در دهه ۹۰ موفق به ساخت فیلم نشد.

سپس جواد طوسی بیان کرد: می‌خواهم به شهر و محله اعتبار بدهم و بگویم وقتی اسم «امام‌زاده یحیی» می‌آید، نسل ما به یاد مدرسه‌ای می‌افتد که عیسی الوند، پدر سیروس الوند در آن مشغول به‌کار بود. عیسی الوند در آن مدرسه فرهنگ‌سازی می‌کرد و باعث ایجاد تعلق‌خاطری در هم‌نسلان من به ری و آن محله شد. حتی فیلم‌ «گوزن‌ها» که نقطه استناد تاریخ به حساب می‌آید نیز از آن مدرسه و عیسی الوند بهره گرفته است. سیروس الوند در چنین خانواده‌ای رشد کرد.

او ادامه داد: سیروس الوند کارش را در سینما با نقدنویسی و دنیای مطبوعات آغاز کرد. نقدی که او بر فیلم «قیصر» نوشته است بی‌نظیر است و هنوز هم می‌شود به آن اتکا کرد. فیلم‌های سیروس الوند کانون گرم خانواده را هدف می‌گیرد و با مخاطب همدل می‌شود. دوست دارم در پایان بگویم که فیلم‌سازی مثل سیروس الوند نباید در نقطه انزوا قرار بگیرد و مدیران باید برای این افراد مسیر بهتری تعریف کنند.

در ادامه ماهور الوند، بازیگر گفت: افتخار می‌کنم که دختر سیروس الوند هستم.  در ادامه برنامه منوچهر شاهسواری نیز به روی صحنه آمد و به‌صورت ویژه از همسر سیروس الوند تشکر کرد و گفت:‌ باید از همسر سیروس الوند تشکر کرد که در تمام این سال‌ها همراه مسیر او بوده است.

الوند: اولین فیلمم را در ۱۷ سالگی ساختم

در نهایت سیروس الوند بعد از دریافت لوح تقدیر، گفت: ما در انباری خود صندوقچه‌ای داریم که به یادگار از مادرم برایمان مانده است. داخل صندوق، کاغذ و اسناد و یادگاری بسیاری هست. چند وقت پیش لابه‌لای محتویات صندوقچه می‌گشتم که قرارداری را دیدم از فیلمی که من فیلم‌نامه اش را نوشته بودم. آن فیلم ساخته و اکران شد و من هم به موقع دستمزدم را دریافت کردم. این تجربه حرفه‌ای در سن ۱۷ سالگی من رقم خورد و برایم انگیزه‌‌بخش بود. حالا باید بگویم که از این که مراسم برزگداشتم نیز زمانی برگزار می‌شود که هنوز زنده‌ام، بسیار خوشحال هستم.

بزرگداشت رضا بابک

دومین مراسم بزرگداشت چهل و سومین جشنواره فیلم فجر با حضور مرضیه برومند و محمدرضا شریفی نیا به تجلیل از رضا بابک اختصاص داشت. 

این بازیگر در مصاحبه‌ای که از او پخش شد بیان کرد نام خانوادگی‌اش ابتدا فشنگچی بود ولی، چون این نام را دوست نداشت آن را به بابک تغییر داد. رضا بابک در این مصاحبه با اشاره به سریال «آرایشگاه زیبا» گفته بود: این سریال حافظه تاریخی یک ملت است. این سریال با کارگردانی خانم مرضیه برومند بود که، چون آدمی رک بوده همیشه، با او حاشیه داشتند و نام او ابتدا با اسمی دیگر در تیتراژ پخش می‌شد.

تجلیل از منوچهر والی‌زاده

بزرگداشت بعدی به منوچهر والی‌زاده هنرمند عرصه دوبله اختصاص داشت که به دلیل شرایط جسمانی در مراسم حضور نداشت، اما پخش تصاویری از مصاحبه با او و چهره رنجورش آه و افسوس حاضران را به همراه داشت.

برگزیدگان بخش مسابقه سینمای ایران

در ادامه جوایز برگزیدگان بخش مسابقه سینمای ایران با حضور بهزاد خورشیدی، شهاب الدین عادل و کامران قدکچیان داوران مسابقه سینمای ایران چهل و سومین جشنواره فیلم فجر اهدا شد.

سیمرغ بلورین بهترین آنونس  قدیر حمزه امامچای برای فیلم «روشن» 
سیمرغ بلورین بهترین پوستر  محمد روح الامینی برای فیلم «در آغوش درخت» 
سیمرغ بلورین بهترین مجموعه عکس- حسن شجاع کنی برای فیلم «برف آخر»

وزیر فرهنگ: گامی به پیش برمی‌داریم 

سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان این مراسم طی سخنانی بیان کرد: قصد تسریع و صحبت ندارم و تنها دو تشکر کوتاه دارم. تشکر اول از دوستانم در دبیرخانه جشنواره فجر است. 

او ادامه داد: دوستان از مهرماه در سازمان سینمایی مستقر شدند و آقای شاهسواری از آبان ماه در فرصتی اندک به این جمع پیوست. قرار بود گامی به پیش برداریم به تعبیر ابوسعید ابوالخیر گامی به پیش در کم کردن فاصله‌ها و با هم بودن و برداشتن فاصله‌ها در دور از هم بودن است. به نظر می‌رسد دوستان توفیق یافتند در این راه و امشب نمونه آن است. امید داریم این گام‌ها ادامه پیدا کند تا جشنواره فجر آینده و جشنواره‌های فجر پسین. 

وزیر فرهنگ بیان کرد: تشکر دوم از سینماست که بخش مهمی از خاطرات خوب ما را ساخته و پرداخته است و امروز در نهاد خودآگاه ما بخش‌های زرینی از این سینما نهفته است و بخشی از اعتلا و عزت ایران و نام آوری ایران از این سینماست. سپاس از همه کسانی که در این مسیر کوشیدند و در پایان یاد امام(ره)، شهیدان و فجر افرین ایران را گرامی  می‌دارم.

چهل و سومین جشنواره فیلم فجر به دبیری منوچهر شاهسواری همزمان با سالگرد چهل و ششمین سال انقلاب اسلامی از ۱۲ تا ۲۲ بهمن برگزار می‌شود.