به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ تعدادی از اصناف و حرفه‌ها در رشد و گسترش فرهنگ مناسب در جامعه نقشی اساسی دارند. در کنار معلمان، استادان، شاعران و نویسندگان، ناشران نیز به پیشرفت کشور در زمینه‌های فرهنگی کمک می کنند و سهم بزرگی در اعتلای فرهنگ جامعه دارند. واضح است که حمایت از اقشار فرهنگی، موجب تعالی فرهنگ کشور می‌شود. اگر فرهنگیان کشور دغدغه مالی کمتری داشته باشند مسلما بهترو شایسته تر می‌توانند به امور فرهنگی رسیدگی کنند. با توجه به پایین آمدن تیراژ کتاب‌ها در چند سال اخیر و تحت فشار قرار گرفتن ناشران، از دولت و مسئولان انتظار می‌رفت تا بیشتر از قبل چتر حمایتی خود را بر سر ناشران دولتی و خصوصی بگسترانند. اما متاسفانه بدون توجه به نیازهای فرهنگی کشور از سال 84 به بعد پروسه حذف یارانه بصورت تدریجی در کشور آغاز شد. تا جایی که امروز ناشران هیچ کمکی از طرف دولت دریافت نمی‌کنند و در حال حاضر شاهد حذف یارانه‌های نشر هستیم.

سیدعباس حسینی نیک بازرس اتحادیه ناشران کشور درخصوص وضعیت یارانه های نشر در کشور گفت: سابقا یارانه منحصر به تامین کاغذ بود. یعنی کاغذ با قیمت مناسب به ناشرها پرداخت می‌شد. این موضوع مشکلاتی را ایجاد کرد. بطوری که خود ناشران درخواست کردند یارانه کاغذ حذف شود و در عوض کتاب از ناشران خریداری شود. یعنی در واقع بودجه از بخش تامین مواد اولیه به بخش تولید انتقال یافت ولی متاسفانه این کار به طور کامل انجام نشد. حتی ده درصد از یارانه کاغذ را برای این کار اختصاص ندادند. ضمن اینکه در این بخش هم آفتی به وجود آمد. کتاب‌های ناشرانی که رابطه بیشتری با دولت داشتند، بیشتر خریداری می‌شد و همچنین دولت از خرید کتاب‌هایی که با بینش فکری خود همسو نبود، امتناع می‌کرد. مثلا منابع علمی دانشگاه‌ها تامین نمی‌شد. از سال 1384 تا کنون حدود هزار میلیارد تومان یارانه کاغذ به صفر رسیده است. از سال 89 اعلام شد که یارانه را به جای ناشر به مصرف کننده می‌دهیم و این سیاست در آیین نامه‌ای ابلاغ شد که البته مشکلات خاص خود را داشت. این نوع یارانه هم آفت‌های خاص خودش را دارد. یکی از آفت‌های آن این است که اولا چگونه به این یارانه به دست مصرف کننده برسد که فسادی در آن نباشد؟ ثانیا چگونه مصرف کننده‌ها را انتخاب کنیم؟ مثلا در دوران نمایشگاه کتاب غرفه هایی هستند که کارت های یارانه مصرف کنندگان را به پول نقد تبدیل می کنند! 

امروزه با توجه به اهمیت کتاب و کتابخوانی تقریبا در تمامی کشورهای پیشرفته یارانه‌های نقدی و غیر نقدی به حوزه کتاب پرداخته می شود. اقداماتی مانند معافیت‌های مالیاتی و تخفیف در هزینه‌های پست و زیرساختی کشور برای این قشر. در برنامه‌ریزی یارانه‌ای کشور سوالاتی به ذهن می‌رسد از جمله اینکه: آیا یارانه‌های پرداختی به مصرف کنندگان کافی است؟ ناشران نباید امتیازاتی در این زمینه داشته باشند؟ آیا این یارانه ها واقعا به دست مصرف کنندگان حقیقی کتاب می رسند؟ اگر بودجه ای برای این کار در نظر گرفته شده است چگونه و از چه طریقی باید به دست مردم برسد؟ از حسینی نیک پرسیدیم برای رسیدن یارانه نشر به دست مصرف کننده چه باید کرد؟

وی پاسخ داد:من سال گذشته برای نمایشگاه بین المللی کتاب هم در صنف و هم در اتحادیه ناشران و هم در شورای راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طرحی را پیشنهاد کردم که تصویب شد ولی متاسفانه اجرا نشد! طرحم این بود که بهترین کار برای اینکه یارانه به دست مصرف کننده برسد این است که سایتی با ضریب ایمنی بالا طراحی شود که افراد با کد ملی و پرداخت 40 هزار تومان این یارانه را دریافت کنند و در محل نمایشگاه صاحب کد ملی مراجعه و کارت خود را تحویل بگیرد.

واضح است که ناشران نیز از این تغییر رویه بودجه و صفر شدن یارانه‌های نشر ناراضی هستند. فرید مرادی مدیر تولید انتشارات «نگاه» می گوید:بحث یارانه نشر واقعا غم‌انگیز است. اولین اقدام حذف یارانه‌ها در دولت قبل بود که کاغذ دولتی حذف شد و مابه التفاوت قیمت کاغذ تبدیل به یارانه وزارت ارشاد شد و یارانه عام را به یارانه خاص تبدیل شد. خرید کتاب اتفاقی بود که مدنظر همگان بود اما برای خرید کتاب هیچ گزارشی ارائه نشد. کتاب‌ها با تعداد نسخه‌های بالا از ناشران خاص خریداری می‌شدند و ناشران عمومی هیچ گونه حمایتی نمی شدند. حتی دورانی کتابخانه ملی 50 نسخه اول هر کتاب را خریداری می‌کرد اما امروز این موضوع هم حذف شده است.امروز هیچ نوع حمایت مالی از طرف دولت برای ناشران وجود ندارد. البته دولت می‌تواند ادعا کند که نمایشگاه‌های استانی و بین المللی برگزار می‌کند در حالی که می تواند این وظیفه را به سازمانهای غیردولتی بسپارد.»

نکته غم‌انگیز موضوع یارانه‌های نشر این است که در دهه 70 ، به شکل‌های گوناگونی از ناشران حمایت می‌شده به طور مثال ارائه وام‌های کم بهره که بخشی از سود مشارکت را دولت پرداخت می‌کرد و خرید کتاب از ناشران به شکل گسترده. متاسفانه امروز کتابخانه های کشور، فاقد بسیاری از کتاب‌های معتبر منتشر شده در کشور هستند. از طرفی، در حال حاضر نیاز به فرهنگ و ترغیب مردم به مطالعه بیش از پیش احساس می شود، از این رو لازم است برای حمایت از صنعت نشر کشور چاره‌ای جدی اندیشیده شود.

گزارش از فریده قهرمانی

انتهای پیام/