به‌گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، افزایش سطح همکاری‌های افغانستان و ایران به‌سبب وجود علائق و سوابق مشترک میان دوکشور و نیز آداب‌و‌رسوم و پیوند‌های ناگسستنی در عرصه‌های گوناگون، افق روشنی را در آینده تعاملات فی‌مابین ترسیم خواهد کرد. لذا در این گزارش ضمن معرفی زمینه‌های گوناگون همکاری‎ها در دوکشور، امکانات موجود جهت تقویت مناسبات را مورد تحلیل و بررسی قرار می‎دهیم.

*همسایگی، مهم‌ترین مولفه پیوند تهران- کابل


افغانستان حدود 978کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد و به همین لحاظ، ایران گذرگاه دریایی(آبی) مهمی برای این کشور محسوب می‌شود و از سوی دیگر نیز افغانستان، دروازه ایران به آسیای میانه و چین به‌شمار می‌رود.

همکاری‌های میان دو کشور همواره در طول تاریخ به‌گونه‌ای برجسته قابل تامل بوده است، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در این قرابت‌های فی‌مابین دوکشور با توجه به جاری بودن دین مبین اسلام در عرصه‌های مختلف، الفت دینی- مذهبی رنگ‌و‌بویی مضاعف پیدا کرد و به‌طور کلی شاکله جدیدی از روابط دوستانه نمود یافت.

حال در ادامه فرصت‌های جدید همکاری بین دو کشور را از نظر می‌گذرانیم.
 
*روایت روزنامه هندو از یک کریدور توسعه‎دهنده روابط تجاری


روزنامه هندو می‎نویسد که در منطقه مهم آسیای میانه وجود یک کمربند ارتباطی که بتواند از افغانستان گذشته و این کشور را به همسایگان خود متصل سازد، نقش بسیار راه‌گشایی در زمینه‌های اقتصادی و تجاری خواهد داشت.

در همین راستا تهران، دهلی‌نو و کابل در سال ۲۰۰۳ میلادی، نخستین موافقت‌نامه را برای توسعه بندر چابهار امضا کردند. توافقنامه‎ای که بعدها نیز مورد بازبینی قرار گرفت؛ به‎گونه‎ای که تقریبا در همه این سال‌ها توسعه بندرآزاد چابهار، جزو دغدغه‌های تهران و کابل بوده است.

از دلایل اهمیت بندر چابهار برای دوکشور می‌توان به استفاده از این بندر جهت تکمیل خطوط ترانزیتی و راه‌اندازی کریدوری تجاری به‌سمت آسیای مرکزی اشاره کرد.


لازم به‌ذکر است پیرامون راه‌اندازی کریدور ترانزیتی شمال- جنوب که بندر چابهار ایران را به افغانستان متصل و از طرف دیگر راه دست‌یابی هند به افغانستان را نیز تسهیل می‌کند، تاکنون دو دور مذاکرات با حضور سه کشور قرار گرفته روی این کمربند یعنی هندوستان، افغانستان و ایران انجام پذیرفته است.

بر اساس این توافقنامه، هند قرار است یک خط آهن را از بندر چابهار تا مناطق سرحدی ایران با افغانستان و همین طور در داخل خاک افغانستان از زرنج تا دل آرام که به بزرگراه تاج گل معروف است، احداث و راه‌اندازی کند.
 
به‌علاوه کارشناسان  هندی بر این باورند با تکمیل و آغاز بهره‎برداری از این پروژه، راه‌های ترانزیتی افغانستان  از مشکلات وابستگی به راه‌های پاکستان نجات پیدا کرده و پاکستان دیگر تنها  گذرگاه اصلی برای ارتباط تجاری بین هند و افغانستان نخواهد بود.


*اشتراکات فرهنگی ریشه‌دار میان ایران و افغانستان

در یک نگاه کلی می‌توان گفت که زبان فارسی مهم‎ترین و البته موثرترین ابزار برای گسترش و تقویت مراودات دو کشور ایران و افغانستان می‌باشد. در جهان امروز وقتی کشورهای مختلف در تلاش‌اند تا برای گسترش همکاری‌ها، نقاط مشترکی را بین خود و طرف مقابل یافته و تعریف کنند، اما دو کشور ایران و افغانستان به لحاظ اشتراکاتی فرهنگی از قبیل زبان فارسی، دارای ظرفیتی بی‌نظیر هستند.

با توجه به تاریخ، فرهنگ و تمدن مشترک میان دو کشور می‌توان دستاوردهای فراوانی را در عرصه‌های مختلف فرهنگی متصور شد.

به‌علاوه در فضای ادبی هردو کشور نیز بهره‌گیری از آثار ناب فرهیختگانی چون سعدی، حافظ و مولانا، از دیگر عوامل موثر در تعمیق روابط بین ایران و افغانستان است.


*سفر اشرف‌غنی به تهران، گامی درجهت مناسبات دو کشور


سفر اشرف غنی رئیس جمهوری اسلامی افغانستان به تهران در 30 حمل(فروردین) سال گذشته و مذاکرات شکل گرفته در این سفر را می‌توان جدی‌ترین سفر یک مقام عالی‌رتبه افغانستان به ایران در دوران جدید پس از سقوط طالبان عنوان کرد. در این سفر مذاکراتی جدی و صریح پیرامون مسائل مهم منطقه‌ای صورت گرفت و با آن‌که در برخی استراتژی‌ها مواضع کابل با تهران هم‌‌خوانی ندارد اما با این حال  100 سیاست‌مدار و بازرگان، غنی را در سفر به تهران همراهی کردند. 

محورهای اصلی مذاکرات روسای جمهوری ایران و افغانستان موضوعاتی چون مواد مخدر، مهاجران افغان، تروریسم و حضور نیروهای ناتو در افغانستان بود. یکی از موارد مهم در این مذاکرات اعلام آمادگی ایران برای همکاری در زمینه کشت‌های جایگزین موادمخدر در افغانستان بود، معضلی که مقابله همگانی با آن از ضروریات لاینفک موضوعات جاری مابین دو کشور می‌باشد. 

ابعاد دیگر سفر مذکور نیز تلاش برای ایجاد راه‌های ترانزیت برای تبادل کالا بود که در ابتدای این گزارش بدان اشاره شد.
 
*همکاری‌های اقتصادی، بستری قابل توجه جهت افزایش مناسبات


همکاری‎های اقتصادی و توسعه آن شاید مهمترین موضوع برای دوطرف باشد، زیرا ایران به بازاری مطمئن برای فروش محصولاتش نیاز دارد و از آن‌جا که افغانستان کشوری محاط به خشکی است ولذا نیازمند دسترسی به آب‌های آزاد است، در همین راستا نیز همان‌گونه که اشاره شد مقام‌های دوکشور به بندر آزاد چابهار ایران، نگاهی در راستای شکوفایی اقتصادی دو کشور و نیز منطقه آسیای میانه دارند.

برخی کارشناسان نیز براین باورند که نگاه اقتصادی باید بر نگاه امنیتی غالب باشد زیرا که ناامنی ریشه در فقر، مشکلات مالی و اقتصادی و هم‌چنین فقر آموزشی و فرهنگی مردم دارد، به‎همین جهت لازم است توسعه روابط اقتصادی در اولویت عرصه همکاری‎ها قرار گیرد تا امنیت، صلح و آرامش در منطقه برقرار شود.


با توجه به آن‌چه که در این گزارش بدان پرداخته شد می‌توان دریافت علاوه برمولفه‎های همکاری ذکر شده بین ایران و افغانستان به‎عنوان دو کشور دوست و همسایه، و نیز با عنایت به این‎که بسترها و ظرفیت‌های بالقوه‎ای میان دو کشور وجود دارد، بنابراین شایسته است با برنامه‎ریزی صحیح و  نگاه هوشمندانه در جهت بهره‌برداری از این اشتراکات و حرکت در راستای ارتقای تعاملات تهران- کابل اقدام کرد.  
 
گزارش از: وحید امیدی‌موحد
 
انتهای پیام/