با توجه به عظمت واقعه و میزان تلفات مردم عادی و بی‌دفاع و همچنین سوابق مراسم برائت از مشرکان که به آرامی برگزار شده بود، مرتکبان حادثه خود را مجبور به توضیح دیدند و حجاج را به اخلالگری و ایجاد آشوب متهم کردند. بعد از این حادثه و بالا بودن میزان تلفات زائران که عمدتا از جانبازان و زنان بودند، دولت عربستان سعودی در واکنشی فرافکنانه حجاج ایران را متهم به اخلالگری و ایجاد آشوب کرد .ادعای دیگر پلیس این بود که نیروها به‌هیچ‌وجه برای مقابله با این اقدام حجاج ایرانی از اسلحه استفاده نکردند. مدعیاتی از این نوع بلافاصله بعد از انتشار عکس‌ها و فیلم‌های آن از سوی ناظران بی‌طرف، بی‌اعتبار عنوان شد.

در بیانیه رسمی وزارت کشور سعودی در هشتم ذیحجه، آمار تلفات این حادثه 402 کشته اعلام شد که 275 نفر آنان ایرانی و نیمی از آنان زن بودند و 649 زخمی. آمار اعلام شده البته از سوی ایران مورد تشکیک واقع شد و منابع ایرانی از کشته شدن 325 نفر با تفکیک 203 زن و 122 مرد خبر دادند.


امام خمینی (ره) در واکنش به این حادثه خونین و برای نشان دادن مظلومیت ملت ایران، آل‌سعود را جهت تصدی امور کعبه و حج بی‌لیاقت دانست و در پیامی که دهم مرداد 1366 مصادف با هفتم ذیحجه 1407 هجری قمری خطاب به نماینده خود و سرپرست حجاج ایرانی صادر کرد، اعلام کردند: «آنها به دست خود اسباب افتضاح و رسوایی خود را فراهم کردند... ما اگر می‌خواستیم به جهان اسلام ثابت کنیم که کعبه‌داران کنونی لیاقت میزبانی سربازان و مهمانان خدا را ندارند و جز تأمین آمریکا و اسرائیل و تقدیم منافع کشورشان به آنها کاری از دستشان بر نمی‌آید، به این خوبی نمی‌توانستیم بیان کنیم... و به این اندازه که کارگزاران بی‌اراده حاکمیت سعودی در این قساوت و بی‌رحمی عمل کردند، موفق نمی‌شدیم.»



**خفگی در تونل

یکی از نکات لازم در مدیریت مراسم های با جمعیت میلیونی اندیشیدن چاره برای جلوگیری از ازدحام و به وجود آمدن ترافیک است چرا که اگر بی تدبیری شود موجب زیر دست و پا له شدن افراد ضعیف تر می شود و آن ها را به کام مرگ می کشاند. بی کفایتی آل سعود در مدیریت این موارد بارها در سال های گذشته خود را نشان داده و جان چندین هزار زائر را گرفته است.


اولین بار در سال 1369 بود که در یکی از تونل‌های مکه در حدود سه هزار حاجی به دلیل ناتوانی مهندسان و عدم تعبیه سیستم تهویه در تونل و همچنین بسته شدن انتهای تونل به دلیل عبور هیئت وزیر کشور سعودی جان خود را بر اثر خفگی و فشار جمعیت از دست دادند که بیشتر آنها حجاج مالزی، اندونزی و پاکستان بودند.



**حوادث در ازدحام پل جمرات

در سال 1373 ازدحام زائرین در نزدکی پل جمرات در منا، 270 کشته برجای گذاشت. این حوادث هیچ کدام برای سعودی ها تجربه نشد و بازهم حوادث مشابه ای تکرار شد. سال 1377 و در حادثه ای مشابه دستکم 118 زائر در ازدحام پل جمرات جان خود را از دست دادند و 180 نفر هم زخمی شدند.


سال 1378 هجوم و ازدحام جمعیت در نزدیکی پل جمرات زمانی که مردم در حال عبور از یک زیرگذر بودند 119 نفر را کشت.
سال 1380 هجوم و ازدحام جمعیت در نزدیکی پل جمرات 35 نفر را کشت.
سال 1381 فشار و ازدحام در نزدیکی پل جمرات 14 نفر را کشت.
سال 1382 در نزدیکی پل جمرات در طول مراسم سنگ زدن به شیطان بر اثر ازدحام و فشار جمعیت 251 کشته شدند.


یهمن ماه 1384 حدود 350 نفر بر اثر هجوم مردم فشار جمعیت کشته و 600 نفر زخمی شدند که این بالاترین میزان طی سال های قیل از آن بود.


**آتش سوزی در خیمه حجاج

سهل انگاری سعودی ها دو بار موجب آتش سوزی در خیمه های حجاج شده است. بار اول در سال 1376 در صحرای منا خیمه های حجاج آتش گرفت که به قیمت کشته شدن 340 حاجی و مجروحیت 1500 نفر تمام شد.


بار دوم نیز در سال اخیر بود که خیمه‌های مخصوص اسکان حجاج در صحرای عرفات در مکه مکرمه طعمه حریق شد که تعدادی کشته و زخمی برجای گذاشت.


**فرو ریختن هتل

فرو ریختن هتل کوچکی در شهر مکه در 5 ژانویه سال 2006 که محل سکونت زائرین آسیایی بود، جان 76 زائر را گرفت.


**سقوط جرثقیل

حادثه‌ای که در روز جمعه ۲۰ شهریور ماه ۱۳۹۴ (۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵) به دلیل سقوط یک دستگاه جرثقیل در محوطه مسجدالحرام باعث کشته شدن ۱۰۷ نفر و مجروح شدن ۲۳۸ نفر شد. اکثر جان‌باختگان از اتباع کشورهای هند، پاکستان، اندونزی و کشورمان بوده‌اند.

مقامات سعودی علت سقوط را بازندگی و طوفان عنوان کردند ولی در یک پایگاه خبری سعودی علت سقوط را عدم رعایت استانداردها در محکم‌کاری پایه‌های جرثقیل عنوان کرده‌اند. نام شرکت پیمانکاری جرثقیل بن لادن بوده است و در پی وقوع این حادثه ممنوع‌الفعالیت شد.

اتفاقات متنوعی از دهه 60 تاکنون رخ داده که منجر به کشته و زخمی شدن هزاران تن از حجاج بیت الله الحرام گردیده که از جمله آن کشتار عمدی سال 66، ازدحام پل جمرات ، آتش سوزی خیمه حجاج، سقوط جرثقیل و  حادثه "منا" نشان داد که حاکمان سعودی یا عمدا و در اثر کینه‌ای که از برخی حجاج دارند و یا سهوا در اثر سو مدیریت حجاج را به مسلخ می‌کشانند و این اتفاقات قابل چشم پوشی نیست.


حاکمان سعودی در دو دهه اخیر نشان دادند که حوادث به وجود آمده عمدتا عمدی بوده که از جمله آن می‌توان به جمعه خونین سال 66 اشاره کرد. نکته تامل برانگیز این است که اتفاق امسال هم کمی مشکوک به نظر می‌رسید ؛ چرا که اگر وزیر دفاع سعودی به "منا" سفر نمی کرد و راه ها بر روی حجاج بسته نمی شد آیا این تعداد از حجاج جان خود را از دست می‌دادند؟

انتهای پیام/