پوکی استخوان نگرانی اصلی اکثر خانم ها در سنین یائسگی است. از این رو لازم است پیشگیری را مدت ها پیش از یائسگی شروع کنیم. صرف نظر از مصرف کلسیم و ویتامین D کافی، ورزش مهم ترین عامل پیشگیری از پوکی استخوان به شمار می رود.

برخی افراد از ترس ابتلا به پوکی استخوان سعی می‌کنند، شیر و ماست بیشتری بخورند و مصرف لبنیات را در رژیم غذایی‌شان افزایش می‌دهند. البته اکثر اوقات افراد وقتی به سنین میانسالی و حتی سالمندی رسیده‌اند این فکر می‌افتند و با این کارها می‌خواهند از ایجاد این مشکل پیشگیری یا بهنگام درمانش کنند.

 در حالی که مصرف لبنیات در سنین سالمندی نمی تواند همان تاثیری را داشته باشد که در دوره نوجوانی و جوانی ایجاد می کند. علاوه بر این، بسیاری از این افراد هم هیچ وقت به ورزش و انجام فعالیت های بدنی فکر نمی کنند و آن را شیوه ای مناسب برای پیشگیری یا درمان پوکی استخوان نمی دانند. در صورتی که، ورزش منظم و مناسب یکی از بهترین شیوه ها برای پیشگیری و همچنین درمان پوکی استخوان است.

داشتن برنامه ورزشی منظم می تواند در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد .متخصصان طب ورزش بر اين باورند که بهترين انواع ورزش براي استحکام استخوان‌ها ورزش‌هاي به اصطلاح تحمل کننده وزن يا بار است اما ورزش‌هاي ديگري هم وجود دارد که به متراکم‌تر کردن استخوان‌ها کمک مي‌کند،همانند : دويدن ، پریدن، پياده‌روي تند و دو درجا، ژيمناستيک، انواع ايروبيک مانند استپ، کار با وزنه‌هايي مانند دمبل و دستگاه، ورزش‌هاي گروهي که دويدن و پرتاب توپ جزيي از آنهاست؛ مانند بسکتبال و فوتبال و واليبال و هند بال، ورزش‌هاي راکتي که دويدن درجا هم دارد و پياده‌روي که البته از دويدن و پریدن اثر کمتري دارد.

در کنار ورزش هایی که همراه با تحمل وزن است، انجام ورزش های قدرتی که موجب تقویت عضلات می شود نیز می تواند برای افزایش تراکم استخوان موثر باشد؛ مواردی مانند انجام کارهای قدرتی و استفاده از وزنه ها، کش ها و دستگاه های ورزشی برای تقویت عضلات اطراف زانو یا ناحیه لگن باید پرداخت.

بسیاری از کسانی که دچار پوکی استخوان می شوند، نه تنها سراغ ورزش و فعالیت جسمی نمی روند، بلکه حتی آن را خطرناک و دردسرساز هم می دانند. برای همین هم ترجیح می دهند زندگی بی تحرکی داشته باشند تا مشکلی برایشان پیش نیاید. در صورتی که به گفته دکتر انگورانی متخصص پزشکی ورزشی افرادی که دچار پوکی استخوان می شوند، با تغییر سبک زندگی می توانند وضع را تغییر دهند. چنین افرادی باید رژیم غذایی شان را تغییر دهند، به طوری که حاوی مقدار کافی کلسیم باشد و در صورت نیاز و با تجویز پزشک نیز از مکمل های کلسیم و داروهای مورد نیاز هم استفاده کنند. در کنار این موارد، حتما باید برنامه ورزشی مناسب و متناسب با شرایط فرد وجود داشته باشد. در این حالت هم به این افراد، انجام ورزش هایی توصیه می شود که همراه با تحمل وزن باشد.

همچنین، در سنین میانسالی از بهترین فعالیت های فیزیکی، پیاده روی و پیاده روی سریع است که کمک می کند تراکم استخوانی تا حد قابل قبولی افزایش یابد.ورزش های دیگری هم می تواند در کنار پیاده روی قرار بگیرد، ولی دکتر انگورانی به بیمارانی که دچار پوکی استخوان هستند، توصیه می کند از انجام ورزش های پر برخورد و همچنین فعالیت هایی که احتمال افتادن در آن زیاد است، خودداری کنند؛ بویژه زمانی که هنوز از نظر درمانی، وضع مناسبی پیدا نکرده اند.

انجام ورزش های قدرتی نیز به مبتلایان پوکی استخوان توصیه می شود؛ کار با وزنه، دمبل یا کش در باشگاه های بدنسازی مناسب است؛ ولی باید دقت داشته باشند از انجام فعالیت ها و حرکاتی که همراه با خم کردن کمر و برداشتن وزنه است یا دراز و نشست که همراه با خم کردن کمر و پشت است، اجتناب کنند. انجام این ورزش ها برای افراد مبتلا به پوکی استخوان، بویژه کسانی که مشکل شان در ناحیه ستون فقرات شدت بیشتری دارد، ممنوع و ممکن است با شکستگی های ناحیه مهره همراه شود. از طرف دیگر، بهتر است این بیماران، ورزش هایی را که همراه با چرخش های سریع و ناگهانی است، انجام ندهند

 بايد به ياد داشته باشيد که ورزش را براي اندام تحتاني يعني پاها و فوقاني يعني دست‌ها انجام دهيد چون بسياري از افراد تصور مي‌کنند که شکستگي فقط در لگن و ران افراد مبتلا به پوکي استخوان اتفاق مي‌افتد اما شکستگي مچ دست و بازو هم کم نيست. از طرف ديگر خانم‌ها به ويژه به ياد داشته باشند که از ورزش‌هايي مانند دوي استقامت و ماراتن و ورزش‌هايي با شدت کم يا متوسط ولي طولاني پرهيز کنند و اصولا شدت و مدت تمرينات‌شان نبايد زياد باشد چون موجب کاهش هورمون استروژن و در نتيجه افزايش شدت پوکي استخوان مي‌شود. از مزاياي ورزش منظم مي‌توان به پيشگيري از شکستگي و جلوگيري از افتادن اشاره کرد. در حقيقت ورزش‌هاي منظم و مناسب به تعادل در راه رفتن و تراکم استخوان از راه‌هاي گوناگون به جلوگيري از شکستگي استخوان کمک مي‌کنند.

 به افرادی که به پوکی استخوان مبتلا هستند و همچنین سایر افراد سالم توصیه می شود شیر، ‌ماست، حبوبات، سویا و میوه را به میزان زیاد مصرف کرده و حتما در برنامه روزانه خود ورزش منظم و مستمر را بگنجانند، چرا که اگر فشار کافی به استخوان ها وارد نشود، استحکام آنها کمتر می شود.

 (طیبه خزاعلی)