به گزارش خبرنگار حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛سفر همواره فرصتی بوده است تا به وسیله آن به جای جای ایران سری بزنیم و نشاط و راحت روحی در خود به وجود آوریم. اولین گام انتخاب شهر است و ابهر را به عنوان یک گزینه برای سفر به شما معرفی می کنم. این شهر، یکی از شهرهای استان زنجان است. ابهر با ۸۷٬۳۹۶ نفر جمعیت در سال ۱۳۹۰، به عنوان دومین شهر پرجمعیت استان زنجان پس از شهر زنجان محسوب می‌شود. 

 

ارتفاع شهر ابهر از سطح دریا به ۱۵۴۰ متر می رسد. این شهر در ۹۰ کیلومتری جنوب شرق زنجان و ۲۳۰ کیلومتری غرب تهران واقع شده است. از مهم‌ترین آثار تاریخی این شهر می‌توان به بقعهٔ امام‌زاده اسماعیل در شناط، بقعهٔ امام‌زاده زیدالکبیر در شرق این شهر و بقعهٔ پیر زهرنوش در جنوب‌غربی آن اشاره کرد. شهرداری ابهر به چهار ناحیهٔ «مرکزی»، «شناط» (در قسمت شمالی شهر)، «شریف‌آباد» (در قسمت شرقی شهر) و «حسین‌آباد» (در قسمت غربی شهر) تقسیم شده است.

 

ابهر در قدیم اوهر نامیده می‌شده‌است. مردم محلی به آن اَبَر می‌گویند. نام ابهر از آب+هر تشکیل شده و در زبان تاتی به معنی آب آسیاب است. ریز ابه‌های ابهررود از قدیم آسیاب‌های زیادی را به چرخش درآورده که امروزه نیز چنین است

 

در دوره ساسانیان هنگامی که خسرو اول انوشیروان ایران را به چهار قسمت تقسیم کرد ابهر در منطقه دوم یعنی استان جبال قرار داشت دراین دوره این منطقه تحت تسلط خاندان مهران یکی از هفت خاندان مهم حکومت گر ایران بود.این خاندان علاوه بر ابهر به مناطق وسیعی که از ناحیه خوار تا آوج و دشتبی امتداد داشت، مالکیت داشتند و معروفترین افرادی که از این خاندان شناخته شده‌اند شروین دشتبی، بهرام چوبینه، پیران گشسب، گریگوریوس و سیاوش رازی هستند.

 

تاپیش از خلافت هارون الرشید، ابهر منطقه نسبتاً وسیعی را دربرمی گرفت. وی قسمتی از قاقازان و نیز ناحیه ابهر رود را از ابهر جدا کرد و به قزوین ملحق ساخت. در اوایل سده ۸ قمری ولایت ابهر ۲۵ پاره دیه داشت و حقوق دیوانی آن به یک تومان و چهار هزار دینار می‌رسید.

 

از ابهر به عنوان بلوک معتبر از ولایت خمسه با باغات فراوان و آبهای جاری نام برده شده‌است. شاردن می‌نویسد ابهر در دوره شاه عباس دوم صفوی دارای ۲۵۰۰ خانه و باغچه بوده‌است. چنانچه سواره نیم ساعت وقت لازم داشته تا از آن عبور کند. ابهر در این زمان دارای اماکن عمومی و سه مسجد بزرگ بوده و در وسط شهر بقایای گلین قلعه مخروبه‌ای مشاهده می‌شود.

 

در سال ۱۱۰۰ هجری تاورنیه از ارامنه شهر ابهر خبر داده و ژوبر در زمان فتحعلی شاه قاجار باغهای ابهر و خانه‌های تمیز و راحت آنرا ستوده‌است. در سال ۱۲۴۷ هجری ابهر ۷۰۰ خانه و باغهای دانشین داشت و قبر شیخ قطب الدین از مشایخ سلسله شیخ صفی الدین اردبیلی در ابهر واقع شده بر طبق نوشته دوسرسی در سالهای ۱۲۵۰ هجری دوره محمد شاه قاجار ابهر دارای ۲۰۰ خانه و ۹۰۰ نفر جمعیت بوده و دو گنبد نیمه ویران از دو مسجد در آن دیده می‌شده‌است. در دوره ناصر الدین شاه قاجار ابهر تیول توپخانه بود. چنانچه خرمدره در تیول فراشخانه بود. در همین دوره قلعه خرابه‌ای به نام دارا در ربع فرسخی شهر وجود داشت و تعداد  خانه‌های آن به کمتر از ۱۱۰۰ نمی رسید. در سده ۱۰ قمری از مرقد پیر حسن بن اخی آوران نیز در ابهر یاد شد و سیدی علی کاتبی دریاسالار عثمانی در ۹۶۴ ه.ق. آن را زیارت کرد.

 

یکی از جاذبه های شهر ابهر، سد کینه ورس است. این سد در استان زنجان و در فاصله ۱۴ كیلومتری جنوب‌غربی شهرستان ابهر و حدود۵ كیلومتری روستای كینه ‌ورس قرار دارد و بر روی شاخه‌كینه‌ ورس از رودخانه ابهررود كه از جنوب به طرف شمال جریان داشت و به دشت تاكستان وارد می شود، احداث شد. احداث سد كینه‌ورس در سالهای قبل از انقلاب توسط مهندسین مشاور كاژ- سانیو به منظور ذخیره آب جهت تامین آب شرب شهر ابهر و همچنین توسعه كشاورزی و باغداری حد فاصل ابهر و تاكستان مورد نظر قرار گرفت.

 

یکی از بناهای تاریخی رو‌ستای قروه در کیلومتر ۱۵ جاده ابهرـتاکستان قرار دارد. این مسجد که به مسجد جمعه نیز معروف است، از آثار دوران سلجوقی (قرن پنجم هجری قمری) محسوب می شود.این بنا همانند مساجد دوران سلجوقی به سبک چهار ایوانی ساخته شد و گنبد زیبای آن بر چهار فیلپوش استوار است. درفضای اصلی مسجد، صحن گنبدداری به چشم می خورد که دو شبستان را در غرب و شرق خود جای داده است.

مسجد جامع به واسطه تزئیناتی از قبیل گچ‌بری و دو کتیبه که در زیر فیلپوش‌ها است و این کتیبه‌های تاریخ ساخت مسجد را در سال ۴۱۳ ه.ق. و تاریخ مرمت بنا را در سال ۵۷۵ ه.ق. بیان  می کند در تاریخ ۱۳۴۱/۱۲/۰۵ در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید. 

 

مسجد جامع قروه، یکی از بناهای تاریخی ارزشمند منطقه ابررود(رود کبیر) و دوران سلجوقی  به شمار می رود. در این بنا کتیبه‌ای به خط ثلث مزین به نگاره‌های گیاهی (سنه۵۸۵ ه.ق.) در پای فیلپوشها و کتیبه به خط نسخ بر فراز محراب (سنه۴۱۳ ه.ق.) همراه با ترنجهای درهم بافته شده گچی و سطوح زیبا با طرحهای آجرچینی،وجود دارد که  این مسجد دوره سلجوقی را به یکی از شاهکارهای هنری قرون میانی اسلامی تبدیل کرده است.

 

بقعه پیر احمد زهرنوش  به سدهٔ ۶ و ۷ ه. ق. بازمی گردد. این بنا در حاشیه جنوبی شهر ابهر واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۵۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

 

این بقعه آرامگاه سه تن از بزرگان ابهراست. در مجاورت بقعه ساختمان‌هایی دیده می شود  که امروزه از آن‌ها به عنوان موزه‌ی باستانشناسی ابهراستفاده می‌شود. به گفتهٔ محمد آقامحمدی این بنا بر بقایای خانقاهی متعلق به قرن چهارم هجری ساخته شد. خانقاه اولیه متعلق به ابوبکر محمد بن عبدالله ابهری متوفی ۳۳۰ هجری قمری بوده است.

 

این اثر که در سالیان گذشته رو به ویرانی گذاشته بود، در دههٔ ۱۳۶۰ به همت ادارهٔ ارشاد ابهر و با همکاری گروه باستانشناسی سلطانیه مرمت گردیده است.

 

چشمه علی بلاغی یکی از چشمه های شهرستان ابهر در جاده ابهر به قیدار واقع شده است.این چشمه که در هر ثانیه 10 لیتر آبدهی دارد دارای ویژگی های مذهبی نیز است و مردم در مناسبتهای مختلف جهت برآورده شدن راز و نیازهای خود در آن حضور پیدا می کنند و یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان ابهر است.

 

این چشمه در سمت جنوب ابهر در دامنه ملا داغی و ارتفاع حدود 700 متری از سطح جاده قرار گرفته است ؛ روستاهای چالچوق و چشین در اطراف آن قرار دارند. آب آن فراوان است و از دامنه کوه بیرون می آید که بسیار زلال و خنک و گواراست و درفصول مختلف به یک اندازه جاری می شود. در قسمت شرق آن غارهای متعددی وجود دارد که مهمترین آنها غار "زگیل” است این غارچند صد متر طول دارد و در صورت کاوش احتمال وجود غاری بزرگ در این قسمت زیاد است، زیرا حذف از سنگهای رسوبی تشکیل شده و وجود آب نیز مزید بر علت است.

انتهای پیام/