سخنگوی شورای نگهبان:
تعلق به جناح سیاسی باعث ردصلاحیت نمی‌شود/ حضور این تعداد از نامزدها خوش سلیقگی نبود
سخنگوی شورای نگهبان می‌گوید: صرف تعلق به جناح‌های سیاسی و تعلق به گروه‌های سیاسی در نظام جمهوری اسلامی باعث ردصلاحیت نمی‌شود.
به گزارش گروه انتخابات باشگاه خبرنگاران جوان، نجات الله ابراهیمیان سخنگوی شورای نگهبان در گفت‌وگویی مشروح تاكید كرد: هر چند قانون انتخابات كشور به یك قرن گذشته مربوط است، اما همچنان این قانون محور رسمی و مبنای عملكرد شورای نگهبان است.
متن این گفتگو به این شرح است:
** رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیداری كه با ائمه جمعه داشتند به عادت بد عده‌ای برای زیر سوال بردن انتخابات در ایران اشاره كردند، با توجه به این كه درباره انتخابات پیش رو نیز چنین بحث‌هایی مطرح می‌شود، فكر می‌كنید انگیزه شبهه‌افكنان در رابطه با سلامت انتخابات چیست؟
به نظر می‌رسد تاریخچه رفت وآمد جناح‌های سیاسی درمجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری، بهترین گواه برای گردش قدرت سیاسی در ایران است كه تاكنون به روانی وخوبی بر اساس مدل انتخاباتی كه قانون اساسی طراحی كرده صورت گرفته است. بنابراین طرح این‌گونه ادعاها به نظر می‌رسد ابزاری تبلیغاتی است و گروه‌های سیاسی سعی می‌كنند از این ابزارتبلیغاتی كه اثر روانی بر مردم دارد بهره بگیرند.
قصد ندارم دستورالعمل و رهنمودی در این زمینه برای گروه‌های سیاسی صادر كنم، اما به نظر می‌رسد هر چند عیبی ندارد كه از همه ابزار مجاز برای طرح ایده‌ها در یك مسابقه سیاسی مثل انتخابات بهره گرفت، اما باید مراقب منافع ملی بود ونباید به منافع ملی صدمه زد.
اگر بخواهیم نظام انتخاباتی خود را تضعیف كنیم و اتوماتیك‌وار، هر بار كه به فصل انتخابات نزدیك می‌شویم آن را زیر سوال ببریم این سوال مطرح می‌شود افرادی كه به سیستمی اطمینان ندارند، چرا اعتماد می‌كنند و وارد مسابقه سیاسی انتخابات می‌شوند؟!
تصور می‌كنم یك تعارض درونی در طرح این ایده‌ها وجود دارد و من توصیه می‌كنم به جای این كه از ابزارهای مختلف و مناسب‌تری در نزدیكی انتخابات استفاده كنند، مصالح ملی را با طرح چنین ادعاهایی تضعیف نكنند.
** گروه‌ها باید چه روشی را پیش بگیرند برای این كه صحبت شما بتواند مصداق پیدا كند؟
بد نیست آسیب‌شناسی در این بخش داشته باشیم؛ كسانی كه در نزدیكی انتخابات تشكیك یا تردید می‌كنند معمولا از جناح‌هایی هستند كه مجال حضور در قدرت سیاسی و دستگاه تقنینی را داشتند، اما سوال این است كه چرا وقتی خودشان در قدرت حضور داشتند دست به تصویب قانون انتخاباتی جامع نزدند و چرا ما قانون انتخاباتی داریم كه مربوط به بیش از یك قرن قبل است!
به نظرمی رسد در طرح چنین ادعاهایی فقط مسائل تبلیغاتی دنبال می‌شود، وگرنه انتخابات درهر دوره سالم برگزار شده است.
باید گفت گروه‌هایی كه انتقاد می‌كنند خودشان با همین قانون انتخابات، قدرت قوه تقنینی یا مجریه را به دست گرفتند و لذا توصیه برادرانه و دوستانه‌ام برای آنها این است كه در شرایطی كه نیازمند انسجام و قدرت ملی با حضور موثر و مشاركت پر‌رنگ در انتخابات هستیم، از تضعیف انتخابات و مجریان و ناظران خودداری كنند.
** شورای نگهبان چه برنامه‌هایی برای این كه شبهات درباره سلامت انتخابات دراین دوره به حداقل برسد دارد؟
ما راهی جز اجرای صحیح قانون برای نیل به اهدافمان نداریم، هر قانونی ولو این كه نقص‌هایی داشته باشد اگر به‌خوبی اجرا شود، می‌تواند ما را به اهدافمان برساند. ممكن است به قانون انتخابات فعلی انتقاداتی وارد باشد، اما تا زمانی كه اصلاح نشده، ابزار برگزاری انتخابات محسوب می‌شود و باید از آن به خوبی استفاده كرد.
البته شورای نگهبان درحدود قانون با اجرای هنرمندانه قانون سعی كرده شبهاتی را كه ممكن است افرادی عامدانه بخواهند در جامعه مطرح نمایند، رفع كند. شورای نگهبان در اجرای وظایف خود سعی كرده از هرگونه موضعگیری كه رنگ و بوی سیاسی یا جانبداری از فرد یا گروهی دارد اجتناب كند و بی‌طرفی خود را در گفتار، ژست‌ها و كردار این نهاد نشان دهد و عملا هم در ماه‌های گذشته تلاش شد كلامی حاكی از گرایش شورای نگهبان به عنوان نهاد ناظر و بی‌طرف به سمت و سویی ایجاد نشود.
** اگر متهم به جانبداری و عدم اجرای قانون شوید پاسخ شما به اتهام زنندگان چیست؟
تهمت زدن و طرح اتهام آسان است، اما آنچه سخت است اثبات ادعاست. ما نمی‌توانیم جلوی اشخاص را بگیریم و مانع حرف‌زدن آنها شویم، چون كشور ما آزاد است و مردم می‌توانند انتقاد كنند. اما تنها كاری كه شورای نگهبان می‌تواند بكند این است كه مردم را به انصاف و رعایت قانون دعوت كند.
به نظر می‌رسد باید انتخابات را وسیله‌ای برای تقویت بنیان نظام قرار دهیم و احترام به نهاد ناظر را تقویت، و ترویج نماییم تا حدی كه این امر را در آموزش به فرزندانمان نیز مد نظر قرار دهیم.
اگر حمله به انتخابات و نهاد ناظر را آغاز كنیم این رفتار مصداق سوراخ كردن كشتی است كه همه در آن نشسته‌ایم و به ضرر همه، و نه فقط یك جناح خاص خواهد بود!
** در این دوره از ثبت‌نام‌های انتخاباتی، كثرت نام‌نویسی داوطبان نامزدی برای مجلس شورای اسلامی بسیار بالا بود، برخی می‌گویند این نام‌نویسی‌ها با هدف تحت فشار قرار دادن شورای نگهبان برای جلوگیری از ردصلاحیت گسترده صورت گرفته، شما درخصوص این تحلیل چه نظری دارید؟
با توجه به این كه قوانین انتخاباتی اجازه ثبت‌نام به هر فرد ایرانی را به عنوان یك حق داده است لذا درمورد هر كس با هر انگیزه‌ای، كه از حق ثبت‌نام استفاده كرده نمی‌توان قضاوت كرد.
منتها نگرانی این است كه ظرفیت نظام انتخاباتی كشور برای كنترل ونظارت صحیح، ظرفیت تعریف شده‌ای است و به عنوان مثال به هیات‌های اجرایی، یا هیات‌های نظارت و حتی شورای نگهبان مهلت‌های 20 ، 10 یا 7 روزه اعطا شده تا به صلاحیت داوطلبان رسیدگی كنند.
لذا اگر هزار داوطلب هم داشته باشیم وقت قانونی محدودی برای رسیدگی به صلاحیت‌ها داریم. بر این اساس وجود داوطلبان بسیار و كمبود زمان، فرصت اندكی برای بررسی سوابق افراد باقی می‌گذارد.
قانون به ما تاكید كرده شرایط وصلاحیت‌ها باید احراز شود، اما در زمان كم ما نمی‌توانیم صلاحیت را احراز كنیم و درنتیجه ممكن است تعداد افراد شناخته نشده‌ای كه برای اولین بار در انتخابات حاضر شدند و با اعلام عدم احراز صلاحیت مواجه می‌شوند بالا باشد كه این تصمیم اثر منفی هم دارد.
حضور این تعداد از نامزدها خوش سلیقگی نبود، اما از این حیث كه تعدادی می‌آیند و تنور انتخابات را گرم می‌كنند نگرانی وجود ندارد.
** آیا بالا بودن درصد عدم احراز صلاحیت‌ها، نمره منفی برای شورای نگهبان محسوب نمی‌شود؟
نه، شورای نگهبان، هیات‌های اجرایی و كل شبكه مجری انتخابات وقتی با تعداد بالای نامزدها مواجه می‌شوند مجبور هستند وقت خود را تقسیم و به بررسی پرونده‌ها بپردازند. اما هنگام بررسی ممكن است به دلیل زمان محدود نتوانند نظر نهایی را كسب كنند و فرد با عدم احراز صلاحیت مواجه شود.
** با این شیوه هزینه بالانمی رود؟
این انتقاد به قانون انتخابات ما وارد است، حالا كه ما در قانون مدلی داریم كه باید در آن صلاحیت احراز شود، لذا باید آیین ویژه برای این مدل طراحی كنیم، ما در 20 روز توفیق زیادی برای شناسایی افراد نداریم و این انتقاد، به قانون وارد است. بر این اساس چون شورای نگهبان مبتكر قانونگذاری نیست؛ لذا مجلس و دولت باید در دوره‌های مختلف به این امر توجه نشان دهند، چون ممكن است در دوره‌های بعدی با 30 الی 40 هزار نامزد روبه‌رو باشیم.
** آیا برای شورای نگهبان، این كه عدد رد‌صلاحیت‌شدگان زیاد یا كم باشد تفاوت می‌كند؟
ما از بالا بودن این عدد اصلا خوشحال نخواهیم شد و علاقه داریم میزان عدم احراز صلاحیت‌ها یا ردصلاحیت هر روز كمتر شود، اما این میزان علاقه، باعث نمی‌شود در وضعیت فعلی، به قانون عمل نكنیم. عمل به قانون ایجاب می‌كند بدون مصلحت‌اندیشی اگر دیدیم كسی واجد شرایط نیست یا قابلیت شناسایی ندارد، صریح نظرمان را اعلام كنیم.
** در ارتباط با انتخابات خبرگان بحث‌هایی درباره نامزدی آقای سیدحسن خمینی و عدم حضور ایشان در آزمون علمی مطرح شده است با توجه به این كه ایشان در این آزمون حضور نیافته آیا می‌توان به‌طور قطع از تائید یا رد‌صلاحیتشان سخن گفت؟
در مورد شخص ایشان كه بسیار محترم است هیچ صحبتی نكردم و از رسانه‌ها می‌خواهم وقتی این بزرگواران متعرض مطلبی نشدند، اسامی و حیثیت اجتماعی این افراد را رعایت كنند و آنها را سر زبان‌ها نیندازند.
آقایان شورای نگهبان درتصمیم خود اعلام كردند ابزار سنجش علمی شركت در آزمون علمی است واطلاعیه‌ای هم دادند كه خودش به نوعی دعوت‌نامه محسوب می‌شد. بر این اساس برای هیچ‌كس دعوت‌نامه فردی ارسال نشد وارسال پیامك هم یك اقدام احتیاطی بود.
اما در مورد این كه گفته شده عدم شركت در آزمون به معنای انصراف است پاسخ داده‌ام كه خیر چنین نیست، چون انصراف آیین ویژه‌ای دارد و باید به صورت كتبی باشد.
تاكید می‌كنم فقهای شورای نگهبان برای احراز صلاحیت‌ها وسیله‌ای به عنوان امتحان طراحی كردند كه با عدم حضور عزیزان در امتحان، ابزار كنترل علمی، از شورای نگهبان سلب شد، اما این كه فقهای شورای نگهبان تصمیم دیگری خواهند داشت یا خیر، تا آنجا كه قانون تاكید كرده، در ید شورای نگهبان است. تصمیم نهایی در حیطه اختیارات شورای نگهبان است و صحبت كردن درمورد احراز یا عدم احراز صلاحیت‌ها خیلی زود است.
با عدم حضور در آزمون ابزاری كه برای كنترل علمی پیش‌بینی شده بود دیگر قابل استفاده نیست وفقهای شورای نگهبان تراز علمی برای سنجش نامزدها نخواهند داشت، ولی این اقدام به معنی رد‌صلاحیت‌ها نیست و باید منتظر طرح پرونده‌ها در موقع مناسب و نظر فقهای شورای نگهبان باشیم.
** پس الان صحبت كردن در مورد تائید صلاحیت‌ها زود است؟
بله دقیقا همین‌طور است و الان می‌توان گفت ابزاری كه برای كنترل علمی پیش‌بینی شده بود دیگر قابل بهره‌برداری نیست كه بتوان گفت این فرد مجتهد متجزی است. اما برای تائید صلاحیت‌ها باید منتظر طرح پرونده‌ها درموقع خود باشیم و نظر نهایی با فقهای شورای نگهبان است.
** بحث‌هایی در مورد رایزنی اصلاح‌طلبان با شورای نگهبان برای احراز صلاحیت‌ها مطرح شده است در این رایزنی‌ها اصلاح‌طلبان با چه كسی رایزنی كرده‌اند و دقیقا چه خواسته‌ای از شورای نگهبان داشته‌اند؟
شورای نگهبان در تصمیمات قبلی خود به این نتیجه رسید كه قبل از فرآیند بررسی صلاحیت‌ها اعضای این نهاد، با هیچ‌كدام از نامزدها در مورد مباحث مربوط به صلاحیت‌ها صحبتی نداشته باشند. اما ممكن است برخی ملاقات‌های شخصی، به اعتبار شخصیت اعضای شورای نگهبان با بعضی از نامزدها یا گروه‌های سیاسی انجام گرفته باشد كه این به معنای بحث و همفكری و قول و قرار در مورد صلاحیت افراد نیست.
تائید صلاحیت‌ها در گرو تصمیم یك عضو شورا نیست و باید 12 عضو شورا در این باره نظر بدهند.
** اما صحبت‌ها و رایزنی‌هایی در جریان است؟
رایزنی‌های رسمی به عنوان اعضای شورای نگهبان وجود ندارد، اما از نشست‌های شخصی خبری ندارم.
** بارها گفته شده فتنه 88 یك معیار برای بررسی صلاحیت نامزدهاست آیا شورای نگهبان مواضع سال 88 نامزدها را ملاك احراز صلاحیت برای انتخابات اسفند ماه می‌داند یا مواضع اكنون آنها را ملاك قرار خواهد داد؟
در سال 88 اتفاقاتی افتاده كه مثل اتفاقات سیاسی در دوره حیات فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد. ملاك برای شورای نگهبان قانون است و در قانون انتخابات اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران جرم محسوب شده و التزام به نظام تاكید شده است.
شورش‌های خیابانی تعرض به اموال مردم وحیثیت دیگران و ترویج شعارهایی كه در تعارض بنیادی با نظام جمهوری اسلامی ایران است مثل جمهوری ایرانی و... به شورای نگهبان اجازه داده كه درصلاحیت افراد این مسائل را لحاظ نماید.
** بعد از حوادث 88 صحبت از تغییر افراد و پشیمانی عده‌ای شد. در این بخش چه نظری دارید؟
ویژگی‌های افراد در پرونده آنان متناسب با رفتار و گفتارشان بررسی می‌شود و در خصوص این كه ملاك حال افراد است هم باید نشانه‌هایی وجود داشته باشد كه اطمینان نسبت به رفتار آنان به وجود آید.
** در انتخابات امسال با پدیده‌های متفاوت تبلیغاتی، به‌خصوص توسط شبكه‌های پیام‌رسان تلفن همراه مانند تلگرام مواجه هستیم؛ چه تدبیر برای مدیریت استفاده از این ابزار از سوی شورای نگهبان وجود دارد؟ آیا پیام‌های تبلیغاتی نامزدها رصد می‌شود؟
تبلیغات دراین شبكه‌ها درحدی كه با سیستم جمع‌آوری اطلاعات امكان‌پذیر باشد از طریق نهادهای دخیل در امر پیشگیری یا مبارزه با جرایم اینترنتی به ما منتقل می‌شود، بر این مبنا نهادهای مسئول در فضای مجازی بر وقوع جرم در این فضا دخالت دارند و گزارش خود را به شورای نگهبان ارسال می‌كنند.
** درخواستی برای كنترل شبكه‌ها یا فیلتر كردن آنان از سوی شورای نگهبان ارائه نشده است؟
نه، درخواستی نبوده؛ ما به صورت مستقیم كنترل فضای مجازی را درخواست نكردیم، ولی اشخاصی كه در معرض انتخاب هستند، از طریق شبكه ناظران اطلاعاتشان جمع‌آوری می‌شود و ناظران ما با جمع كردن سخنرانی‌ها و رفتارهای آنان در فضای مجازی اطلاعات را در اختیار ما قرار می‌دهند. اما صافی مطمئنی در مورد رصد شبكه‌های مجازی وجود ندارد.
** برخی نمایندگان كنونی مجلس گویا در مرحله بررسی صلاحیت‌ها درهیات‌های اجرایی ردصلاحیت شده اند. در چه صورتی صلاحیت آنها دوباره ممكن است تائید شود؟
اگر اعتراض كنند اعتراض آنان با مدارك مثبته مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و ممكن است با جلب نظر هیات نظارت مركزی و درنهایت شورای نگهبان تائید شوند.
بنابراین هم هیات نظارت استان و هم شورای نگهبان می‌تواند مرجع رسیدگی اعتراضات به رد‌صلاحیت‌ها قرار گیرد.
** برای انتخابات امسال بحثی با عنوان لیست‌های چند لایه مطرح شده، به این معنا كه درصورت ردصلاحیت عده‌ای از نامزدها افراد نا شناخته‌ای جای آنها را در لیست‌های انتخاباتی گرفته و مورد حمایت یك جریان خاص قرار گیرند. آیا شورای نگهبان در مرحله بعد از احراز صلاحیت‌ها ممكن است نامزدی را به دلیل حمایت یك نامزد ردصلاحیت شده، دوباره ردصلاحیت كند؟
صرف تعلق به جناح‌های سیاسی و تعلق به گروه‌های سیاسی در نظام جمهوری اسلامی باعث ردصلاحیت نمی‌شود، اما اگر مشخص شود شخصی واجد صلاحیت نبوده و ادله جدیدی در این زمینه پیدا شود می‌تواند باعث ردصلاحیت فرد شود.
** با توجه به برخی نگرانی‌ها درباره احتمال استفاده از امكانات دولتی برای انتخابات، شورای نگهبان چه تدابیری اندیشیده كه این نگرانی‌ها كم شود و آیا برگزاری جلسات انتخاباتی در دفاتر مقامات دولتی منع قانونی دارد؟
استفاده از امكانات عمومی تحت هر عنوان و با هدف مسائل انتخاباتی، از نظر قانونی و شرعی ممنوع است و اگر اطلاعاتی به دست ما برسد كه هر داوطلب از بیت‌المال بهره‌برداری نامشروع برای مباحث انتخاباتی كرده است، قطعا عكس‌العمل نشان خواهیم داد. بر این اساس بسته به شرایط و وضعیت، ممكن است ردصلاحیت افراد نیز در دستور كار قرار گیرد.
** شاهد تبلیغات زود هنگام از طرف نمایندگان فعلی مجلس هستیم كه به دلیل داشتن جایگاه نمایندگی می‌توانند از شرایط خود استفاده كنند، در این زمینه شورای نگهبان چه بر خوردی می‌تواند داشته باشد؟
در حد انجام وظایف نمایندگی قانون به نمایندگان حقوقی داده است كه نمی‌توان آن را سلب كرد.
البته آنچه مصداق تبلیغ است ممنوع است، ولی وقتی فردی دركنار وظایف نمایندگی اقداماتی می‌كند كه در چارچوب وظایف نمایندگی نیز هست، ما نمی‌توانیم كاری كنیم.
** به عنوان سوال آخر آیا نمایندگان فعلی مجلس هم با امكان ردصلاحیت روبه‌رو خواهند شد؟
ابزار امیدواری می‌كنم چنین اتفاقی نیفتد، اما طبق قانون به‌هیچ‌وجه نمی‌توان این امكان را نادیده گرفت، چرا كه اگر از نمایندگان موجود، اسناد و مدارك مستندی به دست آید كه اعمالی از آنان سر زده كه مصداق از دست دادن شرایط باشد، قطعا مد نظر قرار خواهد گرفت و ممكن است شورای نگهبان مانع حضور آنان در انتخابات شود.
باید پرونده هر فرد با توجه به شرایط برای اتخاذ تصمیم مورد بررسی قرارگیرد و از حیث قواعد، ردصلاحیت نمایندگان فعلی هم غیرممكن نیست.
منبع: جام جم
انتهای پیام/
باشگاه خبرنگاران جوان: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.
متن این گفتگو به این شرح است:
** رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیداری كه با ائمه جمعه داشتند به عادت بد عده‌ای برای زیر سوال بردن انتخابات در ایران اشاره كردند، با توجه به این كه درباره انتخابات پیش رو نیز چنین بحث‌هایی مطرح می‌شود، فكر می‌كنید انگیزه شبهه‌افكنان در رابطه با سلامت انتخابات چیست؟
به نظر می‌رسد تاریخچه رفت وآمد جناح‌های سیاسی درمجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری، بهترین گواه برای گردش قدرت سیاسی در ایران است كه تاكنون به روانی وخوبی بر اساس مدل انتخاباتی كه قانون اساسی طراحی كرده صورت گرفته است. بنابراین طرح این‌گونه ادعاها به نظر می‌رسد ابزاری تبلیغاتی است و گروه‌های سیاسی سعی می‌كنند از این ابزارتبلیغاتی كه اثر روانی بر مردم دارد بهره بگیرند.
قصد ندارم دستورالعمل و رهنمودی در این زمینه برای گروه‌های سیاسی صادر كنم، اما به نظر می‌رسد هر چند عیبی ندارد كه از همه ابزار مجاز برای طرح ایده‌ها در یك مسابقه سیاسی مثل انتخابات بهره گرفت، اما باید مراقب منافع ملی بود ونباید به منافع ملی صدمه زد.
اگر بخواهیم نظام انتخاباتی خود را تضعیف كنیم و اتوماتیك‌وار، هر بار كه به فصل انتخابات نزدیك می‌شویم آن را زیر سوال ببریم این سوال مطرح می‌شود افرادی كه به سیستمی اطمینان ندارند، چرا اعتماد می‌كنند و وارد مسابقه سیاسی انتخابات می‌شوند؟!
تصور می‌كنم یك تعارض درونی در طرح این ایده‌ها وجود دارد و من توصیه می‌كنم به جای این كه از ابزارهای مختلف و مناسب‌تری در نزدیكی انتخابات استفاده كنند، مصالح ملی را با طرح چنین ادعاهایی تضعیف نكنند.
** گروه‌ها باید چه روشی را پیش بگیرند برای این كه صحبت شما بتواند مصداق پیدا كند؟
بد نیست آسیب‌شناسی در این بخش داشته باشیم؛ كسانی كه در نزدیكی انتخابات تشكیك یا تردید می‌كنند معمولا از جناح‌هایی هستند كه مجال حضور در قدرت سیاسی و دستگاه تقنینی را داشتند، اما سوال این است كه چرا وقتی خودشان در قدرت حضور داشتند دست به تصویب قانون انتخاباتی جامع نزدند و چرا ما قانون انتخاباتی داریم كه مربوط به بیش از یك قرن قبل است!
به نظرمی رسد در طرح چنین ادعاهایی فقط مسائل تبلیغاتی دنبال می‌شود، وگرنه انتخابات درهر دوره سالم برگزار شده است.
باید گفت گروه‌هایی كه انتقاد می‌كنند خودشان با همین قانون انتخابات، قدرت قوه تقنینی یا مجریه را به دست گرفتند و لذا توصیه برادرانه و دوستانه‌ام برای آنها این است كه در شرایطی كه نیازمند انسجام و قدرت ملی با حضور موثر و مشاركت پر‌رنگ در انتخابات هستیم، از تضعیف انتخابات و مجریان و ناظران خودداری كنند.
** شورای نگهبان چه برنامه‌هایی برای این كه شبهات درباره سلامت انتخابات دراین دوره به حداقل برسد دارد؟
ما راهی جز اجرای صحیح قانون برای نیل به اهدافمان نداریم، هر قانونی ولو این كه نقص‌هایی داشته باشد اگر به‌خوبی اجرا شود، می‌تواند ما را به اهدافمان برساند. ممكن است به قانون انتخابات فعلی انتقاداتی وارد باشد، اما تا زمانی كه اصلاح نشده، ابزار برگزاری انتخابات محسوب می‌شود و باید از آن به خوبی استفاده كرد.
البته شورای نگهبان درحدود قانون با اجرای هنرمندانه قانون سعی كرده شبهاتی را كه ممكن است افرادی عامدانه بخواهند در جامعه مطرح نمایند، رفع كند. شورای نگهبان در اجرای وظایف خود سعی كرده از هرگونه موضعگیری كه رنگ و بوی سیاسی یا جانبداری از فرد یا گروهی دارد اجتناب كند و بی‌طرفی خود را در گفتار، ژست‌ها و كردار این نهاد نشان دهد و عملا هم در ماه‌های گذشته تلاش شد كلامی حاكی از گرایش شورای نگهبان به عنوان نهاد ناظر و بی‌طرف به سمت و سویی ایجاد نشود.
** اگر متهم به جانبداری و عدم اجرای قانون شوید پاسخ شما به اتهام زنندگان چیست؟
تهمت زدن و طرح اتهام آسان است، اما آنچه سخت است اثبات ادعاست. ما نمی‌توانیم جلوی اشخاص را بگیریم و مانع حرف‌زدن آنها شویم، چون كشور ما آزاد است و مردم می‌توانند انتقاد كنند. اما تنها كاری كه شورای نگهبان می‌تواند بكند این است كه مردم را به انصاف و رعایت قانون دعوت كند.
به نظر می‌رسد باید انتخابات را وسیله‌ای برای تقویت بنیان نظام قرار دهیم و احترام به نهاد ناظر را تقویت، و ترویج نماییم تا حدی كه این امر را در آموزش به فرزندانمان نیز مد نظر قرار دهیم.
اگر حمله به انتخابات و نهاد ناظر را آغاز كنیم این رفتار مصداق سوراخ كردن كشتی است كه همه در آن نشسته‌ایم و به ضرر همه، و نه فقط یك جناح خاص خواهد بود!
** در این دوره از ثبت‌نام‌های انتخاباتی، كثرت نام‌نویسی داوطبان نامزدی برای مجلس شورای اسلامی بسیار بالا بود، برخی می‌گویند این نام‌نویسی‌ها با هدف تحت فشار قرار دادن شورای نگهبان برای جلوگیری از ردصلاحیت گسترده صورت گرفته، شما درخصوص این تحلیل چه نظری دارید؟
با توجه به این كه قوانین انتخاباتی اجازه ثبت‌نام به هر فرد ایرانی را به عنوان یك حق داده است لذا درمورد هر كس با هر انگیزه‌ای، كه از حق ثبت‌نام استفاده كرده نمی‌توان قضاوت كرد.
منتها نگرانی این است كه ظرفیت نظام انتخاباتی كشور برای كنترل ونظارت صحیح، ظرفیت تعریف شده‌ای است و به عنوان مثال به هیات‌های اجرایی، یا هیات‌های نظارت و حتی شورای نگهبان مهلت‌های 20 ، 10 یا 7 روزه اعطا شده تا به صلاحیت داوطلبان رسیدگی كنند.
لذا اگر هزار داوطلب هم داشته باشیم وقت قانونی محدودی برای رسیدگی به صلاحیت‌ها داریم. بر این اساس وجود داوطلبان بسیار و كمبود زمان، فرصت اندكی برای بررسی سوابق افراد باقی می‌گذارد.
قانون به ما تاكید كرده شرایط وصلاحیت‌ها باید احراز شود، اما در زمان كم ما نمی‌توانیم صلاحیت را احراز كنیم و درنتیجه ممكن است تعداد افراد شناخته نشده‌ای كه برای اولین بار در انتخابات حاضر شدند و با اعلام عدم احراز صلاحیت مواجه می‌شوند بالا باشد كه این تصمیم اثر منفی هم دارد.
حضور این تعداد از نامزدها خوش سلیقگی نبود، اما از این حیث كه تعدادی می‌آیند و تنور انتخابات را گرم می‌كنند نگرانی وجود ندارد.
** آیا بالا بودن درصد عدم احراز صلاحیت‌ها، نمره منفی برای شورای نگهبان محسوب نمی‌شود؟
نه، شورای نگهبان، هیات‌های اجرایی و كل شبكه مجری انتخابات وقتی با تعداد بالای نامزدها مواجه می‌شوند مجبور هستند وقت خود را تقسیم و به بررسی پرونده‌ها بپردازند. اما هنگام بررسی ممكن است به دلیل زمان محدود نتوانند نظر نهایی را كسب كنند و فرد با عدم احراز صلاحیت مواجه شود.
** با این شیوه هزینه بالانمی رود؟
این انتقاد به قانون انتخابات ما وارد است، حالا كه ما در قانون مدلی داریم كه باید در آن صلاحیت احراز شود، لذا باید آیین ویژه برای این مدل طراحی كنیم، ما در 20 روز توفیق زیادی برای شناسایی افراد نداریم و این انتقاد، به قانون وارد است. بر این اساس چون شورای نگهبان مبتكر قانونگذاری نیست؛ لذا مجلس و دولت باید در دوره‌های مختلف به این امر توجه نشان دهند، چون ممكن است در دوره‌های بعدی با 30 الی 40 هزار نامزد روبه‌رو باشیم.
** آیا برای شورای نگهبان، این كه عدد رد‌صلاحیت‌شدگان زیاد یا كم باشد تفاوت می‌كند؟
ما از بالا بودن این عدد اصلا خوشحال نخواهیم شد و علاقه داریم میزان عدم احراز صلاحیت‌ها یا ردصلاحیت هر روز كمتر شود، اما این میزان علاقه، باعث نمی‌شود در وضعیت فعلی، به قانون عمل نكنیم. عمل به قانون ایجاب می‌كند بدون مصلحت‌اندیشی اگر دیدیم كسی واجد شرایط نیست یا قابلیت شناسایی ندارد، صریح نظرمان را اعلام كنیم.
** در ارتباط با انتخابات خبرگان بحث‌هایی درباره نامزدی آقای سیدحسن خمینی و عدم حضور ایشان در آزمون علمی مطرح شده است با توجه به این كه ایشان در این آزمون حضور نیافته آیا می‌توان به‌طور قطع از تائید یا رد‌صلاحیتشان سخن گفت؟
در مورد شخص ایشان كه بسیار محترم است هیچ صحبتی نكردم و از رسانه‌ها می‌خواهم وقتی این بزرگواران متعرض مطلبی نشدند، اسامی و حیثیت اجتماعی این افراد را رعایت كنند و آنها را سر زبان‌ها نیندازند.
آقایان شورای نگهبان درتصمیم خود اعلام كردند ابزار سنجش علمی شركت در آزمون علمی است واطلاعیه‌ای هم دادند كه خودش به نوعی دعوت‌نامه محسوب می‌شد. بر این اساس برای هیچ‌كس دعوت‌نامه فردی ارسال نشد وارسال پیامك هم یك اقدام احتیاطی بود.
اما در مورد این كه گفته شده عدم شركت در آزمون به معنای انصراف است پاسخ داده‌ام كه خیر چنین نیست، چون انصراف آیین ویژه‌ای دارد و باید به صورت كتبی باشد.
تاكید می‌كنم فقهای شورای نگهبان برای احراز صلاحیت‌ها وسیله‌ای به عنوان امتحان طراحی كردند كه با عدم حضور عزیزان در امتحان، ابزار كنترل علمی، از شورای نگهبان سلب شد، اما این كه فقهای شورای نگهبان تصمیم دیگری خواهند داشت یا خیر، تا آنجا كه قانون تاكید كرده، در ید شورای نگهبان است. تصمیم نهایی در حیطه اختیارات شورای نگهبان است و صحبت كردن درمورد احراز یا عدم احراز صلاحیت‌ها خیلی زود است.
با عدم حضور در آزمون ابزاری كه برای كنترل علمی پیش‌بینی شده بود دیگر قابل استفاده نیست وفقهای شورای نگهبان تراز علمی برای سنجش نامزدها نخواهند داشت، ولی این اقدام به معنی رد‌صلاحیت‌ها نیست و باید منتظر طرح پرونده‌ها در موقع مناسب و نظر فقهای شورای نگهبان باشیم.
** پس الان صحبت كردن در مورد تائید صلاحیت‌ها زود است؟
بله دقیقا همین‌طور است و الان می‌توان گفت ابزاری كه برای كنترل علمی پیش‌بینی شده بود دیگر قابل بهره‌برداری نیست كه بتوان گفت این فرد مجتهد متجزی است. اما برای تائید صلاحیت‌ها باید منتظر طرح پرونده‌ها درموقع خود باشیم و نظر نهایی با فقهای شورای نگهبان است.
** بحث‌هایی در مورد رایزنی اصلاح‌طلبان با شورای نگهبان برای احراز صلاحیت‌ها مطرح شده است در این رایزنی‌ها اصلاح‌طلبان با چه كسی رایزنی كرده‌اند و دقیقا چه خواسته‌ای از شورای نگهبان داشته‌اند؟
شورای نگهبان در تصمیمات قبلی خود به این نتیجه رسید كه قبل از فرآیند بررسی صلاحیت‌ها اعضای این نهاد، با هیچ‌كدام از نامزدها در مورد مباحث مربوط به صلاحیت‌ها صحبتی نداشته باشند. اما ممكن است برخی ملاقات‌های شخصی، به اعتبار شخصیت اعضای شورای نگهبان با بعضی از نامزدها یا گروه‌های سیاسی انجام گرفته باشد كه این به معنای بحث و همفكری و قول و قرار در مورد صلاحیت افراد نیست.
تائید صلاحیت‌ها در گرو تصمیم یك عضو شورا نیست و باید 12 عضو شورا در این باره نظر بدهند.
** اما صحبت‌ها و رایزنی‌هایی در جریان است؟
رایزنی‌های رسمی به عنوان اعضای شورای نگهبان وجود ندارد، اما از نشست‌های شخصی خبری ندارم.
** بارها گفته شده فتنه 88 یك معیار برای بررسی صلاحیت نامزدهاست آیا شورای نگهبان مواضع سال 88 نامزدها را ملاك احراز صلاحیت برای انتخابات اسفند ماه می‌داند یا مواضع اكنون آنها را ملاك قرار خواهد داد؟
در سال 88 اتفاقاتی افتاده كه مثل اتفاقات سیاسی در دوره حیات فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد. ملاك برای شورای نگهبان قانون است و در قانون انتخابات اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران جرم محسوب شده و التزام به نظام تاكید شده است.
شورش‌های خیابانی تعرض به اموال مردم وحیثیت دیگران و ترویج شعارهایی كه در تعارض بنیادی با نظام جمهوری اسلامی ایران است مثل جمهوری ایرانی و... به شورای نگهبان اجازه داده كه درصلاحیت افراد این مسائل را لحاظ نماید.
** بعد از حوادث 88 صحبت از تغییر افراد و پشیمانی عده‌ای شد. در این بخش چه نظری دارید؟
ویژگی‌های افراد در پرونده آنان متناسب با رفتار و گفتارشان بررسی می‌شود و در خصوص این كه ملاك حال افراد است هم باید نشانه‌هایی وجود داشته باشد كه اطمینان نسبت به رفتار آنان به وجود آید.
** در انتخابات امسال با پدیده‌های متفاوت تبلیغاتی، به‌خصوص توسط شبكه‌های پیام‌رسان تلفن همراه مانند تلگرام مواجه هستیم؛ چه تدبیر برای مدیریت استفاده از این ابزار از سوی شورای نگهبان وجود دارد؟ آیا پیام‌های تبلیغاتی نامزدها رصد می‌شود؟
تبلیغات دراین شبكه‌ها درحدی كه با سیستم جمع‌آوری اطلاعات امكان‌پذیر باشد از طریق نهادهای دخیل در امر پیشگیری یا مبارزه با جرایم اینترنتی به ما منتقل می‌شود، بر این مبنا نهادهای مسئول در فضای مجازی بر وقوع جرم در این فضا دخالت دارند و گزارش خود را به شورای نگهبان ارسال می‌كنند.
** درخواستی برای كنترل شبكه‌ها یا فیلتر كردن آنان از سوی شورای نگهبان ارائه نشده است؟
نه، درخواستی نبوده؛ ما به صورت مستقیم كنترل فضای مجازی را درخواست نكردیم، ولی اشخاصی كه در معرض انتخاب هستند، از طریق شبكه ناظران اطلاعاتشان جمع‌آوری می‌شود و ناظران ما با جمع كردن سخنرانی‌ها و رفتارهای آنان در فضای مجازی اطلاعات را در اختیار ما قرار می‌دهند. اما صافی مطمئنی در مورد رصد شبكه‌های مجازی وجود ندارد.
** برخی نمایندگان كنونی مجلس گویا در مرحله بررسی صلاحیت‌ها درهیات‌های اجرایی ردصلاحیت شده اند. در چه صورتی صلاحیت آنها دوباره ممكن است تائید شود؟
اگر اعتراض كنند اعتراض آنان با مدارك مثبته مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و ممكن است با جلب نظر هیات نظارت مركزی و درنهایت شورای نگهبان تائید شوند.
بنابراین هم هیات نظارت استان و هم شورای نگهبان می‌تواند مرجع رسیدگی اعتراضات به رد‌صلاحیت‌ها قرار گیرد.
** برای انتخابات امسال بحثی با عنوان لیست‌های چند لایه مطرح شده، به این معنا كه درصورت ردصلاحیت عده‌ای از نامزدها افراد نا شناخته‌ای جای آنها را در لیست‌های انتخاباتی گرفته و مورد حمایت یك جریان خاص قرار گیرند. آیا شورای نگهبان در مرحله بعد از احراز صلاحیت‌ها ممكن است نامزدی را به دلیل حمایت یك نامزد ردصلاحیت شده، دوباره ردصلاحیت كند؟
صرف تعلق به جناح‌های سیاسی و تعلق به گروه‌های سیاسی در نظام جمهوری اسلامی باعث ردصلاحیت نمی‌شود، اما اگر مشخص شود شخصی واجد صلاحیت نبوده و ادله جدیدی در این زمینه پیدا شود می‌تواند باعث ردصلاحیت فرد شود.
** با توجه به برخی نگرانی‌ها درباره احتمال استفاده از امكانات دولتی برای انتخابات، شورای نگهبان چه تدابیری اندیشیده كه این نگرانی‌ها كم شود و آیا برگزاری جلسات انتخاباتی در دفاتر مقامات دولتی منع قانونی دارد؟
استفاده از امكانات عمومی تحت هر عنوان و با هدف مسائل انتخاباتی، از نظر قانونی و شرعی ممنوع است و اگر اطلاعاتی به دست ما برسد كه هر داوطلب از بیت‌المال بهره‌برداری نامشروع برای مباحث انتخاباتی كرده است، قطعا عكس‌العمل نشان خواهیم داد. بر این اساس بسته به شرایط و وضعیت، ممكن است ردصلاحیت افراد نیز در دستور كار قرار گیرد.
** شاهد تبلیغات زود هنگام از طرف نمایندگان فعلی مجلس هستیم كه به دلیل داشتن جایگاه نمایندگی می‌توانند از شرایط خود استفاده كنند، در این زمینه شورای نگهبان چه بر خوردی می‌تواند داشته باشد؟
در حد انجام وظایف نمایندگی قانون به نمایندگان حقوقی داده است كه نمی‌توان آن را سلب كرد.
البته آنچه مصداق تبلیغ است ممنوع است، ولی وقتی فردی دركنار وظایف نمایندگی اقداماتی می‌كند كه در چارچوب وظایف نمایندگی نیز هست، ما نمی‌توانیم كاری كنیم.
** به عنوان سوال آخر آیا نمایندگان فعلی مجلس هم با امكان ردصلاحیت روبه‌رو خواهند شد؟
ابزار امیدواری می‌كنم چنین اتفاقی نیفتد، اما طبق قانون به‌هیچ‌وجه نمی‌توان این امكان را نادیده گرفت، چرا كه اگر از نمایندگان موجود، اسناد و مدارك مستندی به دست آید كه اعمالی از آنان سر زده كه مصداق از دست دادن شرایط باشد، قطعا مد نظر قرار خواهد گرفت و ممكن است شورای نگهبان مانع حضور آنان در انتخابات شود.
باید پرونده هر فرد با توجه به شرایط برای اتخاذ تصمیم مورد بررسی قرارگیرد و از حیث قواعد، ردصلاحیت نمایندگان فعلی هم غیرممكن نیست.
منبع: جام جم
انتهای پیام/
باشگاه خبرنگاران جوان: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.
