به‌گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، در نگاهی به وضعیت کلی تجارت و نحوه مبادلات تجاری در کشور افغانستان، مشاهده می‌شود که یکی از بهترین نقاطی که می‌تواند به‌عنوان کانونی برای توسعه و افزایش سطح مبادلات میان افغانستان با همسایگانش و هم‌چنین ارتقای روابط تجاری- اقتصادی با سایر کشورهای منطقه عنوان شود، بندر مهم و استراتژیک چابهار واقع در جنوب‌شرقی جمهوری اسلامی ایران است.

بندری که به‌لحاظ موقعیت در قلب شاهراه آبی منطقه آسیای میانه واقع گردیده که مسیرهای آبی آن‌را می‌توان به‌مثابه رگ‌های حیاتی قلب اقتصادی در این منطقه به‌شمار آورد.

در بیان اهمیت‌های بندر تجاری چابهار باید اضافه کرد که این بندر به‌دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز و قرار گرفتن در ورودی اقیانوس هند و آب‌های آزاد دنیا می‌تواند نقش مکمل اقتصادی را در جنوب‌شرق ایران و کشورهای مجاورش ایفا کند.


منطقه آزاد چابهار در سواحل دریای مکران قرار دارد، به‌علاوه این بندر در اقلیمی به‌مساحت 14هزار هکتار تعریف شده و به 9پیکره با کاربری‌های مختلف تقسیم شده است که بالاترین مزیت و کاربری این بندر، موضوع ترانزیت آن می‌باشد.

گفتنی است بندر آزاد چابهار از لحاظ دسترسی‌های منطقه‌ای، از شمال به کشورهای آسیای میانه و افغانستان، از شرق به کشور پاکستان و از جنوب به اقیانوس هند اتصال می‌یابد. 

چابهار دروازه ترانزیت شرق ایران و منطقه‌ای استراتژیک برای توسعه صنعت ترانزیت محسوب می‌شود. این ویژگی ممتاز، در دیگر مناطق ساحلی جنوب، حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز دیده نمی‌شود.


*نقش پررنگ بندر چابهار برای کشورهای محصور در خشکی اقلیمی


نگاهی به منطقه آسیای میانه و اقلیم خشکی که کشورهای این منطقه جغرافیایی را در حصار خود گرفته است، اهمیت بندر چابهار را مضاعف می‌کند.
در واقع این بندر، نزدیك‌ترین راه دسترسی كشورهای محصور در خشكی آسیای میانه (افغانستان، تركمنستان، ازبكستان، تاجیكستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است، لذا این موضوع قابلیت‌های ترانزیتی و مبادلاتی چابهار و بندر آن‌را برجسته‌تر می‌سازد.
دسترسی مستقیم به آب های آزاد و قرار داشتن در خارج از خلیج فارس و آسیب پذیر نبودن هنگام بروز بحران، بندر چابهار را به یك گذرگاه ارتباطی مطمئن و مقرون به صرفه بین المللی برای كشورهایی نظیر افغانستان، هند و نیز دیگر کشورهای آسیای میانه تبدیل کرده است.
چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است و موقعیت این بندر و هم‌چنین وجود آب‌های عمیق و بریدگی‌های طبیعی، فضایی مناسبی را برای اسکله‌های با عمق زیاد و مختصات لنگرگاهی مطلوب جهت پهلوگیری کشتی‌های عظیم اقیانوس‌پیما فراهم ساخته به طوری برخی از کارشناسان معتقدند که این بندر قابلیت تبدیل مگاپورت (بنادر با ظرفیت‌های بالا) را دارد. 


*افغانستان و پیوندهای اقتصادی آن با بندر چابهار


با توجه به این مطلب که بندر چابهار در مسیر اصلی خطوط کشتیرانی به آسیا، آفریقا و اروپا قرار گرفته است لذا به‌عنوان کوتاهترین راه ارتباطی و ترانزیتی کشورهای آسیای میانه و به‌ویژه افغانستان به بازارهای خلیج‌فارس، شرق آفریقا و دیگر نقاط جهان مطرح است.

چابهار به عنوان كوتاه‌ترین و اقتصادی‌ترین مسیر دسترسی آسیای میانه و افغانستان به آب‌های آزاد، مزیت‌های بسیاری را داراست که بهره‌گیری از آن موجبات عمران و آبادانی محور شرق کشور را فراهم می‌کند. در واقع با استفاده از ظرفیت عظیم ترانزیتی و مبادلاتی موجود در بندر چابهار، این بندر می‌تواند موجب انتقال کالاهای افغانستان به کشورهای همسایه و سایر نقاط دنیا شده و هم‌چنین میزان داد و ستد تجار این کشور را به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد.



در زمینه میزان بهره‌وری بندر چابهار برای کشور افغانستان لازم به‌ذکر است که به‌دلیل وجود معادن مختلف و در عین‌حال فراوان در این کشور، مهم‌ترین و البته باصرفه‌ترین کریدور برای انتقال این منابع معدنی از افغانستان به بازارهای منطقه‌ای، استفاده از بندر چابهار است که در حقیقت این شاهراه آبی تجاری می‌تواند در رشد صنعت و تجارت افغانستان در طولانی مدت موثر و مفید باشد.

طریقه ارتباط دهی این بندر استراتژیکی- ترانزیتی مهم برای افغانستان باید بگوییم که از مجموع ۳ گذرگاه حمل ونقل جهانی كه كارشناسان سازمان ملل برای این نقطه پیش بینی كرده‌اند، ۲ گذرگاه از ایران می‌گذرد و چابهار نقطه عبور جنوبی‌ترین كریدور شرقی - غربی جهان است. این گذرگاه از «دروازه ابریشم» در چین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این كشور یعنی استان كانتون را تغذیه كرده و به سرزمین آسیای جنوب شرقی می‌پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهم‌ترین شهرهای این ناحیه مانند كلكته، ناكپور، جایپور، حصیرآباد، كراچی و بن قاسم به چابهار می‌رسد.


*توافقنامه بندر چابهار، دهلیز نقل و‌انتقالات تجاری سه کشور؛ ایران، افغانستان و هند


در زمینه گفت‌و‌گوهای شکل‌گرفته برای استفاده از ظرفیت عظیم بندر ترانزیتی چابهار، توافق‌نامه‌ای است که از سوی مقامات ارشد سه کشور؛ ایران، افغانستان و هند مورد تایید قرار گرفت.

پیش از این اتاق‌های تجارت و صنایع در کابل با اشاره به اهمیت چابهار در توسعه تجاری و رشد اقتصادی افغانستان و مشکلات ترانزیتی که گاهی پاکستان برای تاجران ایجاد می‌کند، بارها درخصوص گشایش این بندر تاکید کرده بودند.

قرار است یک کمیتۀ فرعی در چارچوب موافقت‌نامه امضاء شده ایجاد گردد و قراردادهای ترانزیتی، بندری،  موضوعات گمرکی و امور کنسولی پس از امضای موافقت‌نامه، در مدت شش‌ماه تهیه گردد.

بر اساس اعلام وزارت خارجه افغانستان، توافقنامه بندر چابهار تا 2 ماه دیگر به‌صورت رسمی به امضای نمایندگان سه کشور ذکر شده می‌رسد تا به‌موجب آن هزینه کالاهای بازرگانی از کشورهای منطقه به افغانستان کاهش یافته و در ادامه آن سطح کمی روابط تجاری کابل با کشورهای جنوبی آسیا و آسیای مرکزی و حوزه قفقاز افزایش یابد.

از سوی دیگر شماری از کشورهای مجاور از قبیل عمان نیز به‌دلیل اهمیت ترانزیت بندر چابهار، در تلاش‌اند تا با  به‌کارگیری از این بندر و ظرفیت‌های تجاری ایران و افغانستان به بازارهای کشورهای آسیای میانه برسند.
 

با توجه به مطالب ذکر شده می‌توان گفت که بهترین راه ورود افغانستان به عرصه مبادلات تجاری و ترانزیتی در منطقه مهم آسیای میانه، استفاده از ظرفیت‌های بی‌بدیل ترانسپورتی- تجاری بندر چابهار می‌باشد، به‌طوری که فعال‌سازی مسیر تزانزیت هند ـ چابهار ـ افغانستان شروعی برای همکاری‌های مشترک از طریق این کریدور تجاری بین‌المللی است.

گزارش از: وحید امیدی‌موحد

انتهای پیام/