به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ شمس توس نقل کرده است «یکهزار و دویست سال پیش یعنی در بیست و پنجم ذی‌القعده سال ۲۰۰ هجری، کاروان امام رضا (ع) به اجبار مأمون و تحت نظر رجاء ابن ابی‌ضحاک، مدینه منوره را به مقصد مرو ترک کرد و حدود شش ماه بعد به مرکز خلافت عباسیان رسید.»

بنا بر این گزارش، امام هشتم شیعیان در طول ۳۴۵۰ کیلومتری هجرت خود از مرز شلمچه وارد ایران شدند و به منزلگاهی میان خرمشهر و آبادان رسیدند. سپس از طریق پل اربق ـ که هفتصد سال پیش ویران شده است - از کارون عبور کردند و به اهواز و رامهرمز رفتند. منزل بعدی «ارجان» در هشت کیلومتری شمال بهبهان بود که خوشبختانه یکی از قدمگاه‌های قطعی و شناسایی‌شده است.

از این شهر تا ابرکوه در استان یزد، نشانه معتبری پیدا نشده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد که ایشان از راه غیرمتعارف دره مارون و تل خسرو (یاسوج) عبور کرده‌اند تا به اقلید و ابرکوه در استان یزد رسیده‌اند. کاروان امام هشتم شیعیان حدود پانصد کیلومتر را در یزد طی می‌کند و وارد شمالی‌ترین ناحیه استان یعنی عشق‌آباد طبس می‌شود و پس از عبور از دو شهر کهن فیروزآباد و کشمر، به نیشابور می‌رسد.

سپس این کاروان از راه توس و پس از توقف در ده‌سرخ وارد سناباد مشهد می‌شود و پس از سفر هفتاد و پنج روزه در ایران از سمت سرخس خارج می‌شود. گویا امام رضا (ع) ۷۰ تا ۷۵ قدمگاه در کشورمان دارند. ما در این گزارش به معرفی برخی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) در کشورمان می‌پردازیم.

شلمچه

شلمچه، اولین قدمگاه امام رضا (ع) در ایران بوده است. این روستا در غرب خرمشهر واقع شده و در نقطه مرزی ایران و عراق قرار گرفته است. این مکان در سال‌های جنگ تحمیلی عراق و ایران، در عملیات کربلای ۵ که در دی ماه سال ۱۳۶۵ انجام شد، از دست عراقی‌ها خارج شد. اما این روستا در ساعت ۸ صبح روز ۴ خرداد ماه سال ۱۳۶۷ دوباره به دست ارتش عراق افتاد.

آبادان

دومین قدمگاه شناخته شده امام هشتم شیعیان با نام آبادان شناخته می‌شود. کاروان امام رضا (ع) در این شهر اتراق کرد و درنگی کوتاه در کنار بهمن‌شیر داشته است.

شهر آبادان در استان خوزستان و جنوب غربی کشورمان قرار گرفته است. این شهر از زمان جنگ‌جهانی دوم تا به امروز یکی از مهم‌ترین شهر‌های خاورمیانه و ایران به حساب می‌آید. شهر آبادان یکی از بزرگترین پالایشگاه‌های نفت جهان را در خود جای داده و برخی مورخان بر این باورند که پیش از روزگار تاریخ‌نگار یونانی هرودت، سکونت‌پذیر بوده است. این شهر مدتی دراز محل مناقشه عثمانی و صفویان و قاجاریان بوده و در سال ۱۸۴۷ به صورت کامل به خاک کشورمان پیوسته است.

گردشگرانی که به آبادان می‌روند می‌توانند قدمگاه امام رضا (ع) را در شمال این شهر و پشت بیمارستان آیت‌الله طالقانی بببنند. مردم آبادان پس از عزیمت امام رضا (ع) از شهر آبادان و حرکت ایشان به سوی سرزمین توس (مشهد امروزی) برای زنده نگهداشتن و جاودان ساختن خاطره شیرین دیدار با امام هشتم شیعیان بنای یاد بودی در مکان دیدار با امام رضا (ع) ساختند که در ادوار مختلف تاریخ به صورت مرتب تجدید بنا شده است. بقایای این بنای قدیمی تا سال ۱۳۵۳ در همین مکان پا بر جا بود و از سال ۱۳۷۹ خورشیدی به اهتمام ریاست وقت اداره حج و اوقاف و زیارت آبادان بازسازی شد.

اهواز

اهواز، سومین قدمگاه امام رضا (ع) در کشورمان به حساب می‌آید. امام هشتم شیعیان با ورود به این شهر در آرامگاه علی‌بن‌مهزیار استراحت کردند. بنابر روایات تاریخی هنگامی که مأمون خلیفه عباسی دستور داد تا امام رضا (ع) به عنوان ولیعهد او از مدینه عازم خراسان شود، امام (ع) در مسیر حرکت خود در روز شانزدهم صفر سال ۲۰۱ هـ. ق. وارد اهواز شد و چند روزی در این شهر توقف نمود. بعداً در محل اقامت امام (ع) مسجدی به نام مسجدالرضا (ع) بنا شد که علی‌ابن مهزیار وصیت کرد پس از مرگ او را در مسجد مذکور دفن کنند. در قسمت غربی بقعه وی و پیوسته به مقبره سالنی وجود دارد که احتمالاً همان مسجدی است که به آن اشاره شد.

شهر اهواز یکی از کلان‌شهر‌های کشورمان است و به عنوان مرکز استان خوزستان شناخته می‌شود. این شهر هفتمین شهر پرجمعیت ایران است و در سده‌های نخستین اسلامی به‌واسطه سدی که بر کارون بسته شده بود، از بزرگ‌ترین و آبادترین شهر‌های خوزستان به شمار می‌آمد.

بهبهان

بهبهان یکی دیگر از مکان‌هایی است که به عنوان قدمگاه امام رضا (ع) شناخته شده است. امام هشتم شیعیان پس از ورود به این شهر در کنار مارون (شهر کهن ارجان) اتراق کردند.

بهبهان در جنوب شرقی خوزستان قرار گرفته است. این شهر قدیمی‌ترین نرگس‌زار کشور را در خود جای داده است.

سده

سده عنوان شهری است که در شمال استان فارس قرار گرفته و قدمت آن به هزاره ۵ قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. این شهر یکی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) در ایران بوده است. امام هشتم شیعیان با رسیدن به شهر سده، در شمال شرقی این شهر اتراق کرده است.

چشمه قدمگاه یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر سده به حساب می‌آید. این چشمه که سرچشمه آن در رود کر بوده، آب مصرفی مردم شهر سده را تأمین می‌کند.

اقلید

یکی از شهر‌هایی که در شمال استان فارس واقع شده با عنوان اقلید شناخته می‌شود. این شهر یکی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) بوده است. امام هشتم شیعیان با ورود به این شهر، در جوار چشمه رسول‌الله (ص) استراحت کرده‌اند. چشمه رسول‌الله (ص) در جنوب غربی شهر اقلید قرار گرفته و در گذشته با نام چشمه رودخانه شکاب شناخته می‌شد. این چشمه از زیر یک تپه سنگی و خاکی می‌جوشد و پس از ورود به یک حوضچه از طریق نهری کوچک باغ‌های اطراف را آبیاری می‌کند.

ابرکوه

ابرکوه یکی دیگر از قدمگاه‌های امام رضا (ع) به حساب می‌آید. امام هشتم شیعیان با ورود به این شهر در مسجد بیرون (منزلگاه) اتراق کردند. قدمت مسجد بیرون (منزلگاه) به دوره اسلامی برمی‌گردد. این مسجد تاریخی در تاریخ ۱۷ آذر ماه سال ۱۳۷۷ به ثبت ملی رسیده است.

دهشیر

دهشیر، دهستانی از توابع بخش مرکزی شهرستان تفت در استان یزد است. این دهستان یکی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) به شمار می‌آید. امام هشتم شیعیان با ورود به این دهستان در شرق آن اتراق کردند.

دهستان دهشیر از نگاه ایرج افشار ده شیرآبادی مشهور، اما کم مایه‌ای است بر سرراه ابرقو. براساس گفته‌ها و شنیده‌ها تخته سنگی منقوش و محکوک در بنای قدمگاه دهشیر نصب بوده که ربوده شده است.

توران‌پشت

روستایی تاریخی که در ۶۰ کیلومتری شهرستان تفت یزد قرار گرفته با عنوان توران‌پشت شناخته می‌شود. این روستا که در دامنه‌های جنوبی شیرکوه واقع شده، یکی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) است. امام هشتم شیعیان با ورود به این روستا در جوار چشمه امام (ع) استراحت کرده‌اند.

از جاذبه‌های گردشگری روستای تاریخی توران‌پشت می‌توان به قلعه توران‌پشت، آتشکده استینا، آب‌انبار سنگی، سنگ‌نوشته‌های خوره، مسجد جامع و تخت رستم اشاره کرد.

اسلامیه

شهر اسلامیه در شهرستان فردوس استان خراسان جنوبی واقع شده است. این شهر یکی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) به حساب می‌آید. امام هشتم شیعیان با ورود به این شهر در مقابل قلعه تاریخی فراشاه اتراق کرده‌اند.

تفت

شهر تفت یکی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) به حساب می‌آید. امام هشتم شیعیان با رسیدن به این شهر در قدمگاه مرتضی علی (ع) اتراق کردند. قدمگاه مرتضی علی (ع) در سال ۵۱۲ هجری قمری به فرمان گرشاسب بن علی بن فرامرز یکی از امرای دیلمی ساخته شده است. اصل بنا چهار ضلعی است که در ارتفاع سه متری بنا به هشت ضلعی مبدل شده است. این بنا بر فراز یک بلندی در حاشیه شهر و مسلط به شهر قرار دارد.

مسجد فرط

در مسجد فرط شهرستان یزد قدمگاهی وجود دارد که از اقامت حضرت رضا علیه السلام در آنجا حکایت می‌کند. سنگ سفید گران قیمت و بسیار معروف قدمگاه مسجد فرط از یزد به مشهد رضوی منتقل شده است.

مسجد فرط همان مسجدی است که امام هشتم (ع) در سفر خراسان در آن عبادت کرد و اکنون نیز یکی از حجرات آن به «صومعه امام رضا (ع)» مشهور است. این مسجد در محله دارالشفاء و نزدیک دروازه "مهریجرد" از دروازه‌های اصلی برج و باروی قدیمی شهر یزد قرار گرفته است.

قدمگاه

قدمگاه شهری در شرق نیشابور قرار گرفته است. این شهر یکی از قدمگاه‌های امام رضا (ع) به حساب می‌آید. امام هشتم شیعیان بعد از ورود به نیشابور در این شهر اتراق کردند.

باغ قدمگاه یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر قدمگاه به حساب می‌آید. این باغ به عنوان جایگاهی مقدس از سابقه طولانی برخوردار است و منشأ آن به دوران پیش از اسلام بازمی‌گردد. این باغ را زمانی منسوب به شاهپور کسری و سپس امام رضا (ع) دانسته‌اند. سنگ سیاهی در باغ قدمگاه قرار گرفته که جای دو پا بر روی آن نقش بسته‌است و با نام قدمگاه امام رضا (ع) معروف شده است. می‌گویند امام هشتم شیعیان در این باغ توقف کردند و، چون خواستند با خاک تیمم کنند، آبی جاری پدید آمد.

انتهای پیام/

امام رضا (ع) تا رسیدن به مرو از کدام شهرهای ایران عبور کردند؟