به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،آتش سوزی یا حریق جنگل ها وابسته به عوامل متعددی در بخش های طبیعی و انسانی است که در این گزارش تلاش می شود ابعاد این رخداد از منظر عوامل انسانی به نحوی دقیق تر مورد بررسی قرار گیرد.

آتش سوزی های عمدی در مناطق متعدد کشور آمار متفاوتی دارد و به واقع نمی توان تمامی مناطق جنگلی ایران را با اعداد و ارقامی ثابت مورد نقد و بررسی قرار داد،بطور مثال،آتش سوزی های عمدی در مناطق زاگرس نشین به مراتب بسیار بیشتر از مناطق شمالی کشور است.

بر اساس گزارشات و اخبار واصله بخش قابل توجهی از حریق جنگل ها در مناطق زاگرس نشین ریشه در عوامل عمدی و انسانی دارد اما در مناطق شمالی کشور،آتش سوزی ها بعضا(نه همیشه) وابسته به مولفه های غیر عمدی،سَهوی و طبیعی است.

*بیکاری و محدودیت در فرصت های شغلی،عامل اصلی حریق های عمدی

جامعه شناسان و آسیب شناسان مسائل اجتماعی معتقدند یکی از اصلی ترین عوامل حریق های عمدی در جنگل ها و منابع طبیعی،وابسته به محدودیت ها و نارسایی های اقتصادی وابسته به بیکاری است.

ابراهیم شفیعی آذر،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی،در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرگاران جوان،با اشاره به نقش حائز اهمیت مسائل اقتصادی در تحولات اجتماعی اظهار داشت:بیکاری، مشکلات و محدودیت های موجود در فرصت های شغلی از نارسایی های اجتماعی به شمار می رود که عامل و ریشه بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی محسوب می شوند.

وی افزود:اساسا افراد بیکار یا گروه ها و اقشاری که در معرض چنین چالش هایی قرار دارند،با مشکلات و دشواری های هر چه بیشتری از لحاظ روحی و روانی،مالی و...قرار می گیرند.

شفیعی آذر عنوان کرد:در این میان افرادی که از لحاظ شخصیتی متزلزل تر هستند،در برابر چنین مسائل و مشکلاتی شکننده تر رفتار می کنند و به واقع لغزش های فکری و رفتاری به شکل پررنگ تری آنها را تهدید می کند.

جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی گفت:با یک نگاه اجمالی به شرایط مناطق زاگرس نشین به روشنی در می یابیم که مشکلات ناشی از بیکاری نسبتا بیشتر از دیگر نواحی در این خطه  نمود پیدا می کند.

وی افزود:البته این به آن معنا نیست که عمومیت زاگرس نشینان با چنین چالش هایی مواجه هستند اما اعداد و ارقام و بررسی های انجام شده موید بروز هر چه بیشتر چنین نارسایی هایی در منطقه مورد اشاره است.

مطالعات علمی و کارشناسی موید این واقعیت است که در این مناطق به دلیل فرصت های شغلی کمتر برخی تلاش می کنند با تخریب جنگل ها برای خود بستر و زمینه کسب درآمد را فراهم کنند.

به عنوان نمونه تخریب جنگل برای تولید زغال،از نمونه روش هایی است که بعضا عده ای از افراد به آن مبادرت می ورزند.

چندی پیش فریبرز غیبی،طی اظهاراتی که در روزنامه جام جم منعکس شد از عمدی بودن 30 درصد از حریق و آتش سوزی جنگل ها خبر داد،به اعتقاد وی،زیاده خواهی(برخی)انسان ها،بیشترین آسیب را به جنگل های تحمیل می کند.

عمده ترین انگیزه های آتش سوزی های عمدی را باید در افزایش اراضی کشاورزی،تغییر کاربری یا انتقام جویی و انتقام گیری جستجو کرد.

آنچنان که غیبی عنوان داشت:هستند افرادی که به دلیل موانعی که در مسیر اقدامات غیر قانونی آنها ایجاد شده به آتش زدن منابع طبیعی اقدام می کنند.

از سوی دیگر عده ای نیز پا را فراتر گذاشته و برای کسب درآمد هر چه بیشتر در راستای بهره برداری از معادن و سود بیشتر،زمینه آتش سوزی عمدی جنگل ها را فراهم می کنند.

اگرچه برخی گمان می کنند با چنین حریق های عمدی،قادر خواهند بود مقداری از دریافتی و هزینه های زندگی خویش را تامین و یا از برخی مسئولان انتقام گیری کنند،اما نباید از نظر دور داشت که منابع طبیعی،ثروت هایی عمومی هستند که دربرگیری آسیب های آن،کلیت و عموم جامعه را شامل می شود و چنین منافع شخصی و زودگذری می تواند با تبعات و عوارض بسیار سنگین و عمیق جمعی همراه شود که اثرات و تبعات آن در دراز مدت احساس خواهد شد.

*ریشه 90 درصد آتش سوزی جنگل ها،عامل انسانی دارد

بر اساس آمار منتشر شده از سوی رسانه ها،قریب به 90 درصد از آتش سوزی اراضی جنگل ها،ریشه در عوامل انسانی دارد که البته یک سوم آن عمدی است و مابقی به دلایل سَهوی و بعضا برخی کم توجهی ها و...رخ می دهد.

*حفاظت از جنگل ها با لحاظ کردن رویکرد مشارکت محور

برخی کارشناسان و صاحب نظران،همچون قاسم سبزعلی،فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل ها معتقد است:با مشارکت جوامع بومی و محلی،بازدارندگی و کنترل هر چه بیشتری بر مهار حریق جنگل ها لحاظ خواهد شد.

به واقع مشارکت مردم در چنین اموری،باعث تنگ تر شدن عرصه برای سودجویان شده و همین امر می تواند در کاهش چنین رخدادهای تلخی مفید واقع شود.

البته از منظر قانون نیز،اقدام به چنین اعمالی با جرایم ریالی و حبس همراه خواهد بود،لذا با همه این اوصاف باید از لحاظ نظارتی،اقدامات هر چه بیشتری عملیاتی شود،در غیر اینصورت احتمال افزایش هرچه بیشتر دامنه حریقی که بر دل جنگل ها می افتد دور از ذهن نخواهد بود.

انتهای پیام/